Nguyên nhân và phương pháp chẩn đoán phù phổi cấp do tim

1. Nguyên nhân gây phù phổi cấp do tim là gì?

Phù phổi cấp là tình trạng dịch thoát ra ngoài lòng mạch của mao mạch phổi vào mô kẽ và phế nang quá mức, khiến hoạt động trao đổi khí giữa các bộ phận này giảm sút. Tích dịch làm tăng kích thước phổi, cùng với hoạt động hô hấp khó khăn khiến người bệnh thiếu hụt oxy máu, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Phù phổi cấp là tình trạng dịch tích tụ trong phổi gây ra sự cản trở cho quá trình hô hấp

Có nhiều nguyên nhân có thể gây phù phổi cấp, trong đó các nguyên nhân từ bệnh lý, biến chứng ở tim là khá phổ biến. Các bệnh lý tim này bao gồm:

Suy tim trái

Suy tim trái, cụ thể là suy chức năng tâm trương thất trái hoặc suy chức năng tâm thu thất trái, thường là nguyên nhân dẫn đến phát sinh phù phổi cấp.

Tắc nghẽn nhĩ trái

Tắc nghẽn nhĩ trái dẫn đến phát sinh phù phổi cấp có thể xuất phát từ u nhầy nhĩ trái, hẹp van hai lá, bẩm sinh 3 buồng nhĩ, hoặc huyết khối nhĩ trái,…

Tắc nghẽn đường ra thất trái

Nguyên nhân do bệnh cơ tim phì đại, hẹp van động mạch chủ hoặc tăng huyết áp dẫn đến tăng kháng lực ngoại vi chống lại lực co bóp của thất trái. Kết quả là tình trạng tắc nghẽn đường ra thất trái, dịch tích tụ lại gây phù phổi cấp.

Biến chứng suy tim là một trong những nguyên nhân gây phát sinh phù phổi cấp

Quá tải thể tích thất trái

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến quá tải thể tích thất trái như: hở van động mạch chủ, không tuân thủ chế độ ăn và điều trị của suy chức năng tâm thu thất trái, truyền dịch quá mức,…

Chứng phù phổi cấp do tim thường phức tạp do biến chứng kết hợp, cần phải điều trị từ nguyên nhân bên cạnh khắc phục chứng phù phổi cấp. 

2. Cách chẩn đoán phù phổi cấp do tim như thế nào?

Cách chẩn đoán phù phổi cấp do tim dựa trên cả triệu chứng lâm sàng, triệu chứng kèm theo lẫn kết quả chẩn đoán cận lâm sàng, cụ thể như sau:

2.1. Biểu hiện lâm sàng

Người bệnh phù phổi cấp do tim thường xuất hiện các dấu hiệu như khó thở, phải ngồi dậy để hít thở nhưng vẫn cảm thấy thiếu oxy trong máu, dẫn đến da tái xanh, cơ hô hấp co rút, cảm giác chi lạnh, ngạt thở, thở không thoải mái, tĩnh mạch cổ nổi, mồ hôi lạnh, có thể nghe thấy âm thanh ẩm ướt ở cả hai phế trường,…

2.2. Biểu hiện kèm theo

Chứng phù phổi cấp do tim gây ra sự suy giảm của hệ thống hô hấp, cung cấp máu không đủ gây ra các triệu chứng kèm theo như: phù chân, phù bụng, tim lệch ra ngoài hoặc xuống dưới thòng sườn, tiếng thở từ tim, nhịp tim nhanh hoặc không đều, nhịp tim mạnh mẽ, …

Phù phổi cấp do tim gây ra tình trạng khó thở nặng

2.3. Chẩn đoán dựa trên tiền căn

Nếu bệnh nhân thể hiện triệu chứng của phù phổi cấp và có tiền sử mắc bệnh tim mạch, việc kiểm tra phù phổi cấp do tim sẽ được ưu tiên hơn so với các nguyên nhân gây bệnh khác.

2.4. Điện tâm đồ

Điện tâm đồ được sử dụng để chẩn đoán chính xác phù phổi cấp do tim, nhằm phát hiện các vấn đề về tim như: thiếu máu cơ tim, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, mở rộng các buồng tim,…

2.5. Tiến hành X-quang

Phù phổi và phù mô xảy ra, thường thấy phù lan rộng từ rốn của phổi ra ngoài (hình ảnh như cánh bướm)

2.6. Đánh giá bằng siêu âm cho tim

Khi sức khỏe của bệnh nhân đã ổn định hơn, qua giai đoạn nguy cấp, thường sẽ tiến hành siêu âm tim để xác định nguyên nhân. Tuy nhiên, nếu có nghi ngờ về vấn đề tim mạch khẩn cấp, siêu âm tim sẽ được tiến hành ngay lập tức cùng với đánh giá về phù phổi cấp do tim, như trong trường hợp: thủng vách liên thất, van hai lá không hoạt động, đứt dây chằng, thủng tường tự do của thất trái,...

Việc xác định nguyên nhân gây bệnh tim dẫn đến phù phổi cấp và nguyên nhân gây ra vấn đề tim là rất quan trọng để điều trị một cách toàn diện, ngăn ngừa tái phát nguy hiểm của phù phổi cấp.

Chẩn đoán nguyên nhân bệnh tim gây ra phù phổi cấp là cần thiết

3. Phương pháp điều trị phù phổi cấp do vấn đề tim

Tương tự như việc điều trị phù phổi cấp do các nguyên nhân khác, phương pháp điều trị cần tuân thủ các nguyên tắc sau: hỗ trợ hô hấp, giảm lượng máu quay về tim, xác định và điều trị nguyên nhân bệnh tim,… Nếu cơ tim yếu, việc sử dụng thuốc có thể hỗ trợ tăng cường sức co bóp cho cơ tim, đảm bảo việc bơm máu hiệu quả đi khắp cơ thể.

3.1. Sử dụng oxy trong quá trình hỗ trợ hô hấp

Thở oxy cho bệnh nhân mắc phải phù phổi cấp do vấn đề tim là cần thiết để đảm bảo cung cấp đủ oxy cho máu nuôi các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là não bộ và các nội tạng quan trọng. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, việc thở oxy có thể thực hiện thông thường, thông qua máy hỗ trợ hô hấp hoặc không.

3.2. Điều trị bằng các loại thuốc

Các loại thuốc điều trị được sử dụng nhằm cải thiện hoạt động của tim, ngăn ngừa phát triển của phù phổi cấp đe dọa tính mạng, bao gồm:

• Thuốc lợi tiểu.

• Thuốc giãn mạch sử dụng qua đường truyền tĩnh mạch.

• Thuốc co mạch sử dụng trong trường hợp phù phổi cấp do tim kèm theo sốc tim, huyết áp giảm, nếu không có hiệu quả cần xem xét đặt bóng bơm động mạch chủ ngược.

• Thuốc tăng sức co bóp của cơ tim.

• Morphin giảm lo lắng, giảm áp lực trong phổi.

Điều trị phù phổi cấp do vấn đề tim cần được kết hợp với điều trị các bệnh lý liên quan nếu có

3.3. Điều trị các bệnh phối hợp

Nếu phù phổi cấp do vấn đề tim đi đôi với các bệnh lý như viêm phổi, tăng huyết áp, tiểu đường,… cần thực hiện điều trị kết hợp để ngăn ngừa biến chứng.

3.4. Điều trị các bệnh lý liên quan đến tim

Các bệnh lý liên quan đến tim gây ra phù phổi cấp cần được điều trị một cách tích cực, toàn diện với phương pháp phù hợp để ngăn ngừa tái phát của phù phổi cấp.

Vì vậy, chẩn đoán phù phổi cấp do vấn đề tim cần dựa trên cả các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng. Bệnh nhân có thể được chẩn đoán nhanh về tình trạng phù phổi cấp trước hết để cấp cứu và cứu sống, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng. Sau đó, việc chẩn đoán nguyên nhân và các vấn đề sức khỏe liên quan sẽ được tiến hành để điều trị triệt để và ngăn ngừa tái phát.