Buzz
Nhạc cụ Mã tấu (còn được gọi là Phớ
Mã tấu là tên gọi của một loại gươm truyền thống, có hình dạng là thanh gươm dài với độ cong vừa phải, sắc bén, thường là cứng thay vì mềm như kiếm. Phần chuôi của mã tấu thường là gỗ để giảm trọng lượng, khác với kiếm và đao thường có chuôi kim loại.
Mã tấu là vũ khí đặc biệt của kỵ binh trong chiến đấu trên ngựa. Với lưỡi gươm dày và sắc, mã tấu cung cấp độ cứng và lực chém mạnh khi kết hợp với đà phi của ngựa - chữ 'mã' dùng để chỉ ngựa (Kỵ Binh). Vì tính hiệu quả và dễ chế tạo, mã tấu rất phổ biến trong quân đội thời trung đại và một số quân đội hiện đại vẫn sử dụng để tăng khả năng chiến đấu cận chiến của bộ binh.
Một số người gọi kiếm Nhật Bản là mã tấu, tuy nhiên, ở Việt Nam thời Trần có một loại đao lớn có sức sát thương cao cũng được gọi là mã tấu. Ngày nay, ít người phân biệt rõ ràng giữa kiếm và mã tấu, chủ yếu dựa vào hình dáng: kiếm thẳng, mã tấu cong.
Kiếm Nhật (Katana) là một loại đao chứ không phải mã tấu vì kiếm Nhật có lưỡi mỏng. Mã tấu tiêu chuẩn có lưỡi dày, nặng, mang lại sức mạnh cao nhất khi chém ngang và cần có sóng dày để chịu đựng trong chiến đấu khắc nghiệt (mài mòn, cùn lưỡi).
Trong văn hóa chiến tranh Âu-Mỹ, không có thuật ngữ nào để chỉ vũ khí có hình dạng như mã tấu. Machete-Dao quắm và Scimitar-Loan đao của người Hồi giáo là những ví dụ về mã tấu.
Mã tấu và đao trong võ cổ truyền
Ngày nay vẫn còn nhiều môn võ cổ truyền nhầm lẫn giữa đao và mã tấu.
Đao có một mặt sắc và lưỡi cong được gọi là yêu đao (腰刀). Khi đao có lưỡi rộng thì được gọi là đại đao (大刀). Hiện nay, vẫn có người Việt Nam nhầm lẫn gọi siêu đao (超刀) là đại đao (大刀) theo phong cách võ thuật Trung Quốc.
Mã tấu thuộc loại đao trường (長 刀), có lưỡi rộng hơn và nặng hơn đao; cán dài từ 40 cm đến 60 cm. Đây là loại vũ khí có nguồn gốc từ hổ đầu đao (虎頭刀).
Người Trung Quốc xưa sử dụng loại đao rộng này khi cưỡi ngựa, gọi là mã đao (馬刀). Người Việt Nam đọc sai là mã tấu; sau này, mã tấu được dùng để chiến đấu dưới chân đất và được gọi là trảm mã đao (斬馬刀). Các loại khác như hoàn đao (環刀), bối đao (背刀), quỷ đầu đao (鬼頭刀), vv. của Trung Quốc thuộc về dạng mã tấu.
Trảm mã đao vào thời kỳ nhà Tống năm 1072. Đây là loại đao dài được sử dụng trong chiến trận cổ, để chặt chân ngựa và đánh thảo phạt tướng lĩnh mặc giáp nặng. Chuôi đao dài 37 cm, lưỡi đao dài 114 cm. Trảm mã đao là loại vũ khí dài và nặng, là tiền đề cho miêu đao rất nổi tiếng của các môn phái võ thuật Bắc Trung Hoa sau này, và cũng là nguồn gốc cho kiếm Nhật Bản (Katana) vào thế kỷ 16 - 17.
Mã tấu có thể sử dụng bằng một tay hoặc cả hai tay, trong khi đao thường chỉ được sử dụng bằng một tay.
