Nguyên nhân và dấu hiệu của giãn tĩnh mạch chân thường thấy

1. Giãn tĩnh mạch chân là gì?

Giãn tĩnh mạch chân (còn được biết đến với tên gọi khác là suy van tĩnh mạch ở chi dưới) là tình trạng suy giảm chức năng của hệ thống tĩnh mạch ở vùng chân, dẫn đến sự trì hoãn trong việc lưu thông máu về tim và biến dạng các mô xung quanh chân. Thực tế, giãn tĩnh mạch có thể xảy ra ở cơ thể ở nhiều vị trí khác nhau như cánh tay, nhưng đa số trường hợp thường là ở chân.

Dấu hiệu của giãn tĩnh mạch chân là các dải màu xanh hoặc tím xuất hiện trên da chân

Theo thống kê, 70% số người mắc bệnh giãn tĩnh mạch chân trên toàn cầu là phụ nữ. Ở Việt Nam, dự kiến độ tuổi mắc bệnh giãn tĩnh mạch mãn tính sẽ ngày càng trẻ hóa do sự phát triển kinh tế làm thay đổi lối sống. Trong giai đoạn ban đầu, giãn tĩnh mạch chân có thể chỉ gây ra cảm giác tê và đau nhẹ, cảm giác nặng chân. Tuy nhiên, khi bệnh trở nặng, sẽ xuất hiện nhiều biến chứng khác liên quan.

2. Dấu hiệu của giãn tĩnh mạch chân thường thấy

Các dấu hiệu của giãn tĩnh mạch chân thường tăng lên cùng với sự nặng của bệnh.

Khi bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch chân ở giai đoạn ban đầu, họ có thể gặp phải những dấu hiệu không rõ ràng như: mệt mỏi, đau nhức chân, cảm giác nặng nề ở chân, tê và sưng chân, chuột rút vào ban đêm, cảm giác nóng chân,...

Vì những dấu hiệu tình trạng suy giãn tĩnh mạch ở chân được đề cập trên thường không đáng kể và diễn ra trong khoảng thời gian ngắn nên người bệnh thường không chú ý. Tuy nhiên, khi bệnh trở nặng, các cơn đau sẽ kéo dài hơn và gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn như: 

• Chân sưng: chân có thể phình lên ở vùng mắt cá chân hoặc bàn chân, làm cho việc đi lại cảm thấy bất tiện hơn so với bình thường. 

Một trong những dấu hiệu của suy giãn tĩnh mạch là sự sưng phù ở bàn chân

• Da chàm: da thay đổi màu sắc thành xanh hoặc tím đậm do máu ứ đọng quá lâu tại các tĩnh mạch. 

• Chân cảm thấy nặng và đau đớn: khi di chuyển, người bệnh có cảm giác bị kéo lê và có thể thấy các đường vân máu xoắn ngoằn trên chân. 

• Loét da chân: nếu nhẹ thì da có thể tự lành, tuy nhiên, khi bệnh phức tạp hơn, da sẽ không thể tự lành nữa, tăng nguy cơ bị nhiễm trùng da.

Các biểu hiện của giãn tĩnh mạch chân thường trở nên rõ ràng vào buổi tối, đặc biệt sau khi đứng hoặc ngồi lâu.

Giãn tĩnh mạch chân có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng hơn khi phát sinh biến chứng như loét da, huyết khối, hoặc thuyên tắc động mạch - tĩnh mạch. Vì vậy, khi xuất hiện các dấu hiệu này, bạn cần hiểu rõ về tình trạng sức khỏe của mình để điều trị kịp thời. 

3. Nguyên nhân của suy giãn tĩnh mạch chân

Khi máu đã được đưa đi khắp cơ thể thông qua động mạch, hệ thống tĩnh mạch sẽ chịu trách nhiệm dẫn máu từ ngoại biên trở về tim. Quá trình này lặp lại liên tục để đảm bảo sự tuần hoàn máu. Tĩnh mạch ở chân bơm máu về tim nhờ vào sự co bóp đều đặn của các cơ bắp chân. Các van nhỏ trong tĩnh mạch mở ra để máu chảy về tim và đóng lại để ngăn máu trở lại. Trong trường hợp van tĩnh mạch bị suy yếu hoặc bị tổn thương không thể hoạt động linh hoạt, máu sẽ tụ tại tĩnh mạch, gây ra hiện tượng suy giãn tĩnh mạch chân.

Nguyên nhân và các yếu tố làm tăng nguy cơ suy giãn tĩnh mạch có thể bao gồm:

Suy giãn tĩnh mạch xuất phát từ bản gen

• Giãn tĩnh mạch không căn cứ: Do biến thể di truyền và/hoặc sự hoạt động không đồng đều của hệ tĩnh mạch nông gây ra. 

• Suy giãn tĩnh mạch sâu phát sinh: Do sự bất thường về cấu trúc, van quá dài, dẫn đến sự rò rỉ của van; hoặc do giãn vòng van.

Suy giãn tĩnh mạch phát sinh sau

• Các vấn đề về tĩnh mạch sau huyết khối.

• Bất thường về cấu trúc tĩnh mạch: thiếu hụt hoặc thiểu sản van tĩnh mạch (sâu hoặc nông) do di truyền, kèm theo hoặc không kèm theo vấn đề động mạch - tĩnh mạch.

• Bị ép: sự hiện diện của khối u, hội chứng Cockett.

Các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch

• Tuổi tác: suy giãn tĩnh mạch là bệnh phổ biến ở người cao tuổi. Nguyên nhân là do quá trình lão hóa làm cho van tĩnh mạch suy yếu, giảm khả năng đẩy máu về tim.

• Giới tính: phụ nữ có nguy cơ cao mắc bệnh này do thay đổi hormone. Giai đoạn trước và sau kinh nguyệt, cũng như giai đoạn mãn kinh là thời kỳ có nguy cơ cao nhất.

Do sự thay đổi hormone, phụ nữ có nguy cơ cao mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch

• Kỳ thai kỳ: trong thời kỳ mang thai, lượng máu trong cơ thể tăng lên để nuôi thai nhi, làm cho van tĩnh mạch phải làm việc nhiều hơn, có thể dẫn đến suy giãn tĩnh mạch ở chân.

• Tiền sử gia đình: nếu có thành viên trong gia đình mắc bệnh này, bạn có nguy cơ cao bị bệnh do yếu tố di truyền.

• Thừa cân: do tải trọng của cơ thể gây áp lực lớn lên các tĩnh mạch chân, dễ gây ra suy giãn tĩnh mạch ở chân.

• Đứng hoặc ngồi lâu: giữ vị trí không đổi trong thời gian dài có thể làm máu bị tắc nghẽn lưu thông.

4. Phương pháp điều trị suy giãn tĩnh mạch chân

Theo thống kê, có tới 77,6% bệnh nhân không nhận ra rằng họ đang mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch. Điều này đã khiến nhiều người phát hiện bệnh muộn và điều trị khi bệnh đã phát triển nặng hơn.

Khi sử dụng các phương pháp điều trị, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng các phương pháp nội khoa để cải thiện sức khỏe của mạch máu và hỗ trợ tim như:

• Sử dụng tất y khoa: đây là phương pháp phổ biến nhất để điều trị suy giãn tĩnh mạch chân. Tất y khoa giúp bó chặt chân, hỗ trợ quá trình lưu thông máu từ tĩnh mạch về tim một cách hiệu quả hơn. 

• Laser hoặc sóng cao tần: phương pháp này sử dụng ánh sáng từ laser hoặc sóng cao tần để thu nhỏ các tĩnh mạch giãn. Đây là lựa chọn cho bệnh nhân đã thử các phương pháp điều trị đơn giản hơn mà không thấy hiệu quả, thường được áp dụng cho bệnh nhân ở mức độ 2 (theo phân loại CEAP).

Phương pháp điều trị suy giãn tĩnh mạch chân bằng laser

• Thủ thuật xơ hóa: trong phương pháp này, bác sĩ sẽ tiêm dung dịch tạo ra bọt vào tĩnh mạch giãn để đẩy máu chuyển hướng sang các tĩnh mạch khỏe mạnh để duy trì lưu thông máu.

• Phẫu thuật: là lựa chọn cho những trường hợp nặng hoặc phát sinh biến chứng. 

Trong trường hợp suy giãn tĩnh mạch xảy ra trong thai kỳ ở phụ nữ, tình trạng này thường tự khỏi trong khoảng 3 - 12 tháng sau khi sinh, không cần phải lo lắng về việc điều trị.