Nhận biết dấu hiệu trẻ dậy thì: Những điều mà bậc phụ huynh cần biết

1. Tổng quan về giai đoạn dậy thì sớm ở trẻ

Trước khi bước vào tuổi trưởng thành, trẻ sẽ trải qua giai đoạn dậy thì. Trong giai đoạn này, cơ thể trẻ trải qua những biến đổi rõ rệt về sinh lý và tâm sinh lý. Dấu hiệu trẻ dậy thì là điều dễ nhận biết. Cụ thể, với bé gái, tác động của nội tiết tố nữ (Estrogen) và với bé trai là nội tiết tố nam (Testosterone) sẽ gây ra những thay đổi về sinh lý.

Quá trình dậy thì theo giới tính

Với cơ thể của bé gái, tuyến yên gửi thông điệp đến buồng trứng, báo hiệu thời điểm cần hoạt động. Khi đó, buồng trứng bắt đầu sản xuất hormon, gây ra những thay đổi đáng kể như vú phát triển, kinh nguyệt bắt đầu, nổi mụn,... Tuổi dậy thì trung bình ở nữ giới là từ 8 đến 13 tuổi.

Tương tự, tuyến yên của bé trai gửi tín hiệu đến tinh hoàn để sản xuất hormon. Bé trai sẽ xuất hiện lông mu, giọng nói thay đổi,... Tuổi trung bình dậy thì ở bé trai là từ 9 đến 14 tuổi.

Ảnh hưởng của việc dậy thì sớm ở trẻ

Trong nhiều trường hợp, dấu hiệu dậy thì sớm làm con trẻ cảm thấy lo lắng vì chưa sẵn sàng về tâm lý và kiến thức về sinh lý, đặc biệt là bé gái. Dậy thì sớm có ảnh hưởng đến cuộc sống của trẻ như sau:

• Tâm lý: Sự thay đổi cơ thể khiến trẻ cảm thấy ngần ngại, lo lắng, xấu hổ vì khác biệt với bạn bè. Điều này có thể dẫn đến tâm trạng trầm cảm, tự ti và ảnh hưởng tiêu cực khác.

• Vấn đề tình dục: Sự phát triển tâm lý có thể dẫn đến ham muốn tình dục. Điều này khiến trẻ dễ bị lợi dụng và gây ra hậu quả nghiêm trọng.

• Hạn chế về chiều cao: Dậy thì sớm có thể làm giảm thời gian phát triển chiều cao, ảnh hưởng đến sự phát triển cơ thể. Ban đầu trẻ có thể cao hơn nhưng sau đó tốc độ phát triển sẽ chậm lại.

• Ảnh hưởng đến học tập: Dậy thì sớm làm trẻ sớm trải qua những thay đổi tâm sinh lý, ảnh hưởng đến sự tập trung vào học tập và các mối quan hệ, gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc học.

Hãy quan tâm đến trẻ hơn khi họ trải qua thời kỳ dậy thì, vì họ có thể trải qua những thay đổi tâm sinh lý.

2. Dấu hiệu dậy thì mà mẹ cần biết

Những biểu hiện đặc trưng của quá trình dậy thì giúp mẹ nhận ra và chia sẻ với con, đặc biệt là với bé gái, bao gồm:

Với cơ thể của bé gái

Trên cơ thể bé gái, các biểu hiện sẽ rõ ràng hơn so với bé trai, giúp mẹ nhận biết dễ dàng hơn và giúp bé cảm thấy an tâm hơn với sự ở bên cạnh của mẹ.

• Ngực sẽ phát triển bất thường, có thể lớn một bên hoặc cả hai bên.

• Cơ quan sinh dục ngoài có những biến đổi ở âm đạo, môi có thể lớn hoặc bé.

• Xuất hiện lông mu và lông nách.

• Cơ thể có mùi khác so với trước đó.

• Tiết nhầy ở âm đạo sẽ tăng, đặc biệt là khi kinh nguyệt bắt đầu.

• Vẻ nữ tính sẽ trở nên rõ ràng hơn.

• Giai đoạn này, chiều cao và thể chất sẽ phát triển mạnh mẽ.

Vú bắt đầu phát triển, lông mu mọc,... là các biểu hiện của quá trình dậy thì trên cơ thể bé gái

Đối với cơ thể bé trai

Bước vào giai đoạn dậy thì, cơ thể bé trai trải qua những biến đổi đặc biệt như:

• Tinh hoàn phát triển, dương vật to lớn hơn.

• Tương tự như bé gái, cơ thể bé trai cũng phát triển lông mu, lông nách và có mùi cơ thể.

• Có sự thay đổi rõ rệt về giọng nói như khàn, vỡ giọng.

• Thân hình trở nên nam tính hơn với các cơ bắp săn chắc.

• Tăng trưởng mạnh mẽ về thể chất.

• Có thể xuất hiện râu và mụn trứng cá trên khuôn mặt.

Ở giai đoạn dậy thì, bé trai trải qua những thay đổi về giọng nói, sự săn chắc của cơ bắp,...

Những biến đổi về nhận thức, tâm lý

Bên cạnh những biến đổi về thân thể, trẻ đến tuổi dậy thì cũng trải qua những thay đổi sâu về tâm sinh lý. Thời gian này, các bậc cha mẹ hãy ở bên con nhiều hơn để lắng nghe, chia sẻ giúp con cảm thấy không cô đơn, giảm cảm giác ngần ngại, lo lắng.

• Bé sẽ tò mò về sự thay đổi của cơ thể, đặc biệt là bộ phận sinh dục.

• Biết giữ khoảng cách và có sự giới hạn về việc thân mật với bạn khác giới.

• Tính cách của bé sẽ có sự thay đổi lớn, tăng nhu cầu riêng tư, thích ở một mình hoặc đòi hỏi được quyền riêng tư và mong muốn được đối xử bình đẳng.

• Do có sự ức chế không cân bằng, trẻ thường có những hành vi đối lập, khiến tâm trạng dễ biến đổi.

Tuy những thay đổi về tâm sinh lý của bé rất phức tạp, nhưng các bậc phụ huynh hãy dành nhiều thời gian hơn để trò chuyện, chia sẻ với con nhé. Bởi trẻ luôn mong muốn có sự gần gũi, định hướng từ bố mẹ.

Ở giai đoạn dậy thì, bé dễ mắc phải trầm cảm, tự ti nếu cha mẹ không hiểu được suy nghĩ của con.