Buzz
1. Nguyên nhân gây ra bệnh Quai bị
1.1. Bệnh Quai bị là gì?
Quai bị là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, gây sưng tuyến nước bọt và đau đớn. Thường xảy ra ở trẻ em từ 2 đến 14 tuổi, kéo dài từ 12 đến 24 ngày rồi tự khỏi.
1.2. Nguyên nhân gây ra bệnh quai bị
Bệnh quai bị là do virus Mumps gây ra, thuộc họ Paramyxoviridae. Loại virus này có thể tồn tại ngoài cơ thể trong khoảng 30 - 60 ngày ở nhiệt độ từ 15 - 20°C; tuy nhiên, chúng bị tiêu diệt nhanh chóng ở nhiệt độ trên 56 độ C hoặc dưới tác động của hóa chất diệt khuẩn.
Bệnh quai bị do virus Mumps gây ra, gây sưng tuyến nước bọt
Virus gây quai bị dễ lây lan qua đường hô hấp từ 2 ngày trước khi các triệu chứng xuất hiện hoặc 6 ngày sau khi triệu chứng biến mất. Virus có thể lây qua dịch tiết mũi họng chứa virus hoặc nước bọt. Khi người bệnh hắt hơi, nói chuyện, ho, khạc nhổ,... virus sẽ theo dịch tiết bay vào không khí và có thể xâm nhập vào cơ thể của người khác. Điều này cũng có nghĩa là việc sử dụng chung các vật dụng như cốc, chén, bát, đũa,... với người bệnh có thể dẫn đến lây nhiễm quai bị.
Ngoài ra, có một số yếu tố sau cũng được xem là tăng nguy cơ mắc bệnh:
- Những người có hệ miễn dịch yếu.
- Trẻ em trong độ tuổi từ 2 - 14, đặc biệt là trẻ chưa được tiêm chủng phòng ngừa quai bị.
- Người trưởng thành chưa từng mắc bệnh quai bị và chưa có sự miễn dịch với virus gây bệnh.
2. Các dấu hiệu nhận biết quai bị
Người mắc bệnh quai bị thường phát sốt cao lên đến 39 độ C và có thể cảm thấy rét. Sau vài ngày sốt, tuyến nước bọt sẽ sưng to, gây đau đớn kéo dài từ 1 đến 3 ngày. Ngoài ra, họ cũng có thể gặp các triệu chứng sau:
Triệu chứng đặc trưng của bệnh quai bị
- Đau đớn khi ăn hoặc uống đồ có axit.
- Mất cảm giác thèm ăn.
- Đau ở góc miệng và họng.
- Mặt, hai bên má sưng lên.
- Tuyến tai sưng to khoảng 3 ngày, sau đó giảm sưng dần trong 1 tuần.
- Nam giới có thể gặp tình trạng sưng bìu và đau ở tinh hoàn.
Nhìn chung, các triệu chứng của bệnh thường xuất hiện một cách nhanh chóng và đồng loạt. Thường là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, người bệnh sẽ cảm nhận được sự sưng lên ở một hoặc hai bên má gần hàm. Khu vực này sẽ càng sưng to, nóng, cứng và đau hơn, kèm theo hiện tượng mất nước, lưỡi đỏ, môi khô, và màu vàng trên lưỡi. Nếu có sốt cao, người bệnh có thể trải qua cảm giác mê sảng, buồn nôn mạnh, đau đầu mạnh,...
3. Biến chứng cần chú ý
Bệnh quai bị, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, bao gồm:
- Viêm tinh hoàn
Nam giới nhiễm trùng do quai bị có thể gặp phải sự sưng, đau ở tinh hoàn trong khoảng 3 - 7 ngày. Trường hợp nặng có thể dẫn đến teo tinh hoàn, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và có thể dẫn đến vô sinh. Đây là một biến chứng phổ biến và nguy hiểm, không thể xem nhẹ.
Nam giới có thể gặp biến chứng viêm tinh hoàn sau khi mắc bệnh quai bị
- Viêm buồng trứng
Tuy tỷ lệ biến chứng quai bị ở nữ giới không cao, nhưng vẫn cần chú ý. Đặc biệt, phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu nên cẩn thận với bệnh quai bị vì có thể gây sảy thai hoặc dị tật bẩm sinh cho thai nhi. Trong 3 tháng cuối thai kỳ, quai bị cũng có thể gây ra thai non hoặc thai lưu. Việc tiêm vacxin phòng ngừa quai bị trước khi mang thai được coi là biện pháp phòng ngừa hiệu quả để tránh những biến chứng trong thai kỳ.
- Viêm tụy
Đây là một biến chứng khá hiếm. Nếu viêm tụy xảy ra do quai bị, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như buồn nôn, huyết áp giảm, và đau bụng.
- Viêm màng não
Người mắc viêm màng não do quai bị thường phải đối mặt với các triệu chứng như rối loạn thị giác, co giật, đau đầu, và rối loạn tri giác. Do viêm màng não, thần kinh sọ não bị tổn thương, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như viêm đa rễ thần kinh, suy giảm thị lực, điếc, và viêm tủy sống cắt ngang.
- Nhồi máu phổi
Biến chứng này thường xảy ra ở nam giới trong độ tuổi sau dậy thì mắc bệnh quai bị. Nó là kết quả của huyết khối từ tĩnh mạch tuyến tiền liệt, xảy ra sau viêm tinh hoàn do quai bị. Khi một vùng phổi không nhận được đủ máu, có thể dẫn đến hoại tử mô phổi, gây ra tình trạng nguy hiểm.
Ngoài những biến chứng nêu trên, quai bị còn có thể gây ra một số hậu quả khác như tắc ống dẫn tuyến nước bọt, giảm tiểu cầu, rối loạn chức năng gan, viêm phế quản, viêm cơ tim, và viêm tuyến giáp.
4. Một số điều cần chú ý
4.1. Biện pháp hỗ trợ người bệnh
Để giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh quai bị, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt theo đơn của bác sĩ. Hãy chỉ sử dụng kháng sinh khi có nhiễm trùng và theo chỉ định của bác sĩ.
- Uống đủ nước, đặc biệt là dung dịch oresol để cân bằng nước và điện giải.
- Ăn những thức ăn dễ nuốt, tránh nhai quá nhiều.
- Hạn chế uống bia rượu, hoa quả và thực phẩm có độ axit cao.
- Tránh tiếp xúc với gió và nước lạnh, đeo khẩu trang khi gặp người khác để ngăn ngừa việc lây nhiễm bệnh.
- Hạn chế hoạt động cường độ cao, tập trung vào việc nghỉ ngơi tại nhà.
- Khi cơ thể có các dấu hiệu không bình thường trong quá trình điều trị, hãy ngay lập tức liên hệ với bác sĩ để được tư vấn điều trị phù hợp.
4.2. Cách phòng tránh bệnh quai bị
- Tránh tiếp xúc với những người bị bệnh quai bị.
- Đeo khẩu trang khi ở nơi đông người, đặc biệt là ở những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao.
- Tiêm vacxin phòng quai bị theo liều lượng phù hợp với độ tuổi của bạn.
