1. Tại sao đau bụng trên rốn xảy ra
Đau bụng trên rốn có sự khác nhau về mức độ, thời điểm và vị trí, tùy thuộc vào từng vị trí cụ thể, nguyên nhân gây ra hiện tượng này cũng sẽ khác nhau, ví dụ như:
1.1. Đau bụng ở phía trên rốn bên phải hoặc bên trái
- Sỏi mật
Nếu túi mật bị tắc nghẽn do sỏi, có thể gây đau mạnh ở phía trên rốn, về bên phải cùng các triệu chứng như mệt mỏi, nôn mửa và kiệt sức. Nếu không điều trị kịp thời, sỏi mật có thể ảnh hưởng xấu đến tụy và gan.
Sỏi túi mật có thể gây đau ở phía trên rốn và đau kèm nôn
- Viêm tụy
Những vấn đề liên quan đến tuyến tụy có thể gây ra đau ở phía trên rốn bên phải hoặc bên trái, kèm theo sốt, buồn nôn và nôn. Nếu có khối u tuyến tụy, người bệnh cũng sẽ có những triệu chứng này.
- Viêm loét dạ dày tá tràng
Đây là nguyên nhân phổ biến gây đau bụng trên rốn ở cả hai bên. Cơn đau do viêm loét dạ dày tá tràng thường âm ỉ kèm theo buồn nôn, ợ nóng và ợ hơi. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể nghiêm trọng hơn và gây biến chứng như hẹp môn vị, thủng dạ dày, nặng nhất có thể dẫn đến ung thư dạ dày.
- Đau túi mật
Túi mật nằm dưới gan, bên phải ổ bụng, chứa mật hình thành từ tế bào gan, có nhiệm vụ đưa mật vào ruột non và tá tràng để tiêu hóa thức ăn. Khi có vấn đề ở túi mật, có thể gây ra đau ở phía trên rốn bên trái. Những trường hợp nặng có thể cần phải cắt bỏ túi mật.
1.2. Đau bụng trên rốn đi kèm tiêu chảy và buồn nôn
Những người bị đau bụng phía trên rốn kèm theo tiêu chảy và buồn nôn có thể do các nguyên nhân sau:
- Viêm đại tràng
Người mắc bệnh này không chỉ đau bụng trên rốn mà còn bị táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài, phân có thể có máu và nhầy, luôn cảm thấy đại tiện chưa hết phân,...
- Rối loạn tiêu hóa
Khi bị rối loạn tiêu hóa, người bệnh thường cảm thấy đau bụng âm ỉ ở phía trên rốn, đôi khi có cơn đau quặn kèm cảm giác buồn nôn, ợ chua và đi ngoài nhiều lần.
Người bị ngộ độc thực phẩm thường có triệu chứng buồn nôn, đi ngoài và đau bụng ở phía trên rốn
- Bị tiêu chảy
Tiêu chảy không chỉ gây ra đau bụng ở phía trên rốn mà còn kèm theo đi ngoài nhiều lần. Bệnh cần được điều trị kịp thời để tránh mất nước và các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
- Bị ngộ độc thực phẩm
Nếu đột ngột bị đau bụng ở phía trên rốn kèm theo cảm giác buồn đi và đi ngoài nhiều lần sau khi ăn một loại thực phẩm nào đó, có khả năng bạn đã bị ngộ độc thực phẩm.
1.3. Đau bụng phía trên rốn ở phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai nếu bị đau bụng ở phía trên rốn có thể do những nguyên nhân sau:
- Áp lực từ tử cung: Thai nhi phát triển gây áp lực lên tử cung, từ đó có thể gây ra đau bụng ở phía trên rốn, đặc biệt là vào những tháng cuối thai kỳ.
- Căng vùng cơ và da quanh bụng: Khi thai nhi cần nhiều không gian để phát triển, da và cơ bắp xung quanh bụng của người mẹ căng ra làm cơn đau bụng phía trên rốn thường xuyên xảy ra.
- Bệnh lý đường tiêu hóa như viêm tụy, viêm đại tràng, đau dạ dày,... có thể gây ra đau bụng ở phía trên rốn cả bên phải và bên trái.
1.4. Đau bụng ở phía trên rốn vào ban đêm
Nếu bạn thường xuyên bị đau bụng phía trên rốn vào ban đêm, nguyên nhân có thể do:
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Tư thế nằm ngủ thuận lợi cho axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây buồn nôn, đau bụng phía trên rốn, và đau ngực,...
- Loét dạ dày: người mắc loét dạ dày dễ bị đau ở vùng trên rốn vào ban đêm, kèm theo cảm giác nóng rát và ợ chua,...
- Hội chứng ruột kích thích: đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau ở vùng trên rốn vào ban đêm. Tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn khi ăn quá no.
2. Cách xử trí khi đau ở vùng trên rốn
2.1. Cách giảm đau tạm thời tại nhà
Nếu đau ở vùng trên rốn không quá khó chịu và không gây mệt mỏi, không ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống, bạn có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ giảm đau sau:
Đau bụng trên rốn kéo dài 1 - 2 ngày nếu không giảm phải khám bác sĩ chuyên khoa để điều tra nguyên nhân
- Chườm nóng vùng đau trong 10 - 15 phút: biện pháp này giúp làm dịu cơ trơn của dạ dày, làm giãn mao mạch và giảm đau hiệu quả.
- Uống trà gừng nóng: trà gừng uống nóng giúp cải thiện đau do vấn đề dạ dày, rối loạn tiêu hóa,...
- Uống mật ong nguyên chất: mật ong tự nhiên có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm và kháng virus, có thể giúp làm dịu đau bụng trên rốn khi uống một vài thìa.
- Xoa bóp vùng bụng đau: thực hiện xoa bóp vùng bụng theo cử động tròn có thể giảm đau hiệu quả. Khi xoa bóp cần chú ý áp lực vừa phải để không kích thích các cơ quan bị tổn thương. Bạn có thể sử dụng dầu khuynh diệp để xoa bóp, giúp cải thiện tuần hoàn máu và mang lại cảm giác thư giãn, từ đó giảm đau bụng nhanh chóng.
2.2. Trường hợp cần can thiệp y tế
Nếu đau bụng trên rốn không thuyên giảm sau 1 - 2 ngày hoặc đi kèm với các triệu chứng sau, bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa tiêu hóa để khám và tìm nguyên nhân ngay:
- Nôn nhiều trong suốt 4 - 6 giờ.
- Sốt và nôn.
- Đau bụng sau khi gặp chấn thương ở vùng bụng.
- Đau bụng sau khi sử dụng loại thuốc mới.
- Đau dữ dội, quằn quại không thể chịu đựng được.
- Đau bụng đi kèm với rối loạn tiêu hóa hoặc táo bón.
- Chóng mặt, da khô, mắt thâm, tiểu tiện không được.
Đau bụng trên rốn ở mỗi người có nguyên nhân khác nhau, đặc biệt là khi có bệnh lý trong cơ thể, không thể coi thường.