Nhà giả kim (tiểu thuyết)

Nhà giả kim (tựa gốc tiếng Bồ Đào Nha: O Alquimista) là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn Paulo Coelho, được xuất bản lần đầu tại Brasil vào năm 1988. Tác phẩm đã được dịch ra 67 ngôn ngữ và bán được 95 triệu bản (theo thống kê đến ngày 19 tháng 5 năm 2008), trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất mọi thời đại.

Bố cục

• Lời người dịch
• Vào truyện
• Phần một
• Phần hai
• Bạt
• Về tác giả
• Phụ lục: Paulo Coelho và hành trình cùng giả kim thuật

Tóm tắt cốt truyện

Nhân vật chính trong câu chuyện là Santiago. Cha mẹ của Santiago mong muốn anh trở thành linh mục để mang niềm tự hào cho gia đình, nhưng với ước mơ đi khắp thế giới từ khi còn nhỏ của mình, Santiago đã thuyết phục cha mẹ và trở thành một người chăn cừu.

Dưới vai trò một người chăn cừu, anh đã đi khắp vùng quê Andaluisa, phía nam Tây Ban Nha, trong vài năm, tận hưởng một cuộc sống đơn giản và mạo hiểm. Trên đường tới một thị trấn nhỏ mà anh đã từng đến để bán lông cừu và gặp người con gái của chủ tiệm - người mà anh thầm mến, Santiago đã có một giấc mơ lặp lại hai lần mà anh không thực sự hiểu được. Nhớ ra rằng ở Tarifa có một người phụ nữ già làm thầy bói mơ, Santiago quyết định đi gặp bà. Những gì người phụ nữ già dự đoán là một lời thề - rằng khi tìm thấy kho tàng ở Kim tự tháp Ai Cập, anh phải chia một phần mười của nó cho bà. Tuy nhiên, câu trả lời mà anh nhận được từ bà không khiến anh thực sự tin tưởng và hài lòng: Hãy đi đến Kim tự tháp Ai Cập…

Sau đó, anh gặp một người đàn ông già - Melchizedek, vua của xứ Salem và nhận được sự chỉ dẫn. Anh bán đàn cừu cho một người bạn và đưa cho ông lão sáu con cừu còn lại - một phần mười số cừu của mình để trả công cho ông. Sau khi nhận được 2 viên đá - Urim và Thumim từ ông, anh bắt đầu cuộc hành trình đến Kim tự tháp Ai Cập.

Trong vòng một ngày sau khi đến Morocco, Santiago bị lừa mất hết tiền và bị kẹt lại ở đó. Mất hết tất cả, Santiago phải làm việc tại một cửa hàng bán pha lê, với niềm tin rằng giấc mơ Ai Cập chỉ còn là giấc mộng, và lên kế hoạch để dành tiền trở về Tarifa và mua lại đàn cừu.

Gần một năm sau đó, Santiago quyết định rời cửa hàng pha lê vì đã tích cóp đủ tiền để mua lại một bầy cừu mới, gấp đôi số cừu mà anh đã bán trước đó. Tuy nhiên, lần này Santiago lại không mua thêm con cừu nào. Anh tiếp tục quyết tâm đi tìm kho báu bí mật ở Kim tự tháp Ai Cập, bởi khi dọn dẹp hành lý, anh lại nhìn thấy hai viên đá Urim và Thummim mà anh nhận được từ vị vua của Salem.

Santiago tham gia vào một cuộc hành trình đến một sa mạc gần kim tự tháp. Trong đoàn người, anh gặp một người Anh đã dành 20 năm để tìm kiếm những nhà giả kim chân chính. Đoàn tiến sâu vào vùng sa mạc. Khi người Anh cố gắng quan sát và học ngôn ngữ của sa mạc, Santiago đọc những cuốn sách của anh và học hỏi về nghệ thuật giả kim.

Khi đến ốc đảo, đoàn lữ hành được đón tiếp và cảnh báo về cuộc chiến tranh giữa các bộ tộc trên đường đi. Tại đây, Santiago cố gắng giúp người Anh tìm kiếm một nhà giả kim, và anh gặp cô gái mà anh yêu ngay từ cái nhìn đầu tiên - Fatima. Trong thời gian ở ốc đảo, nhờ vào 'dấu hiệu' mà Santiago đã dự đoán và giúp bộ tộc tránh được một cuộc tấn công bất ngờ vào ốc đảo, anh nhận được rất nhiều tiền vàng và một lời mời trở thành cố vấn quan trọng cho bộ tộc. Cũng vào lúc này, một nhà giả kim ở ốc đảo nhận ra rằng anh đã tìm thấy một học trò tài năng - Santiago.

Santiago phải đưa ra quyết định khó khăn khi phải rời ốc đảo vì tình yêu với Fatima. Nhà giả kim nói với anh rằng trái tim anh ở đâu thì kho báu cũng ở đó; tình yêu thực sự không bao giờ ngăn cản ai theo đuổi vận mệnh của mình. Sau khi nói chuyện với Fatima - người phụ nữ sa mạc sẵn sàng chờ đợi anh, Santiago rời ốc đảo và bắt đầu hành trình đến Kim tự tháp cùng nhà giả kim. Đến một vùng sa mạc do các chiến binh hung dữ cai trị, để giành lại tự do, Santiago phải 'tặng' hết tài sản của mình trong vòng 3 ngày bằng cách 'biến thành gió' thành công trước mặt những chiến binh. Nhờ vào ngôn ngữ của vũ trụ mà anh đã học được, Santiago thành công 'biến thành gió' và được trả tự do. Khi đang gần đến Kim tự tháp, nhà giả kim từ biệt anh. Trước khi chia tay, anh được chứng kiến nhà giả kim biến chất thành vàng và nhận được 1 phần 4 số vàng.

Khi đào cát tìm kiếm kho báu tại Kim tự tháp, Santiago đụng độ những tên cướp và bị họ cướp mất số vàng anh nhận được từ nhà giả kim. Những tên cướp cười to khi nghe câu chuyện của anh về việc vượt qua sa mạc để đến với kho báu, một trong số họ nói rằng ngay tại đây, hắn cũng đã từng mơ thấy một kho báu tại một nhà thờ ở Tây Ban Nha hai năm trước đó. Cuối cùng, Santiago đã tìm thấy kho báu, ngay tại nơi mà anh đã mơ thấy nó.

Phiên bản dịch

Sách O Alquimista được viết bằng tiếng Bồ Đào Nha. Đến năm 2004, nó đã được dịch sang 67 ngôn ngữ và bán được hơn 56 triệu bản ở hơn 150 quốc gia. Đây thực sự là một trong những cuốn sách bán chạy nhất mọi thời đại.

Tại Trung Quốc và Úc, cuốn sách này đặc biệt được ưa chuộng. Tờ báo Herald Sun xếp Nhà giả kim vào danh sách năm cuốn sách bị đánh cắp nhiều nhất tại các cửa hàng sách ở Melbourne.

Tại Việt Nam, sách được Lê Chu Cầu dịch từ bản tiếng Đức của năm 2002, thuộc 'Tủ sách Đông Tây tác phẩm'.

Trong phần tựa, Coelho giải thích đây là một câu chuyện biểu tượng hóa những trải nghiệm từ cuốn Diário de Um Mago (Cuộc hành hương) mà ông đã viết trước đó.

Quá trình sáng tác

Coelho viết Nhà giả kim chỉ trong vòng hai tuần vào năm 1987. Ông giải thích rằng ông có thể viết nhanh như vậy vì câu chuyện 'đã sẵn sàng trong tâm hồn ông'.

Chủ đề chính của tác phẩm là về việc tìm kiếm số phận của con người. Theo New York Times, Nhà giả kim thiên về tính 'tự lực' hơn là văn học. Triết lý rằng 'khi bạn thật sự muốn điều gì, cả vũ trụ sẽ hợp tác để giúp bạn biến điều ước thành hiện thực' là trung tâm của câu chuyện.

Nhà giả kim được xuất bản lần đầu bởi Rocco, một nhà xuất bản không được nổi tiếng ở Brazil. Mặc dù bán rất chạy, nhưng sau một năm, nhà xuất bản quyết định trả lại bản quyền cho Coelho. Để hồi phục sau 'thất bại' này, Coelho cùng vợ đã đi vào sa mạc Mojave và ở đó trong 40 ngày. Sau chuyến đi này, ông quyết định phải tiếp tục chiến đấu với niềm tin rằng cuốn sách là tuyệt vời - và ông phải nỗ lực hết mình để thử mọi cơ hội có thể.

Chuyển thể

Năm 1994, phiên bản truyện tranh từ Nhà giả kim được xuất bản bởi Alexandre Jubran. HarperOne, một chi nhánh của HarperCollins, đã tạo ra một phiên bản minh họa của tiểu thuyết này, sử dụng tranh của họa sĩ người Pháp Mœbius, nhưng không thuyết phục được Coelho 'đồng ý biến toàn bộ tiểu thuyết thành đồ họa'. The Alchemist: A Graphic Novel được xuất bản vào năm 2010, chuyển thể bởi Derek Ruiz và vẽ minh họa bởi Daniel Sampere.

The Alchemist's Symphony của Walter Taieb ra mắt vào năm 1997, được hỗ trợ bởi Paulo Coelho, người đã viết một đoạn văn bản gốc cho bộ sách CD này. Tác phẩm bao gồm tám phần chính và năm phần dạo.

Năm 2002, phiên bản sân khấu của Nhà giả kim đã được sản xuất và biểu diễn tại Luân Đôn. Sau đó, nhà sản xuất Ashvin Gidwani đến xem buổi biểu diễn tại London và mô tả nó là 'dài nhưng đầy màu sắc', và quyết định phát triển phiên bản 90 phút của Deepa Gahlot cho sân khấu Ấn Độ - điều này đã trở thành hiện thực vào năm 2009.

Năm 2006, Mistaken Identity, một ban nhạc indie-rock từ Singapore, đã chuyển thể câu chuyện từ tiểu thuyết thành một vở nhạc kịch được gọi là 'nỗ lực của chúng tôi để viết một vở nhạc kịch' và phát hành ca khúc có tên là 'The Alchemist'. Kochavva Paulo Ayyappa Coelho - một bộ phim tiếng Malayalam của Ấn Độ, do Sidhartha Siva viết kịch bản và đạo diễn - lấy cảm hứng từ tiểu thuyết gia Paulo Coelho, đặc biệt là tác phẩm Nhà giả kim.

Tháng 7 năm 2021, Will Smith thông báo rằng anh đã mua quyền làm phim cho cuốn tiểu thuyết, nhưng sau một số trở ngại, dự án hiện đang tạm ngưng.

• Paulo Coelho

Chú thích

• Nhà giả kim, Paulo Coelho, dịch giả Lê Chu Cầu, dựa theo bản tiếng Đức (Der Alchimist của C.S.Herzog, NXB Diogenes, Zurich, 1996), có tham khảo bản tiếng Anh, NXB Lao Động phát hành năm 2002, bản quyền của Trung tâm văn hóa ngôn ngữ Đông Tây.

Liên kết bên ngoài

The Alchemist trên Sparknotes