Buzz
1. Thảo luận về quan điểm:
- Chữ: Không chỉ hiểu đơn giản là loạt âm thanh mà quan trọng, đó chính là cách ngôn ngữ được áp dụng và tổ chức một cách nghệ thuật
- Chữ bầu lên nhà thơ: Đây là sự xác nhận về vai trò của ngôn ngữ đối với nhà thơ. Ngôn ngữ thể hiện: tinh thần nghệ sĩ; khẳng định tài năng, phong cách của nghệ sĩ; tôn vinh vị trí của nhà thơ.
- Ngôn ngữ là nguyên liệu, yếu tố đầu tiên của văn học. Ngôn ngữ thơ là tinh hoa cao nhất của ngôn từ, là kiến trúc đặc biệt của từ ngữ.
- Bản chất của thơ là tình cảm. Tiếng lòng của nhà thơ chỉ có thể được thể hiện, được biến thành lời nói, âm thanh, nhịp điệu.
- Việc làm thơ thực chất là việc làm với ý nghĩa của từ, đòi hỏi sự tài năng, sáng tạo và lòng nhiệt thành của nhà thơ
2. Cảm nhận về hai bài thơ Tự tình II (Hồ Xuân Hương) và Tây Tiến (Quang Dũng):
- Cảm nhận về bài thơ Tự tình II
+Sử dụng từ ngữ sôi nổi, phong phú, đậm chất dân gian, với sự miêu tả sinh động: những động từ tạo hình (dồn, trơ, xế, xiên ngang, đâm toạc,…), những tính từ diễn tả trạng thái (say, tỉnh, khuyết, tròn,…)
+ Tổ chức ngôn ngữ một cách sáng tạo, phối hợp: thao túng ngôn từ, phản ngữ, cách phân đoạn,…
→ Bằng cách sử dụng, sắp xếp ngôn từ một cách tài tình, sáng tạo, Hồ Xuân Hương đã thể hiện được tâm trạng bất mãn với cuộc sống, số phận và khao khát hạnh phúc gia đình.
- Cảm nhận về bài thơ Tây Tiến
+Kết hợp, trộn lẫn nhiều phong cách ngôn ngữ với đa dạng từ vựng. Có ngôn ngữ trang trọng mang dấu ấn cổ kính (đoàn binh, viễn xứ, biên cương, khúc độc hành,…); đồng thời có ngôn ngữ dân dã, sống động của ngôn từ hàng ngày (bỏ quên đời, cọp trêu người, không mọc tóc, chẳng tiếc đời xanh,…)
+ Kết hợp từ mới lạ, độc đáo để tạo ra ý nghĩa mới hoặc sắc thái mới cho từ ngữ (nhớ chơi vơi, súng ngửi trời, hoa đong đưa, dáng kiều thơm,…)
+ Sử dụng các địa danh cụ thể, tạo ấn tượng về bức tranh thiên nhiên và cuộc sống con người, đồng thời kích thích sự hấp dẫn của xứ lạ xa xôi
+ Sử dụng các thể hành thơ, kết hợp các câu thơ với thanh điệu đan xen, tạo ra giọng điệu thơ bi tráng
→ Quang Dũng đã thể hiện tài năng đặc biệt trong việc sáng tạo ngôn từ, với những biểu hiện đặc sắc, làm nổi bật nỗi nhớ của nhà thơ về người lính Tây Tiến kiên cường và uy nghiêm trên nền văn minh hoang dã, đồng thời tạo nên bức tranh thơ mộng của miền Tây đẹp mê hồn và khó quên.
3. Đánh giá vai trò của ngôn ngữ trong hai bài thơ trong việc “bầu lên nhà thơ”
- Bằng cách sử dụng, tổ chức ngôn ngữ độc đáo trong bài Tự tình II, Hồ Xuân Hương đã được tôn vinh là nhà thơ phụ nữ xuất sắc, được biết đến như “Bà chúa thơ Nôm” (Xuân Diệu)
- Những đặc điểm nổi bật trong nghệ thuật sử dụng ngôn từ ở bài thơ Tây Tiến đã giúp nhấn mạnh sự tài năng, tinh tế của nhà thơ Quang Dũng – “áng mây trắng xứ Đoài”
4. Nhận xét của Lê Đạt
- Lời chia sẻ của Lê Đạt là sự suy tư sâu sắc của một nghệ sĩ luôn có ý thức cao về nghề: lựa chọn từ ngữ, kiểm soát chữ trong thơ cũng là biểu hiện của tình yêu và trách nhiệm với bút pháp của mình
- Ý kiến cũng mang tính hướng dẫn, mở ra cho độc giả khi tiếp cận thơ: đọc thơ cần phân tích cấu trúc ngôn từ để lắng nghe linh hồn thi sĩ; để tôn trọng tài năng, sự sáng tạo của nhà thơ.
- Tuy vậy, nhấn mạnh vai trò của ngôn ngữ đối với nhà thơ không đồng nghĩa với việc coi làm thơ chỉ là việc chế biến từ ngữ, tạo ra những cấu trúc hình thức cứng nhắc
