Mỗi năm, Việt Nam đón nhận khoảng 5-6 cơn bão lớn, gây ra ngập lụt nghiêm trọng và thiệt hại về tài sản, hoa màu. Do đó, nhà chống lũ được xây dựng như một giải pháp nhằm giảm thiểu thiệt hại từ thiên tai, bảo vệ người dân và tài sản của họ.
Khám phá về mô hình nhà chống lũ, một giải pháp quan trọng trong việc bảo vệ cộng đồng trước những trận bão, lũ và thiên tai khác.
Với số lượng cơn bão và lũ lụt gia tăng mỗi năm, tình trạng thiệt hại do thiên tai ở Việt Nam ngày càng nghiêm trọng, khiến cho tài sản, hoa màu, và sinh mạng của người dân bị đe dọa. Những ngôi nhà chống lũ là một phần trong nỗ lực ứng phó với thiên tai này.
Nỗi đau của người dân miền Trung khi phải đối mặt với mưa bão, lũ lụt kéo dài qua nhiều năm khiến nhiều người xót xa. Chính vì vậy, việc xây dựng các ngôi nhà chống lũ với quy mô lớn đã trở thành ưu tiên trong các chính sách của Chính phủ để bảo vệ cộng đồng.
Nhà chống lũ là loại công trình được thiết kế để bảo vệ người dân khỏi tác động của mưa lũ, giúp giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ cuộc sống trong những thời điểm thiên tai diễn ra.
Nhà chống lũ, hay còn gọi là nhà chống ngập, được xây dựng với các đặc điểm đặc biệt giúp thích nghi với điều kiện thời tiết khắc nghiệt và mưa lũ, nhằm bảo vệ tài sản và sinh mạng của người dân khỏi ảnh hưởng của thiên tai.

Vật liệu xây dựng nhà chống lũ phải đảm bảo khả năng chống thấm nước, có độ bền cao và khả năng chịu được điều kiện thời tiết khắc nghiệt, từ đó giúp ngôi nhà bền vững lâu dài trước các thảm họa thiên nhiên.
Yêu cầu đối với nhà chống lũ là đảm bảo khả năng chịu được lũ lụt, ví dụ như nâng nhà lên cao hơn mức nước lũ hoặc thiết kế nhà theo kiểu sàn nổi để tránh ngập. Để xác định chiều cao phù hợp, kiến trúc sư cần nghiên cứu đặc điểm khí hậu và tình hình lũ lụt tại khu vực xây dựng, đồng thời có thể tham khảo ý kiến người dân địa phương.
Khi thiết kế và xây dựng nhà chống lũ, cần chú trọng đến việc tối ưu hóa chi phí, đảm bảo sự đơn giản và tiết kiệm. Điều này rất quan trọng vì người dân ở vùng thường xuyên bị lũ lụt có thu nhập hạn chế, vì vậy, việc lựa chọn phương án xây dựng hiệu quả và tiết kiệm chi phí sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho họ.
Việc xây dựng nhà chống lũ phải đảm bảo đơn giản nhưng hiệu quả, vừa tiết kiệm chi phí, vừa đáp ứng yêu cầu chống lũ cho người dân vùng ngập lụt.

Những yêu cầu quan trọng khi xây dựng nhà chống lũ bao gồm việc lựa chọn vật liệu phù hợp và thiết kế công trình đảm bảo an toàn trong mùa lũ.
- - Chọn vật liệu xây dựng: Sử dụng vật liệu bền vững và chịu được độ ẩm cao như bê tông, xốp cách nhiệt, và keo chống nước. - Sàn nhà: Phần sàn chịu ảnh hưởng lớn nhất khi xảy ra lũ, do đó nên chọn sàn gạch hoặc đá thay vì gỗ, vì sàn gỗ dễ bị hư hỏng. Nếu chọn gỗ, cần sử dụng ván gỗ công nghiệp và bôi keo chống nước kỹ lưỡng để đảm bảo độ kín của các mối nối. - Xây hàng rào chắn nước: Cùng với việc tạo cảnh quan đẹp bằng bãi cỏ xanh trước nhà, hàng rào chắn sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại khi lũ đến.
Các loại hình nhà chống lũ tại Việt Nam được phát triển đa dạng để phù hợp với từng điều kiện thiên nhiên và yêu cầu của người dân.
Nhà kê nền là loại nhà được thiết kế với nền nhà được nâng cao hơn so với mặt đất để tránh ngập nước trong mùa lũ.
Mô hình nhà kê nền thấp được sử dụng để giảm thiểu ảnh hưởng của nước lũ vào nhà, đồng thời giúp công trình bền vững hơn qua thời gian.
Mô hình nhà kê nền thấp có thiết kế sàn nhà nâng lên trên cột cao khoảng 500mm so với mặt đất. Độ cao này được tính toán sao cho nước lũ và các vật thể cuốn theo có thể dễ dàng chảy qua khoảng trống dưới sàn mà không gây ảnh hưởng đến kết cấu của ngôi nhà.

Mô hình nhà kê nền cao được thiết kế với nền nhà nâng cao khoảng 3m so với mặt đất. Khi không có lũ, người dân có thể sử dụng tầng 1 cho sinh hoạt hoặc chăn nuôi. Khi lũ đến, tầng 2 sẽ trở thành nơi tránh lũ và sinh hoạt cho cả gia đình.
Nhà kê nền cao là giải pháp hữu hiệu để đối phó với tình trạng ngập lụt, với nền nhà được nâng cao nhằm bảo vệ các khu vực sinh sống và tài sản khỏi tác động của lũ lụt.

Mô hình nhà kê nền linh hoạt là thiết kế nhà có khả năng thay đổi chiều cao nền nhà, cho phép nâng nhà lên khi cần mà không làm hỏng kết cấu của công trình.
Nhà nền linh hoạt là mô hình có thể điều chỉnh được độ cao của nền nhà, giúp nâng cao nhà khi có lũ mà không làm ảnh hưởng đến cấu trúc của ngôi nhà.

Nhà có gác là loại nhà được thiết kế với phần gác cao giúp tránh ngập lụt và đảm bảo nơi ở an toàn cho người dân trong những mùa mưa bão.
Mô hình nhà hai gác cho người ở là kiểu nhà có hai tầng, mỗi tầng đều có không gian sinh hoạt riêng biệt, với cầu thang trong nhà để di chuyển dễ dàng giữa các tầng trong mùa lũ.
Mô hình nhà này được xây dựng với nền móng, trụ và khung dầm vững chắc, sàn bê tông kiên cố. Tường được xây bằng gạch nung hoặc gạch không nung. Đặc biệt, phần gác của nhà được thiết kế cách mặt đất ít nhất 2.85m để tránh ngập nước, giúp người dân có nơi trú ẩn an toàn trong mùa bão.
Mô hình nhà hai gác dành cho gia súc được thiết kế với một tầng dưới cho gia súc và một tầng trên cho người ở, giúp bảo vệ cả người và vật nuôi khỏi lũ lụt.
Mô hình nhà có cầu thang ngoài giúp người dân và gia súc dễ dàng lên tầng trong mùa lũ. Tầng hai được thiết kế cao hơn mức đỉnh lũ trong lịch sử để bảo vệ an toàn cho người và gia súc trong suốt mùa bão.
Chiếu nghỉ và các bậc thang được thiết kế rộng từ 1,2 – 1,5m, cao từ 10-12cm, thuận tiện cho gia súc như trâu, bò lên tầng trên tránh lũ. Có thể phủ bạt hoặc mái che để bảo vệ khỏi mưa, tạo nơi trú ẩn cho gia súc.
Mô hình này còn giúp lực lượng cứu hộ dễ dàng tiếp cận nhà khi có lũ. Cầu thang ngoài tạo điều kiện cho thuyền cứu hộ cập vào nhà, hỗ trợ nhanh chóng khi cần thiết.
Mô hình nhà ba gian có gác xép là thiết kế nhà truyền thống với ba gian, trong đó gian giữa lồi ra tạo hiên rộng. Gác xép được xây bằng bê tông cốt thép, là nơi an toàn để người dân trú ẩn và bảo vệ tài sản khi lũ đến.
Nhà ba gian có một gian lồi ra tạo không gian thoáng đãng. Các công trình phụ như bếp được xây dựng tùy theo nhu cầu của gia chủ. Gác xép bê tông cốt thép sẽ là nơi tránh lũ cho gia đình và tài sản trong những mùa bão lớn.

Mô hình nhà ống có gác xép là lựa chọn thích hợp cho khu vực dễ bị ngập. Gác xép có thể được xây bằng bê tông hoặc các vật liệu chống nước, với chiều cao tối thiểu 2,1m để đảm bảo an toàn.
Nhà ống có gác xép được thiết kế với sàn bê tông hoặc vật liệu kháng nước, giúp bảo vệ tài sản khi có lũ. Gác xép được xây dựng đủ cao để người dân có thể lưu trú trong mùa mưa lũ.
Nhà phao là loại hình nhà nổi, có khả năng nổi lên khi nước dâng, bảo vệ an toàn cho người dân và tài sản trong mùa lũ nghiêm trọng.
Mô hình nhà phao biệt lập được thiết kế với khung thép nhẹ, sàn gỗ và vách nhà từ ván gỗ hoặc tôn kẽm. Mái nhà có độ dốc 4 chiều, lợp bằng tôn kẽm, với hành lang ngoài để tăng tính ổn định. Cửa sử dụng hệ ray trượt để dễ dàng mở khi có gió mạnh.
Nhà phao biệt lập có khung thép nhẹ, sàn gỗ và vách từ vật liệu bền như ván gỗ hoặc tôn kẽm. Mái nhà dốc 4 chiều được lợp bằng tôn kẽm giúp chống lại tác động của gió lốc. Hành lang ngoài tăng cường sự vững chắc, cửa trượt giúp dễ dàng mở khi có gió lớn.
Dưới sàn nhà, các thùng phuy sắt được sử dụng như hệ thống phao nổi, giúp nâng toàn bộ ngôi nhà lên và hạ xuống theo mực nước lũ. Nhà được neo giữ chắc chắn bằng cọc hoặc dây neo để không bị trôi.

Mô hình nhà phao nối liền với nhà xây là một gian nhà phao được lắp đặt trên gác của ngôi nhà xây sẵn. Nhà phao này được thiết kế nổi trên mặt nước, với khả năng nổi lên đến 10m so với sàn nhà. Cấu trúc của nhà phao bao gồm khung trượt trên bốn cọc thép ở bốn góc, giúp giữ vững ổn định và tạo điểm neo cho toàn bộ khung nhà.
Mô hình nhà phao trên gác nhà xây được thiết kế với cơ cấu nổi để tránh ngập, với độ nổi tối đa có thể đạt tới 10m so với tầng trệt. Nhà phao này trượt đều trên bốn cọc thép ở bốn góc, tạo sự ổn định và điểm neo cho nhà.
Mô hình nhà chống lũ độc đáo ở nhiều quốc gia trên thế giới bao gồm các kiểu nhà có thể nổi hoặc có cấu trúc đặc biệt để chống lại các thảm họa thiên nhiên, bảo vệ cư dân khỏi ngập lụt và thiên tai khác.
Nhà chống lũ bằng trụ bê tông là phương pháp xây dựng phổ biến tại nhiều quốc gia, đặc biệt là ở Nhật Bản, nơi chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai. Cấu trúc này giúp ngôi nhà không bị ngập khi lũ dâng cao, giữ cho tài sản và người dân được an toàn.
Việc sử dụng trụ bê tông để xây dựng nhà chống lũ là giải pháp phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt là ở Nhật Bản, nơi chịu nhiều thiên tai. Phương pháp này giúp các ngôi nhà có thể chống lại lũ lụt hiệu quả và bảo vệ cộng đồng khỏi các thảm họa thiên nhiên.

Nhà chống lũ container là loại nhà được thiết kế từ khung xương của container, có khả năng chống thấm nước và cách âm. Đây là giải pháp nhà ở an toàn và tiện dụng cho những khu vực thường xuyên bị lũ lụt.
Nhà chống lũ container sử dụng khung xương từ container đã qua xử lý, với khả năng chống thấm và cách âm. Loại nhà này đặc biệt phù hợp với các khu vực chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ lũ lụt, đảm bảo sự an toàn cho cư dân.

Tại Bangladesh, nhà chống lũ được làm từ các container bỏ đi kết hợp với gỗ pallet và săm lốp. Săm lốp được sử dụng để nâng nhà lên, giúp nhà nổi lên đến 2,5m khi nước lũ dâng cao, mang lại hiệu quả trong việc hỗ trợ cứu trợ khẩn cấp.
Nhà chống lũ hình trái bóng Barrier là một thiết kế đặc biệt của kiến trúc sư Nhật Bản, với 32 bề mặt tường góc cạnh được làm bằng vật liệu cách nhiệt. Cấu trúc này được hỗ trợ bởi một bệ đỡ để giữ thăng bằng, tạo sự vững chãi trong điều kiện lũ lụt.
Mô hình nhà chống lũ hình trái bóng Barrier có thiết kế độc đáo với các bề mặt góc cạnh được làm từ vật liệu cách nhiệt, tạo thành một cấu trúc vững chắc và ổn định. Nhà có khả năng chống chịu tốt với nước lũ và động đất, bảo vệ an toàn cho người dân.
Nhà chống lũ hình trái bóng Barrier có diện tích 48m2, có khả năng chống chịu mạnh mẽ khi có động đất và có thể nổi lên trong lũ. Đây là giải pháp hiệu quả giúp cứu sống người dân trong các tình huống mưa lũ nghiêm trọng.