Nhà ba gian Nam Bộ – Vẻ đẹp truyền thống của những ngôi nhà xưa

Người dân Nam Bộ thời xưa thường xây dựng nhà theo kiểu ba gian trên những mảnh đất rộng lớn. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện đại ngày nay, kiến trúc này đang dần mai một. Sau đây, Mytour sẽ dẫn dắt các bạn quay về quá khứ để khám phá vẻ đẹp độc đáo của Nhà ba gian Nam Bộ xưa.

1. Định nghĩa về nhà ba gian Nam Bộ

Nhà ba gian Nam Bộ là kiểu kiến trúc đặc trưng của người dân miền Nam trong quá khứ. Tên gọi nhà ba gian xuất phát từ cấu trúc gồm 3 phòng: một phòng lớn ở giữa và hai phòng nhỏ bên cạnh.

Nhà ba gian Nam Bộ còn được biết đến với tên gọi nhà ngang, có chiều dài từ 15 đến 20m, cao 2.15m, rộng khoảng 5.2m, và hiên rộng khoảng 2m.

2. Không gian và vẻ đẹp của nhà ba gian hai chái

Khi bước vào qua cửa chính, gian giữa là không gian rộng nhất so với hai gian chái (hai chái là hai phòng bên). Với thiết kế thanh lịch và thoáng đãng, gian giữa thường được sử dụng làm phòng khách, nơi đặt bàn thờ để thờ cúng tổ tiên. Bàn thờ bằng gỗ được chạm khắc tinh xảo, thể hiện phong cách kiến trúc truyền thống. Phía trước là bộ bàn ghế gỗ, trên đó thường có bộ tách trà để tiếp khách và cũng là bàn ăn cho gia đình quây quần.

Hiên nhà, hay còn gọi là hành lang, được trang trí bằng các thanh tre, nứa sắp xếp khéo léo để tạo ra khoảng trống kín kẽ, nhằm hạn chế sự tạt của mưa gió mà vẫn không làm che khuất tầm nhìn từ trong ra ngoài.

Hai gian chái thường được chủ nhà lựa chọn một phòng để làm kho chứa đồ hoặc tiếp khách. Phòng còn lại sẽ dành cho con cái, với cửa thông giữa các phòng và cửa sổ được bố trí ở phía trước. Khu vực bếp nằm bên trái khi nhìn từ trong ra ngoài, kế bên là giếng nước dùng cho việc nấu nướng và tắm rửa.

3. Kiến trúc xây dựng của nhà ba gian Nam Bộ

Nhà ba gian Nam Bộ được thiết kế với cấu trúc đơn giản nhưng điểm xuyết bằng những hoa văn chạm trổ tinh xảo trên cột nhà, tủ, giường,… phản ánh đời sống lao động của người dân Việt Nam.

Trong quá khứ, hầu hết các ngôi nhà ba gian được xây dựng một tầng hoặc nhà cấp 4, chủ yếu bằng vật liệu như cây xoan, gỗ mít, kết hợp với tre, nứa,… Các gia đình khá giả hơn thường sử dụng thêm gạch, cát, vôi,… với gỗ và lá là nguyên liệu chính. Khu vực nhà vệ sinh không được khép kín và thiếu không gian riêng tư, vì các phòng đều có cửa nhưng không có cánh, ngoại trừ phòng dành cho cha mẹ và các cặp vợ chồng trẻ.

Hiện nay, các kiểu nhà ba gian đã được cải tiến, có thể xây dựng từ 2-3 tầng, với mặt nền lát gạch, ngói hoặc tôn. Tuy nhiên, số lượng nhà ba gian còn tồn tại rất ít, thường thấy ở miền Bắc nhưng chủ yếu là nhà thờ họ, nhà tự đường,…

4. Những mẫu nhà ba gian Nam Bộ mới nhất hiện nay

Hiện nay, nhà ba gian Nam Bộ được thiết kế mang đậm vẻ đẹp hiện đại nhưng vẫn giữ gìn nét truyền thống, với kiểu dáng xây dựng theo chiều ngang. Nhà thường hướng về phía Nam, tạo không gian thoáng đãng và tận dụng ánh sáng tự nhiên tốt hơn.

Nhà ba gian hiện đại khá tương đồng với nhà cấp bốn, mỗi gian đều có lối đi riêng dẫn thẳng ra hiên, trong khi cửa chính thường không mở thẳng ra sân.

Ngói đỏ và ngói Thái đã thay thế cho ngói rơm trước đây. Phần hiên nhà được thiết kế rộng rãi để phục vụ việc tiếp khách và quây quần gia đình.

Diện tích sân rộng rãi, thậm chí có khi bằng diện tích ngôi nhà. Ngoại thất được trang trí bằng cây cảnh như cau, chuối cảnh, cọ, dừa,… Cổng được xây dựng theo kiểu dáng sang trọng.

Dưới đây là một số mẫu nhà ba gian Nam Bộ đẹp, mời các bạn cùng chiêm ngưỡng:

4.1 Nhà ba gian Nam Bộ kiểu hiện đại

Dưới đây là thiết kế ngôi nhà lấy cảm hứng từ mẫu nhà ba gian Nam Bộ truyền thống. Chủ nhà mong muốn gìn giữ văn hóa xưa nên đã kết hợp giữa nét truyền thống và hiện đại, tạo nên không gian lý tưởng cho con cháu quây quần, sum họp.

4.2 Nhà ba gian Nam Bộ truyền thống 

Ngoài những ngôi nhà ba gian Nam Bộ hiện đại, vẫn còn nhiều ngôi nhà giữ nguyên vẻ đẹp truyền thống, gợi nhớ về một thời hoài cổ trong lòng mỗi người.