Đề bài: Bảo Định Giang đã khen ngợi: 'Mắt Nguyễn Đình Chiểu mù lòa, nhưng tấm lòng ông sáng vằng vặc như sao Bắc Đẩu'. Hãy giải thích và chứng minh ý kiến này
Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu bị mù lòa, nhưng lòng ông lại rực sáng như sao Bắc Đẩu (tóm gọn)
Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của dân tộc ta cuối thế kỉ 19, là ngôi sao sáng trên bầu trời văn nghệ Việt Nam.
'Mắt Nguyễn Đình Chiểu mù lòa, nhưng tấm lòng ông rực sáng như sao Bắc Đẩu' là biểu hiện của lòng yêu nước và sự khâm phục của nhân dân với nhà thơ yêu nước này.
Cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu đại diện cho niềm tự hào dân tộc và tấm lòng yêu nước. Tác phẩm của ông đã góp phần làm phong phú văn hóa Việt Nam.
Nguyễn Đình Chiểu sinh ra và sống trong một xã hội loạn lạc, nhưng ông đã tạo ra những tác phẩm văn chương cao đẹp và tâm huyết với đạo đức.
Tôi quyết lòng hành động anh hùng,
Cứu giúp người khốn khó trong hoàn cảnh này'.
Ông Ngư sống cuộc sống giản dị, quan trọng lòng nhân ái, không quan tâm đến tiền bạc và danh vọng. Ông đã giải cứu Vân Tiên khỏi cái chết đuối. Cả gia đình ông chăm sóc cho Vân Tiên với cơm cháo và thuốc bắc:
Ngư nói: lòng trung thành không cần mơ mộng,
Tận tâm nhân ái không cần mong đợi sự đáp đền'.
Đọc câu chuyện 'Ngư Tiểu y thuật tư vấn', hình ảnh của Nhân Sơ để lại trong lòng chúng ta một ấn tượng sâu sắc. Tổ quốc bị quân thù chiếm đóng, một nhà tri thức có uy tín không thể bị kích động bởi sự mua chuộc hoặc lời dụ dỗ của kẻ thù. Ông đã che giấu tầm nhìn với đôi mắt mù, giữ gìn sức mạnh trong sự bí ẩn, quyết không bao giờ khuất phục trước kẻ thù:
Cuộc đời quan trọng hơn đoạn đường chật hẹp,
Tấm gương lòng đạo tròn đầy
Vương Tử Trực và Hớn Minh tỏ ra cao cả trong lòng nghĩa khí, tình bạn. Kiều Nguyệt Nga duy trì tiết nghĩa, lòng chung thủy trong tình yêu, v.v... Ngược lại, nhóm Phong Lai, Bùi Kiệm, Trịnh Hâm, cũng như cha con Võ Thái Loan, v.v... đã bị kỷ luật vì lòng tà ác, độc ác của họ. Nhìn nhận điều này, ta thấy rõ sự phân biệt giữa lòng yêu thích và lòng ghét, lòng phân biệt chính tà trong tác phẩm của nhà thơ rất rõ ràng, thú vị, tiến bộ và đầy niềm tin. Thật vậy, lòng của nhà thơ 'sáng tỏ như sao Bắc đẩu'.
Thơ văn yêu nước là lời tâm huyết của nhà thơ mù của Đất Đồng Nai. Khi kẻ thù Pháp xâm lược nước ta, vua và quan chúa nhà Nguyễn đã đầu hàng nhục nhã, giao nước ta cho kẻ thù. Nguyễn Đình Chiểu cảm thấy đau đớn và thương xót cho nhân dân lầm than. Ông lên tiếng chỉ trích và mong đợi:
'Lũ trẻ bỏ nhà lơ lửng bước chạy.
Mất đi ổ đàn chim rồi chúng bay xa...
(...)
Hỏi đâu là nơi bình yên khi trang đã bị dẹp loạn.
Làm sao để nhân dân chịu khổ như thế này?'
(Chạy giặc)
Dù mù lòa, nhà thơ vẫn ủng hộ lãnh đạo quân đội, tham gia lên kế hoạch chiến đấu chống Pháp. Ông ca ngợi lòng yêu nước và sự dũng cảm của các nghĩa sĩ đã hy sinh mạng sống vì nguyện vọng cao cả. Họ chiến đấu với sức mạnh tinh thần, như 'người bên cạnh cắt, kẻ phía sau chém, làm cho kẻ ác, ma ní hồn hoảng loạn'. Tấm lòng trung nghĩa của họ quý giá như ánh trăng rằm. Sự gan dạ của các nghĩa sĩ trong chiến đấu không thể vượt qua: họ không ngừng chiến đấu, dù sống, dù chết, và cầu nguyện mãi mãi để báo thù...' (Tư tế nghĩa sĩ ở Cần Giuộc). Trong tình hình quốc gia nguy cấp 'súng giặc, đất giặc', tiếng thơ của ông tràn ngập sự căm phẫn nóng bỏng, tin tưởng mạnh mẽ vào một tương lai tươi sáng, đất nước được giải phóng, nhân dân sống hạnh phúc bình yên:
... 'Biên giới cũ nay đã chia đất khác,
Nắng sương giờ có đóng góp cho bầu trời chung.
Khiến cho sự cao quý được phô diễn,
Một trận mưa mịt mù đã làm sạch núi sông'.
(Cảnh sát)
Sự căm thù mãnh liệt với giặc Pháp xâm lược và tình yêu nước, lòng thương dân của nhà thơ đã làm cho nhân dân chúng ta kính phục đến tận xương tuỷ. Đúng như lời Bảo Định Giang: 'Mặc dù mắt Nguyễn Đình Chiểu đã mù, nhưng tấm lòng ông vẫn vững vàng như ngôi sao Bắc đẩu'. Nguyễn Đình Chiểu là biểu tượng của những nhà thơ vĩ đại 'Sử gia giết giặc bằng ngòi bút' (Tùng Thiện Vương). Niềm tin của ông không thể nào mạnh mẽ và rực rỡ hơn:
'Khi sau trời Thúc Quý tan mây,
Sông hồ ra lặng mắt thầy lung linh'.
(Thư tư vấn đáp của Ngư Tiểu)
Cuộc đời và tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu là một bài ca tuyệt vời về lòng nhân nghĩa và tình yêu nước. Tên tuổi của nhà thơ không bao giờ phai nhạt trong lòng người dân. Ông là biểu tượng cao quý của người sĩ trước mọi thách thức cuộc đời, trung thành và hiếu kỳ với đất nước và nhân dân. Ông là biểu tượng vĩ đại của những nhà thơ yêu nước Nam Bộ. Nhân cách cao quý của ông là bài học lớn dành cho cả xã hội.