Nhà tù Hỏa Lò - Điểm hiển nhiên của lòng Hà Nội

Lịch sử Việt Nam chứng kiến hàng ngàn năm với nhiều cuộc chiến tranh đồ sộ, đặc biệt là những trận đấu hào hùng chống lại thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ. Những dấu tích lịch sử đặc biệt, như 'Nhà tù Hỏa Lò' hay 'Địa ngục trần gian', vẫn tồn tại đến ngày nay. Hãy cùng khám phá tại sao nơi này lại mang danh 'Địa ngục trần gian' nhé!

MAISON CENTRALE

Nhà tù Hỏa Lò - Hành trình qua bức tranh lịch sử

Địa chỉ Nhà tù Hỏa Lò là số 1, phố Hỏa Lò, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Xây dựng từ năm 1896 bởi thực dân Pháp, Nhà tù này từng giam giữ hàng ngàn chiến sĩ yêu nước cách mạng Việt Nam. Sau sự giải phóng Thủ đô vào ngày 10 tháng 10 năm 1954, Nhà nước Việt Nam sử dụng nó để giam giữ những người vi phạm pháp luật. Từ ngày 5/8/1964 đến 29/3/1973, nơi này trở thành nơi giam giữ phi công Mỹ.

Khám phá toàn cảnh bên ngoài Nhà tù Hỏa Lò

Phần lớn diện tích Nhà tù đã được sử dụng để xây dựng Tháp đôi Hanoi Tower vào năm 1994. Diện tích còn lại, là 2.434m2, được bảo tồn như một khu di tích. Các công trình được giữ lại bao gồm: 3 tòa nhà 2 tầng theo kiến trúc Pháp, 2 dãy trại giam tập thể dành cho nam và nữ tù nhân, 4 gian xà lim tử hình, 2 chòi canh và một phần của bức tường đá bao quanh Nhà tù.

Thông tin chi tiết về Nhà tù Hỏa Lò

Hướng dẫn cách đến

Dường như có vô số lựa chọn để đến Nhà tù Hỏa Lò, từ việc sử dụng xe máy, ô tô, taxi cho đến xe bus. Các tuyến bus 02, 32, 34, 38 đều đi qua khu vực này, và đừng quên chuyến đi của bus city tour 2 tầng, một trải nghiệm độc đáo qua địa điểm quan trọng này.

Nếu chọn xe máy hoặc ô tô, hãy sử dụng Google Map để dẫn đường đến Nhà tù Hỏa Lò từ điểm xuất phát của bạn. Đối với xe máy, có khu vực để gửi xe miễn phí bên ngoài Nhà tù.

Lịch mở cửa và thời gian tham quan

Thời gian mở cửa hàng ngày từ 8:00 đến 17:00. Đặc biệt, vào các ngày cuối tuần, nhà tù sẽ mở cửa đến muộn hơn, từ 19:00 – 19:45, mang đến trải nghiệm tham quan độc đáo.

Giá vé và ưu đãi

Với mức giá 30.000 đồng/người lớn, bạn có cơ hội khám phá Nhà tù Hỏa Lò. Những đối tượng như người già từ 60 tuổi, học sinh, sinh viên sẽ được hưởng giá ưu đãi chỉ 15.000 đồng.

Mua vé và bước vào hành trình khám phá

Đối với những thiên thần nhỏ dưới 15 tuổi và những người có đóng góp lớn trong cách mạng, vé tham quan là hoàn toàn miễn phí.

Quá trình hình thành và kiến trúc độc đáo của Nhà Tù Hỏa Lò

Khu vực xây dựng Nhà tù trước kia nằm trong làng Phụ Khánh, tổng Vĩnh Xương, huyện Thọ Xương, Hà Nội. Làng Phụ Khánh từng nổi tiếng với nghề làm siêu, ấm đất và bếp lò nung, trở thành điểm đến thương mại quan trọng. Chính vì lý do này, làng được biết đến với cái tên Hỏa Lò.

Khám phá bản đồ của làng Phụ Khánh

Để đất dựng, thực dân Pháp đã chuyển 48 hộ dân đến làng Phụ Khánh, quận Hai Bà Trưng ngày nay. Kèm theo đó là việc di chuyển đình Làng Phụ Khánh, chùa Lưu Ly, chùa Chân Tiên. Từ đó, Hỏa Lò trở thành biểu tượng của sự giam cầm và đau đớn, nơi hàng ngàn chiến sĩ cách mạng Việt Nam trải qua thử thách tinh thần và thể chất.

Nghệ thuật nung đất trong việc làm bếp lò

Khởi công từ năm 1896, Nhà tù mang tên “Maison Centrale” (Nhà tù Trung ương), xứng đáng là một trong những tòa nhà tù hùng vĩ và lớn nhất Đông Dương. Tọa lạc ở trung tâm Hà Nội, gần với Tòa án, phía Tây giáp phố Richaud (hiện là phố Quán Sứ), phía Nam giáp phố Teinturiers (nay là phố Thợ Nhuộm), phía Bắc giáp đường Rollande Prolonge (nay là phố Hai Bà Trưng). Diện tích toàn bộ Nhà tù và khu vực lân cận là 12.908m2, chi phí xây dựng ước tính 1.212.434 đồng Đông Dương.

Việc xây dựng Nhà tù là sự chú trọng của thực dân Pháp, đặc biệt là về nguyên liệu. Tất cả vật liệu và thiết bị đều được nhập khẩu từ Pháp và được kiến trúc sư chấp nhận. Điều này dẫn đến cụm từ 'Nội bất xuất, ngoại bất nhập'. Mặc dù nhiều hạng mục công trình chưa hoàn thiện sau 3 năm xây dựng, nhiều người yêu nước Việt Nam đã trở thành tù nhân của thực dân Pháp.

Toàn bộ bản đồ của nhà tù

Các phòng giam tại Hỏa Lò được xây dựng theo một kiểu thiết kế đồng nhất: mái ngói, tường gạch vững chắc, phủ lớp vôi xám và hắc ín; những cửa sổ nhỏ trên xà lim giữa mái làm tăng bóng tối và sự đục ngột trong phòng giam. Bức tường chắn xây dựng quanh nhà tù cao 4,3m và 5,4m, dày 0,5m, trang bị mảnh chai sắc nhọn để ngăn chặn bất kỳ nỗ lực nào của tù nhân vượt ngục. Một con đường tuần tra rộng hơn 2m chia cắt giữa bức tường bảo vệ của nhà tù. Bốn góc nhà tù được đặt bốn chòi canh để lính gác theo dõi mọi hoạt động trong và ngoài nhà tù.

Cửa vào Nhà tù – Chế độ giam giữ, biện pháp áp đặt tù nhân

Với cái tên 'Địa ngục trần gian', nhà tù là địa điểm thực dân Pháp thực hiện những biện pháp tàn nhẫn với tù nhân. Bước chân qua cánh cửa gỗ lim nặng 1,6 tấn, tù nhân sẽ phải chịu những cú đánh đầy đau đớn, bị giam cầm, và trải qua những thời kỳ đau khổ trong các phòng giam đặc biệt.

Cửa gỗ lim nặng 1,6 tấn đặc biệt

Những người giữ chìa khóa tại nhà tù đều giàu kinh nghiệm và đầy uy tín; hệ thống quản lý từ lớp trên đến lớp dưới rất nghiêm túc, kết hợp với một chế độ giam giữ nghiêm ngặt, biến nơi này thành một thế giới mà một khi bước vào, khó lòng có thể trở ra.

Tù nhân được cấp hai bộ trang phục tù, một bộ dài tay và một bộ cộc tay in chữ MC – viết tắt của Maison Centrale, vào mùa đông, họ còn nhận được thêm một bộ chăn ấm từ vùng Nam Định.

Bộ trang phục tù nhân in chữ MC

Trại giam D – Nơi giam giữ tù nhân chính trị

Trại giam D là một trong những địa điểm giam giữ lớn nhất ở đây. Đằng sau cánh cửa của nhà tù, trại được lợp ngói, không có mái che, tường xây dựng chắc chắn và được sơn đen, tạo nên bức tranh lạnh lẽo. Mặc dù theo thiết kế, trại chỉ chứa tối đa 40 người, nhưng đôi khi số lượng có thể lên đến gần 100 người. Sự oi bức khiến cho tình hình tù nhân trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết. Vào mùa hè, những người yếu thế sẽ được đặt gần cửa để có thể thở hơn. Trong mùa đông lạnh, vì thiếu áo ấm, tù nhân phải nằm gần sàn để giảm cảm giác rét.

Khung cảnh bên trong phòng giam

Phòng giam trang bị hệ thống cùm chân trên hai tầng sàn gỗ lim. Trung tâm có nhà vệ sinh trống trải, vì không có lao công dọn dẹp, dẫn đến môi trường ô nhiễm. Vào năm 1917, do số lượng tù nhân vượt quá thiết kế, nửa số phải nằm dưới sàn nhà.

Hình ảnh tù nhân bị cùm chân

Khu Cachot – Phòng Ngục tối

Ngay sau trại giam D, bạn sẽ tiếp cận Khu Cachot. Đây là nơi dành cho những tù nhân bị trừng phạt vì vi phạm quy tắc nhà tù hoặc có hành vi phản đối.

Phòng giam trong Khu Cachot

Phòng giam Cachot tối tăm, ngột ngạt, chật hẹp, thiếu dưỡng khí. Tù nhân bị cùm chân suốt ngày đêm, trải qua đánh đập, phạt ăn cơm nhạt hoặc bị bỏ đói. Vệ sinh kém, mùa đông, cai ngục hắt nước lạnh, sàn xi măng dốc ngược khiến máu dồn lên đầu. Nhiều tù nhân ra khỏi ngục mắt mù lòa, chân lê lết, toàn thân ghẻ lở, phù nề.

Phòng giam tối tăm và lạnh lẽo

Khu xà lim tử hình – Máy chém

Ở phía góc Tây Nam của nhà tù, thực dân Pháp xây dựng khu xà lim 1 để giữ tù nhân bị kết án tử hình. Điều kiện ở đây giống như khu Cachot, cửa chỉ mở 2 lần mỗi ngày khi đưa cơm cho tù nhân.

Tư liệu trong khu xà lim tử hình

Quy định tử tù bị giam 10 tháng, sau đó có thể giảm án xuống chung thân. Nhưng nhiều người bị tử hình chỉ sau 2 -3 ngày tại đây.

Thực dân Pháp áp dụng hình thức xử tử bằng máy chém, hiện nay chiếc máy được trưng bày tại Di tích lịch sử nhà tù Hỏa Lò. Đây là công cụ mà họ coi là nhân đạo hơn so với xử tử thời Trung cổ.

Máy chém - một biểu tượng của tội ác thực dân Pháp

Rét lệ tàn khô của bữa ăn tại nhà tù

Theo qui định của nhà tù, bữa ăn phải đảm bảo tiêu chuẩn. Tuy nhiên, cai ngục làm gì coi trọng bữa ăn, thông đồng với chủ thầu cắt xén khẩu phần ăn. Thức ăn kém chất lượng, hết hạn sử dụng với gạo hẩm, thóc sạn, cá khô vụn lẫn cá ươn, thịt bạt nhạc, rau già...

Di sản của bát và đũa làm từ vỏ quả dừa và cành bàng

Khẩu phần ăn đặt trong máng gỗ, còn gọi là “lập là”. Tù nhân không được sử dụng bát, đũa để tránh làm vũ khí. Họ đã sáng tạo ra bát từ vỏ quả dừa và đũa từ cành bàng...

Lập là - Cố gắng sinh sống trong chế độ ăn kiệt quệ

Chế độ dinh dưỡng kém, vệ sinh kém đã đẩy nhiều tù nhân vào những căn bệnh như kiết lỵ, sốt rét... Chỉ trong một năm 1920-1921, có tới 87 người mất mạng.

Phi công Mỹ tại Nhà tù Hỏa Lò

Trong thời kỳ Mỹ ném bom, tàn phá miền Bắc, khi đất nước đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, chính phủ Việt Nam vẫn thể hiện lòng nhân đạo, tạo điều kiện tốt nhất cho phi công Mỹ bị bắt sống tại nhà tù. Mọi phi công đều được cung cấp đầy đủ vật dụng cũng như chăm sóc y tế hàng ngày.

Dụng cụ sử dụng của phi công Mỹ

Trong trại giam, phi công vẫn tham gia các hoạt động văn hóa như chơi thể thao, nghe tin tức qua đài, xem phim... Họ cũng được tổ chức các sự kiện lễ như Giáng sinh, Tạ ơn và thậm chí có bữa ăn do chính họ chuẩn bị.

Dụng cụ thể thao của phi công Mỹ

Ngày 27/1/1973, sau khi Hiệp định Paris được ký kết, Việt Nam đã trao trả tất cả phi công Mỹ bị bắt.

Các sự kiện đặc sắc tại nhà tù Hỏa Lò

Nhà tù Hỏa Lò thường xuyên tổ chức các hoạt động sinh động, trưng bày tác phẩm nghệ thuật để làm nổi bật địa điểm cho khách du lịch tham quan.

Bộ sưu tập tác phẩm nghệ thuật

Tại Di tích, có Đài tưởng niệm các chiến sĩ yêu nước đã hy sinh. Với nghệ thuật khắc lõm đá tạo hình những tù nhân, Đài tưởng niệm được đánh giá là một trong những kiến trúc đẹp nhất tại Việt Nam.

Tượng đài tưởng niệm những anh hùng cách mạng

Nhà tù Hỏa Lò là biểu tượng của sự hy sinh, đau khổ và tinh thần đấu tranh không ngừng của những chiến sĩ cách mạng yêu nước. Đây là bản chứng của sự tàn ác trong chế độ giam giữ của thực dân Pháp. Ngoài ra, nó còn là minh chứng cho chính sách nhân đạo đối với phi công Mỹ bị bắt, là điểm tham quan hấp dẫn giúp truyền đạt lịch sử và tinh thần yêu nước cho thế hệ trẻ.

Mytour Golocal là chương trình viết blog giới thiệu những địa điểm đẹp trên khắp Việt Nam, thuộc chương trình Mytour Go & Share. Với mỗi bài viết đạt yêu cầu, bạn sẽ nhận ngay 800.000 VND và có cơ hội trở thành Cộng tác viên của Mytour. Thông tin chi tiết xem tại: https://trv.lk/golocal