Nhà làm phim Bùi Thạc Chuyên

Bùi Thạc Chuyên (sinh năm 1968) là một đạo diễn nổi tiếng người Việt Nam. Ông được biết đến qua các tác phẩm như 12A và 4H, Chơi vơi, Sống trong sợ hãi, Lời nguyền huyết ngải và Tro tàn rực rỡ. Mặc dù số lượng tác phẩm không nhiều, nhưng mỗi tác phẩm của ông đều đạt giải thưởng điện ảnh trong và ngoài nước, bao gồm bốn giải Đạo diễn xuất sắc tại các giải thưởng Cánh diều 2005, Cánh diều 2023, Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 16 và lần thứ 23.

Ngoài bộ phim thương mại Lời nguyền huyết ngải, hầu hết các tác phẩm của ông đều mang đậm chất thực tế và đầy thách thức. Ông cũng là biên kịch và đạo diễn của các phim tài liệu như “Xẩm” đạt giải B của Hội Điện ảnh Việt Nam năm 1998 và “Tay đào đất” giành giải Cánh diều Bạc năm 2003.

Tiểu sử

Bùi Thạc Chuyên sinh năm 1968 tại Hà Nội, trong một gia đình nghệ thuật, với cha là nhà văn quân đội Bùi Bình Thi và mẹ là họa sĩ Nguyễn Thị Mỹ.

Đường sự nghiệp

Nhà hát kịch

Sau khi hoàn thành chương trình phổ thông, Bùi Thạc Chuyên tiếp tục học ngành Kịch nói tại Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội từ năm 1985 và gia nhập Nhà hát Kịch Việt Nam từ năm 1990. Trong thời gian này, ông đã tham gia các vở kịch nổi bật tại Nhà hát Kịch Việt Nam như “Vua Lia” (vai Edgar), “Ngụ ngôn năm 2000” (vai ông già)…

Bước khởi đầu với phim ngắn và truyền hình

Từ năm 1991, ông bắt đầu tham gia sản xuất phim ngắn và phim truyền hình. Đến năm 1993, một người bạn học quay phim đã nhờ ông viết kịch bản và đạo diễn cho một phim ngắn để thi tốt nghiệp. Phim 'Nỗi buồn vĩnh cửu' ra đời và giành giải Cánh én Vàng tại Liên hoan phim Sinh viên toàn quốc lần thứ I. Tiếp theo là các phim video như “Giọt nước mắt” đạt Huy chương Bạc tại Liên hoan phim Truyền hình toàn quốc năm 1994; hay 12A và 4H đạt giải A của Hội Điện ảnh Việt Nam năm 1995… Sau những thành công này, ông gia nhập Hãng phim truyện I. Năm 1997, Bùi Thạc Chuyên theo học lớp Đạo diễn tại Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội. Phim ngắn tốt nghiệp của ông, “Cuốc xe đêm” năm 2000, đã giành giải 3 tại hạng mục Cinéfondation dành cho nhà làm phim trẻ tại Liên hoan phim Cannes năm 2000.

Khởi đầu thành công trong điện ảnh

Vào năm 2001, Bùi Thạc Chuyên nhận được sự tài trợ từ NHK để thực hiện phim tài liệu Tay đào đất, kể về cuộc sống của người nông dân Ngô Đức Nhật, người đã miệt mài cải tạo đất đai đầy tàn dư bom mìn chiến tranh. Phim Tay đào đất đã đoạt giải Cánh diều Bạc cho hạng mục Phim tài liệu video tại Giải Cánh diều 2002. Năm 2004, ông tiếp tục chuyển thể câu chuyện của Ngô Đức Nhật thành phim điện ảnh với mục tiêu mở rộng nội dung mà phim tài liệu chưa thể khai thác. Tựa đề đầu tiên là Đất lành, nhưng sau đó đổi thành Sống trong sợ hãi để thu hút người xem. Đây là bộ phim điện ảnh đầu tay của Bùi Thạc Chuyên và đã mang về nhiều giải thưởng quốc tế và trong nước.

Năm 2000, Bùi Thạc Chuyên đọc bản thảo kịch bản Đi mãi rồi cũng quay về của Phan Đăng Di và cảm thấy hứng thú với đề tài. Cả hai cùng chỉnh sửa kịch bản nhiều lần để tạo thành phim, với các tựa đề tạm thời là Tận cùng là biển và Mắc kẹt, cuối cùng được đổi thành Chơi vơi. Với đề tài nhạy cảm về đồng tính, kịch bản đã phải trải qua 3 lần chỉnh sửa tại Hãng phim truyện I trước khi được chấp nhận cấp vốn vào năm 2006. Bộ phim có kinh phí khoảng 7 tỉ VNĐ, trong đó Nhà nước góp 1,6 tỉ và các quỹ điện ảnh quốc tế hỗ trợ 130 nghìn Euro. Phim ra mắt năm 2009 và đạt nhiều giải thưởng quốc tế. Năm 2010, Bùi Thạc Chuyên được chọn làm đạo diễn cho bộ phim Lời nguyền huyết ngải dựa trên phản hồi tích cực từ khán giả. Bộ phim kinh dị này đã thu về 16 tỉ VNĐ trong tuần đầu công chiếu, dù phải chuyển thể từ thể loại kinh dị thành trinh thám huyền bí do kiểm duyệt. Năm 2011, dự án phim Ngủ mơ được tài trợ 150.000HKD và 10.000Euro từ các quỹ quốc tế, nhưng vì thiếu kinh phí nhà nước nên dự án phải tạm dừng.

Phát triển tài năng trẻ

Kể từ năm 2002, Bùi Thạc Chuyên đã sáng lập và điều hành Trung tâm Hỗ trợ phát triển Tài năng Điện ảnh trẻ (TPD), nơi cung cấp các lớp đào tạo miễn phí về điện ảnh cho thanh thiếu niên từ 15 đến 20 tuổi. Trung tâm thuộc Hội Điện ảnh Việt Nam và được Quỹ Văn hóa Ford bảo trợ. Sau khi Quỹ Ford rút vốn vào năm 2013, ông thành lập Công ty cổ phần Phát triển điện ảnh (CDJ) dưới sự bảo trợ của Hội Điện ảnh Việt Nam. CDJ duy trì hoạt động của TPD thông qua việc mở các lớp học về điện ảnh. Năm 2017, ông cùng đạo diễn Thanh Vân và Hoàng Phương thành lập Quỹ điện ảnh, hỗ trợ các nghệ sĩ trẻ trong việc sáng tác và sản xuất phim.

Quay lại với điện ảnh

Năm 2021, sau một thập kỷ vắng bóng trên màn ảnh, Bùi Thạc Chuyên đã tự mình rong ruổi khắp thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương trong nửa năm để thực hiện dự án phim tài liệu dài 5 tập mang tên “Không sợ hãi” về đại dịch COVID-19. Ông đảm nhận toàn bộ vai trò từ đạo diễn, viết kịch bản, quay phim đến dựng phim. Bộ phim tài liệu này đã đoạt giải Cánh diều Bạc. Đến năm 2022, ông cho ra mắt phim điện ảnh 'Tro tàn rực rỡ', sau 7 năm chuẩn bị. Bộ phim đã giành nhiều giải thưởng và đề cử trong và ngoài nước. Tại giải Cánh diều 2023, 'Tro tàn rực rỡ' đã chiến thắng 4 giải thưởng quan trọng ở hạng mục Phim truyện điện ảnh, bao gồm giải Cánh diều vàng cho bộ phim, cùng các giải đạo diễn xuất sắc, quay phim xuất sắc và nữ diễn viên phụ xuất sắc.

Cuộc sống riêng tư

Bùi Thạc Chuyên và diễn viên Tú Oanh gặp nhau khi cùng thi vào Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, và chỉ công khai mối quan hệ vào năm học thứ hai. Hai nghệ sĩ kết hôn vào năm 1994 và có hai con trai.

Các tác phẩm

Sân khấu

• Vua Lia - vai Edgar
• Ngụ ngôn năm 2000 - vai Ông già (đạo diễn: Lê Hoàng)

Sự kiện

• Giám khảo Hoa hậu Việt Nam 2010
• Công bố giải Phim mới ấn tượng tại Ấn tượng VTV 2014 (cùng Uyên Linh)

Điện ảnh

Các giải thưởng

Giải thưởng cá nhân

Tác phẩm đạt giải thưởng