Buzz
Nhà thờ Mằng Lăng là một nhà thờ Công giáo nằm tại xã An Thạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Đây là nhà thờ thuộc Giáo xứ Mằng Lăng, là nơi sinh của Chân phước Anrê Phú Yên, một trong những vị tử đạo bổn mạng của giới trẻ Công giáo. Nhà thờ hiện nay cũng là điểm hành hương trong dịp lễ kỷ niệm Chân phước Anrê Phú Yên và thánh lễ cầu nguyện cho giới trẻ Công giáo Việt Nam. Với lịch sử hơn 120 năm (xây dựng từ năm 1892), nhà thờ Mằng Lăng được coi là một trong những nhà thờ cổ nhất tỉnh Phú Yên và là một trong những nhà thờ lâu đời nhất của Việt Nam. Đây cũng là điểm thu hút khách du lịch khi đến với Phú Yên. Nhà thờ còn là nơi lưu giữ cuốn sách chữ quốc ngữ đầu tiên - Phép giảng tám ngày của linh mục Alexandre de Rhodes, được in tại Roma, Ý năm 1651.
Vị trí
Nhà thờ Mằng Lăng là nhà thờ lớn của giáo xứ Mằng Lăng, thuộc Giáo hạt Mằng Lăng, Giáo phận Qui Nhơn. Phía bắc giáp giáo xứ Sông Cầu, phía nam tiếp giáp giáo xứ Chợ Mới (được tái lập vào tháng 5 năm 2013), phía tây gần giáo xứ Đồng Tre và phía đông giáp biển, cách thành phố Tuy Hòa 35 km về phía Bắc.
Nằm bên bờ sông Kỳ Lộ (địa phương gọi là sông Cái), cách thị trấn Chí Thạnh khoảng 2 km về phía Đông.
Lịch sử
Theo sử sách, vào thời Lê Thánh Tông, niên hiệu Hồng Đức thứ 6 (1475), vua mở rộng đất đai đến núi Thạch Bi làm giới hạn. Trong thời kỳ Nguyễn, vào năm Mậu Dần (1578), vua đã uỷ nhiệm ông Lương Văn Chánh làm Trấn Biên Quan. Tuy nhiên, đến năm Kỷ Ty 1629, Chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên mới thành lập Dinh Trấn Biên và giao cho người con rể là Nguyễn Phúc Vinh làm Quan Trấn Thủ. Bản đồ của Cha Đắc Lộ vào năm 1651 ghi Dinh Trấn Biên là Dinh Phoan, trước Dinh có một dòng sông. Ngày nay, Dinh Trấn Biên được dân địa phương gọi là Thành Cũ, nằm tại thôn Hội Phú, xã An Ninh Tây, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Dinh Trấn Biên đã chìm sâu dưới dòng sông Cái.
Vợ của Quan Trấn Thủ là công chúa Ngọc Liên – trưởng nữ của Chúa Sãi, đã nhận bí tích rửa tội vào năm 1636 với tên thánh là Maria Mađalêna. Sau đó, bà lập nhà nguyện trong Dinh Trấn Biên và truyền giáo cho mọi người. Tại Trại Thủy gần cửa biển Tiên Châu, có một vợ chồng quan coi cửa biển được gọi là Biển Đức, giữ gìn đạo sốt sắng. Từ đó, nhóm giáo dân đầu tiên đã được hình thành.
Vào năm 1892, linh mục Joseph de La Cassagne (hay còn gọi là Cố Xuân) khởi công xây dựng nhà thờ Mằng Lăng. Ông là linh mục Chánh xứ đầu tiên của giáo xứ này.
Thiết kế
Nhà thờ Mằng Lăng được xây dựng trên diện tích hơn 5.000 m², theo kiến trúc Gothic với nhiều hoa văn trang trí. Hai bên của nhà thờ có hai tầng chuông, phía giữa là thập tự giá. Tất cả được sơn màu xanh xám giản dị, hòa hợp với khung cảnh của ruộng vườn cây lá.
Nhà thờ nhỏ gọn nhưng có một khuôn viên rộng rãi với bóng mát của cây xanh. Tại sân thờ, còn có một khu hầm nhỏ, được xây dựng công phu trên một quả đồi nhân tạo. Bên trong hầm có nhiều tác phẩm điêu khắc kể lại câu chuyện về Thánh Anrê Phú Yên.
Theo những cụ già ở An Thạch, cách đây hơn 100 năm, khu vực này hiếm khi có dân cư, phủ kín bởi rừng cây. Trong đó, có một loại cây mọc phổ biến, lá hình bầu dục, hoa màu tím hồng gọi là mằng lăng. Dấu vết của khu rừng mằng lăng ngày nay đã không còn, nhưng ngôi nhà thờ từng được đặt tên theo cây quý này. Thực tế, trong nhà thờ ngày nay vẫn còn giữ một chiếc bàn gỗ mặt tròn làm từ gỗ mằng lăng, từ thời điểm xây dựng, có đường kính lên đến 1,7 m.
Di tích
Ngày nay, nơi đây vẫn lưu giữ cuốn sách đầu tiên được in bằng tiếng Việt. Đó là quyển giáo lý Phép giảng tám ngày của Linh mục Đắc Lộ (được người dân địa phương gọi là Cha Đắc Lộ) - người đã giúp sinh ra chữ quốc ngữ tại Việt Nam.
Cuốn sách được trưng bày dưới một khu hầm nhỏ ngay trước sân nhà thờ. Khu hầm được xây dựng công phu trong lòng một quả đồi nhân tạo. Bên trong, có nhiều tác phẩm điêu khắc kể lại những câu chuyện về thánh Anrê Phú Yên. Cuốn sách được bảo quản đặc biệt trong một hộp kính, được in vào năm 1651 tại Roma (Ý).
- Anrê Phú Yên
- Phép giảng tám ngày
- Bài giới thiệu Mằng Lăng - đôi dòng lịch sử của Linh mục Phêrô Nguyễn Cấp.
Chú thích
Liên kết ngoài
- Việt Nam - Nhà thờ Mằng Lăng, một trong những nhà thờ cổ nhất của đất nước
- Bảo tồn và phát huy nét độc đáo của lễ hội Phú Yên (Tiếp theo kỳ trước) - ngày 26 tháng 12 năm 2011:pm Lưu trữ 2013-09-15 tại Wayback Machine
- Nhà thờ Mằng Lăng
- Thăm nhà thờ cổ nhất Việt Nam, 'đọc' cuốn sách quốc ngữ đầu tiên Lưu trữ 2011-11-07 tại Wayback Machine
