1. Khái niệm về điện tim
Điện tim hay điện tâm đồ (ECG) là một hình thức chẩn đoán giúp ghi lại nhịp tim hay nói cách khác là sự thay đổi của dòng điện do quả tim tạo ra. Điện tâm đồ được áp dụng rộng rãi trong y học, giúp chẩn đoán và theo dõi trạng thái hoạt động của tim cũng như các bệnh lý gặp phải tại cơ quan này. Ngoài ra điện tâm đồ cũng được trang bị trên xe cứu thương và trong phòng phẫu thuật.
Điện tim hay điện tâm đồ (ECG) là một phương pháp chẩn đoán giúp ghi lại nhịp tim
Đo điện tim được áp dụng cho tất cả đối tượng bệnh nhân ở mọi lứa tuổi, bao gồm cả người khỏe mạnh lẫn người đang gặp vấn đề về sức khỏe. Trong thăm khám sức khỏe định kỳ đây là chỉ định thường quy ai cũng cần phải thực hiện. Ngoài ra điện tâm đồ còn được chỉ định cho những trường hợp sau:
- Chẩn đoán tình trạng rối loạn nhịp tim;
- Người đang gặp phải các cơn đau tim do bệnh lý mạch vành;
- Người trên 55 tuổi có nguy cơ cao mắc phải các bệnh lý tim mạch như: tiểu đường, huyết áp cao, rối loạn mỡ máu, hút thuốc lá, thừa cân béo phì, uống nhiều bia rượu, trong gia đình có người thân mắc bệnh về tim mạch,...
- Kiểm tra một số bất thường ở tim như cơ tim bị giãn, dày; hở van tim, viêm màng tim, rối loạn lipid máu,... kèm theo đó là các triệu chứng cảnh báo mắc bệnh tim như đau thắt ngực, khó thở, đánh trống ngực, mệt mỏi, ngất xỉu, chóng mặt,...
- Điện tim cũng được chỉ định trước khi bệnh nhân thực hiện phẫu thuật;
- Người cần thực hiện cấy ghép máy tạo nhịp tim;
- Bệnh nhân sau khi phẫu thuật thông tim, sau điều trị viêm nội tâm mạc hay nhồi máu cơ tim;
- Người đã được chẩn đoán mắc bệnh tim mạch cần được theo dõi định kỳ trong quá trình điều trị.
2. Nguyên lý đo điện tim
Dưới đây là nguyên lý đo điện tim hoặc cách mà điện tâm đồ hoạt động:
Trái tim sẽ thực hiện nhiệm vụ bơm máu bằng cách thực hiện các động tác co bóp theo nhịp. Điều khiển cho quá trình này là một hệ thống dẫn truyền trong cơ tim. Khi tạo nhịp co bóp, tim cũng tạo ra một dòng điện rất nhỏ (cỡ một vài phần nghìn Volt) nhưng máy đo điện tim vẫn có thể ghi lại được thông qua các cực điện đặt tại các vị trí trên ngực, tay và chân của bệnh nhân.
Để mô tả dòng điện này, máy ghi sẽ khuếch đại tín hiệu và hiển thị nó trên điện tâm đồ. Điện tâm đồ có hình dạng là những đường gấp khúc lên xuống. Nó giúp mô tả sự biến thiên của nhịp co bóp do tim tạo ra.
3. Các loại máy đo điện tâm đồ
Máy đo điện tim được phân loại như sau:
3.1. Máy đo điện tim theo số kênh
Một loại máy đo điện tim 1 kênh xách tay, nhỏ gọn và tiện lợi. Máy đo điện tim phổ biến nhất hiện nay bao gồm máy 3 kênh, máy 6 kênh và máy 12 kênh, thường được sử dụng trong các phòng khám và bệnh viện. Ngoài việc đo điện tim, các máy này còn tích hợp nhiều chức năng khác như đo nhịp tim, âm tim, áp suất mạch máu,...
Máy đo điện tim có thể phân loại theo nguồn điện cung cấp, có thể sử dụng pin sạc hoặc dòng điện xoay chiều. Máy đo điện tim xách tay thường sử dụng nguồn điện 1 chiều có sạc để thuận tiện.
Máy đo điện tim cũng có thể phân loại theo cách in tín hiệu điện tim ra giấy, bao gồm 3 loại ghi như sau:
1. Máy in điện tim trực tiếp: In trực tiếp trên giấy nhiệt, dễ dàng quan sát kết quả ngay sau khi đo.
2. Máy in điện tim gián tiếp: Sử dụng giấy cuộn, kết quả được in sau khi kết thúc quá trình đo.
- Có ba loại máy đo điện tim khác nhau: máy có đầu ghi mực trên băng giấy, máy có đầu ghi quang, và máy có đầu ghi nhiệt.
Có nhiều loại máy đo điện tim khác nhau.
Quy trình đo điện tim bao gồm các bước sau:
Dưới đây là quy trình đo điện tim:
- Trước khi đo điện tim, bệnh nhân cần kéo quần áo để lộ vùng tay, chân và ngực, sau đó nằm ngửa trên giường bệnh.
Bác sĩ sẽ đặt điện cực lên các vị trí cần đo ở cổ tay, ngực, và cổ chân của bệnh nhân.
- Tín hiệu điện tim sẽ được máy ghi lại và hiển thị dưới dạng các đường gấp khúc, bao gồm cả các sóng điện bất thường.
Các điện cực dính trên da không gây đau đớn cho bệnh nhân.
Ngoài phương pháp đo điện tâm đồ tiêu chuẩn, nếu bệnh nhân có kết quả đo điện tim bất thường, nghi ngờ đang bị thiếu máu cơ tim hoặc rối loạn nhịp tim, sẽ được chỉ định tiến hành thêm kỹ thuật khác như Holter 24h. Holter 24h là hình thức đo điện tim di động, máy đo điện tim sẽ được gắn trên người bệnh giúp theo dõi sự thay đổi của nhịp tim trong vòng 24 giờ, đeo trong vòng 1 - 2 ngày.
Sau khi có sơ đồ điện tim được máy ghi lại, bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe tim mạch của bệnh nhân có gặp bất thường không, sau đó trả kết quả và tư vấn cho người bệnh.