Nhận biết và điều trị kịp thời tăng huyết áp ở trẻ em là rất quan trọng

Buzz

Nội dung bài viết

Tăng huyết áp ở trẻ em có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi và thường không dễ nhận diện. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về dấu hiệu và cách điều trị khi trẻ bị tăng huyết áp.

Hiểu rõ về tăng huyết áp ở trẻ em

Chỉ số huyết áp ở trẻ em

Nguyên nhân gây ra tăng huyết áp ở trẻ em

Dấu hiệu tăng huyết áp ở trẻ em

Trẻ nào dễ mắc bệnh tăng huyết áp?

Biến chứng khi trẻ bị tăng huyết áp

Phương pháp chẩn đoán tăng huyết áp ở trẻ em

Phương pháp điều trị tăng huyết áp ở trẻ em

Phòng tránh tăng huyết áp ở trẻ em

Lời khuyên từ Mytour

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Tăng huyết áp ở trẻ em có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi và không dễ nhận diện.
- Tăng huyết áp ở trẻ em là tình trạng máu áp lên thành động mạch nhiều hơn bình thường.
- Chỉ số huyết áp bình thường ở trẻ em cần được điều chỉnh tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ.
- Nguyên nhân gây ra tăng huyết áp ở trẻ em có thể do thừa cân, tiền sử gia đình, chế độ ăn uống, bệnh tiểu đường, tiếp xúc với khói thuốc lá, ít vận động.
- Biến chứng khi trẻ bị tăng huyết áp có thể gây ra suy tim, tai biến mạch máu não, suy thận, bệnh não.
- Phương pháp chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp ở trẻ em bao gồm thăm khám lâm sàng, xét nghiệm, chẩn đoán dựa trên bảng trị số huyết áp, xây dựng phong cách sống lành mạnh, sử dụng thuốc khi cần thiết.
- Phòng tránh bệnh tăng huyết áp ở trẻ em bằng cách bảo dưỡng trọng lượng cơ thể, chế độ ăn uống cân đối, tăng cường hoạt động thể dục, đối mặt với áp lực.

Tăng huyết áp ở trẻ em có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi và thường không dễ nhận diện. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về dấu hiệu và cách điều trị khi trẻ bị tăng huyết áp.

Hiểu rõ về tăng huyết áp ở trẻ em

Tăng huyết áp ở trẻ em là tình trạng máu áp lên thành động mạch nhiều hơn bình thường. Mức huyết áp bình thường ở người lớn là ≤ 140/90 mmHg. Tuy nhiên, mức độ này cần được điều chỉnh tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ.

Chỉ số huyết áp ở trẻ em

Sau khi đo huyết áp bằng máy điện tử hoặc cơ, nếu chỉ số huyết áp của trẻ bằng hoặc cao hơn phần trăm 95 so với bạn bè cùng tuổi, chiều cao và giới tính, trẻ được coi là có nguy cơ tăng huyết áp. Dưới đây là bảng tham khảo về mức độ bình thường của huyết áp ở trẻ em, giúp mẹ hiểu rõ hơn:

Độ tuổi	Chiều cao (cm)	Chỉ số huyết áp bình thường (mmHg)
Từ 1 – 12 tháng		72/37 - 104/56
Từ 1 – 2 tuổi	77 – 98	85/37 - 113/69
Từ 3 – 5 tuổi	92 – 120	91/46 - 120/80
Từ 6 – 12 tuổi	111 – 164	96/55 - 131/62
Từ 13 – 17 tuổi	147 – 172	108/62 - 143/94

Nguyên nhân gây ra tăng huyết áp ở trẻ em

Tỉ lệ tăng huyết áp ở trẻ em thường rất thấp (ít hơn 1%) và thường do các nguyên nhân phụ. Tuy nhiên, gần đây, tỷ lệ tăng huyết áp nguyên phát ở trẻ em có dấu hiệu tăng lên.

Tăng huyết áp nguyên phát

Tăng huyết áp nguyên phát là khi huyết áp tăng mà không có nguyên nhân cụ thể. Mặc dù hiếm khi xuất hiện ở trẻ nhỏ, nhưng vẫn có các yếu tố có thể gây ra tình trạng này ở trẻ em.

Trẻ bị thừa cân hoặc béo phì.
Trẻ có tiền sử gia đình có người mắc bệnh tăng huyết áp.
Chế độ ăn của trẻ chứa nhiều muối và dầu mỡ.
Trẻ em mắc bệnh tiểu đường.
Trẻ em tiếp xúc với khói thuốc lá từ khi còn nhỏ.
Trẻ em ít vận động hoặc không thực hiện đủ hoạt động thể chất.

Tăng huyết áp thứ phát

Nguyên nhân thứ phát gây ra tăng huyết áp thường phổ biến hơn ở trẻ em so với người lớn. Tăng huyết áp thứ phát là kết quả của các bệnh từ nhiều hệ cơ quan trong cơ thể.

Do vấn đề về thận - tiết niệu: Bao gồm viêm cầu thận, viêm thận - bể thận, thận đa nang, tắc nghẽn niệu quản, u tuyến thượng thận, u thận và nhiều bệnh lý và dị tật thận bẩm sinh khác.
Do vấn đề về thần kinh: Bao gồm hội chứng Guillain – Barre, tăng áp lực nội sọ, rối loạn thần kinh thực vật, u não.
Do vấn đề về tim mạch: Bao gồm hẹp eo động mạch chủ, hẹp động mạch thận, shunt động tĩnh mạch, bệnh Takayasu và nhiều bệnh lý mạch máu và dị tật bẩm sinh khác.
Do sử dụng thuốc: Bao gồm thuốc chứa Cocain, thuốc hóa trị, sau xạ trị, các loại hormon và nhiều loại thuốc khác.
Do tình trạng tăng canxi máu, sau lọc máu, hội chứng ngưng thở khi ngủ thường gặp ở trẻ béo phì, cường giáp.

Tăng huyết áp thứ phát thường nặng và diễn biến nhanh. Vì vậy, nếu được phát hiện muộn, có thể gây ra các biến chứng. Mẹ cần chủ động tìm kiếm và can thiệp kịp thời để ngăn chặn các biến chứng xảy ra cho trẻ.

Dấu hiệu tăng huyết áp ở trẻ em

Tăng huyết áp ở trẻ em thường xuất hiện các triệu chứng tổn thương các cơ quan: Nhức đầu, chóng mặt, đỏ mặt, khó tập trung, lo lắng, nôn mửa, vã mồ hôi, tim đập nhanh, giảm thị lực, mệt mỏi, giảm hoạt động, khó thở, phù, co giật, tiểu ít.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh tăng huyết áp ở trẻ em thường không rõ ràng, do đó khó phát hiện. Các dấu hiệu cụ thể như sau:

Triệu chứng

Lâm sàng

Gợi ý nguyên nhân

Dấu hiệu sinh tồn

Nhịp tim nhanh

Mạch chi dưới yếu, chênh lệch huyết áp chi trên và chi dưới

Cường cận giáp

U tế bào ưa crome

U nguyên bào thần kinh

Hẹp eo động mạch chủ

Mắt

Lồi mắt

Đục thủy tinh thể

Cường cận giáp

Tăng huyết áp nặng thường liên quan

Thuyết áp thứ phát

Tai mũi họng

Amydal quá phát

Tiền sử ngủ ngáy

Rối loạn nhịp thở khi ngủ

Ngừng thở khi ngủ

Chiều cao, cân nặng

Chậm phát triển thể chất

Béo phì (Chỉ số BMI cao)

Béo phì ở thân

Bệnh thận mạn

Hội chứng cushing

Hội chứng cường Insulin

Đầu, cổ

Mặt Elfin

Mặt tròn như mặt trăng

Tuyến giáp to, bướu cổ

Cổ bạnh

Hội chứng William

Hội chứng cushing

Cường tuyến cận giáp

Hội chứng Turner

Hệ sinh dục

Mơ hồ giới tính, phát triển đặc tính sinh dục nam

Nhiễm khuẩn tiết niệu

Luồng trào ngược bàng quang niệu quản

Tiểu ra máu, phù, mệt mỏi, chấn thương bụng

Tăng sản thượng thận bẩm sinh

Bệnh lý thận

Tứ chi

Đau khớp

Yếu chi

Lupus ban đỏ

Bệnh mạch máu collagen

Cường aldosterol

Hội chứng Liddle

Thần kinh, chuyển hóa

Giảm Kali mau, đau đầu, co giật, đa niệu, tiểu đêm

Yếu cơ, giảm kali máu

U tăng tiết Renin

Tăng huyết áp đơn gen (Hội chứng Liddle

Tiết mineralocorticoid quá mức

Da tái, tiết mồ hôi, trứng cá, rậm lông, vết rạn da

Mảng café

Ban da

U tế bào tiết crome

Hội chứng cushing

Lạm dụng corticoid

U tế bào sợi thần kinh

Lupus ban đỏ hệ thống

Huyết học

Da tái

Thiếu máu tế bào hình liềm

Bệnh lý thận

Lồng ngực, tim mạch

Đau ngực

Đánh trống ngực

Khó thở gắng sức

Núm vú rộng

Tiếng thổi tim

Tiếng cọ màng tim

Mỏm tim nhô cao

Bệnh tim mạch

Hội chứng Turner

Hẹp eo động mạch chủ

Lupus ban đỏ hệ thống (viêm màng ngoài tim)

Phì đại thất trái

Nếu tăng huyết áp ở trẻ em kéo dài mà không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như suy tim, tai biến mạch máu não, suy thận hoặc bệnh não.

Trẻ nào dễ mắc bệnh tăng huyết áp?

Các yếu tố khiến trẻ dễ mắc bệnh tăng huyết áp bao gồm:

Trẻ bị thừa cân hoặc béo phì.
Trẻ có tiền sử gia đình mắc bệnh tăng huyết áp.
Chế độ ăn uống của trẻ chứa nhiều muối và dầu mỡ.
Trẻ mắc bệnh tiểu đường.
Trẻ tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc lá.
Ít vận động.
Trẻ mắc bệnh ung thư và phải hóa trị hoặc xạ trị.
Trẻ sử dụng các loại thuốc như chống trầm cảm, tránh thai, kích thích, ma túy.

Biến chứng khi trẻ bị tăng huyết áp

Biến chứng liên quan đến hệ tim mạch:

Bệnh động mạch vành: Tình trạng huyết áp cao có thể làm hỏng lớp nội mạc của động mạch máu, dẫn đến xơ vữa động mạch. Điều này có thể gây ra các vấn đề như cục máu đông và hội chứng mạch vành cấp.
Tăng kích thước cơ tim: Để đối phó với áp lực cao hơn, cơ tim có thể phải phát triển to lớn hơn, dẫn đến tình trạng phì đại cơ tim. Biến chứng này có thể dẫn đến suy tim.
Suy tim: Bệnh động mạch vành và cơ tim phì đại có thể dẫn đến suy tim khi cơ tim không còn hoạt động hiệu quả do áp lực cao kéo dài.

Biến chứng ảnh hưởng đến hệ thần kinh:

Xuất huyết não: Các mạch máu não không thể chịu áp lực cao nên có thể vỡ, dẫn đến xuất huyết não. Biến chứng này có thể gây tử vong hoặc liệt tùy theo mức độ và vị trí tổn thương, để lại hậu quả nặng nề cho sức khỏe sau này của trẻ.
Nhồi máu não: Mạch máu bị tắc bởi cục máu đông, gây ra tình trạng nhồi máu não. Bệnh này có cơ chế tương tự như nhồi máu động mạch vành.
Thiếu máu não: Động mạch bị xơ vữa hẹp, làm giảm lượng máu đưa lên não. Thiếu máu não khiến trẻ dễ chóng mặt, hoa mắt, và khó tập trung.

Biến chứng ảnh hưởng đến hệ thận:

Tăng huyết áp có thể làm hỏng màng lọc của thận, gây ra tiểu đạm. Nếu kéo dài, chức năng lọc của thận có thể suy giảm dẫn đến suy thận.
Tăng huyết áp cũng có thể làm co hẹp động mạch nuôi thận. Việc này giảm lượng máu đến thận, gây ra suy thận dần dần.
Suy thận mạn thường cần phải tiến hành lọc máu ở trẻ em ngày càng tăng lên do phát hiện muộn. Khi suy thận mạn gặp biến chứng, trẻ thường ở giai đoạn cuối của bệnh.

Biến chứng ảnh hưởng đến hệ mắt:

Xuất huyết ở võng mạc khiến mạch máu ở đó vỡ, có thể gây mù lòa.
Làm co hẹp động mạch, kéo dài có thể ảnh hưởng đến thị lực.

Biến chứng cho mạch máu:

Tắc mạch máu ở tay hoặc chân có thể gây tổn thương đoạn cụt của chi. Nếu nhẹ, có thể gây đau và ảnh hưởng đến việc di chuyển.
Động mạch chính của trẻ có thể phình to, nứt, vỡ gây tử vong.

Phương pháp chẩn đoán tăng huyết áp ở trẻ em

Chẩn đoán lâm sàng

Bác sĩ sẽ thăm dò triệu chứng để chẩn đoán chính xác bệnh tăng huyết áp ở trẻ em.

Nếu do ảnh hưởng của tăng huyết áp, trẻ có thể biểu hiện:

Bị nhức đầu, giảm thị lực, co giật, nôn ói, chóng mặt, rối loạn vận động.
Mệt mỏi, tiểu ít khi cố gắng do suy tim, phù, ho, khó thở.
Trẻ tiểu ít, phù, thiếu máu, mệt mỏi do suy thận.

Nếu nguyên nhân là do sử dụng thuốc nhỏ mũi, thuốc kích thích, Corticoids, thuốc độc hại cho thận, các triệu chứng của bệnh là:

Bị nhiễm trùng tiểu tái phát, tiểu ít, tiểu đỏ, phù, dị tật bẩm sinh.
Trẻ thừa cân, nứt da, rậm lông tóc do rối loạn nội tiết.
Trẻ vã mồ hôi, đỏ mặt, chóng mặt, hồi hộp, đánh trống ngực xảy ra theo cơn.

Bác sĩ thăm khám để xác định bệnh tăng huyết áp ở trẻ em

Thực hiện khám lâm sàng:

Đo chiều cao, cân nặng của trẻ.
Đo huyết áp: Trẻ nên nghỉ ngơi 15 phút trước khi đo. Đo 3 lần và cách nhau 10 phút. Đo huyết áp ở cả hai tay, nếu có huyết áp cao cần đo huyết áp ở cả bốn chi.
Khám tim để phát hiện dấu hiệu tim to, tiếng thở từ tim, biểu hiện suy tim.
Đo mạch tứ chi để nghe các âm thanh không bình thường từ mạch máu ở cổ.
Khám để tìm biểu hiện của thừa cân, khuôn mặt Cushing, phù ngoại biên.
Khám tuyến giáp để xác định tuyến giáp có kích thước bất thường hay không.
Khám thần kinh để phát hiện sự thay đổi trong thị giác, rối loạn vận động hoặc yếu nửa người.
Thăm khám đáy mắt cho trường hợp nghi ngờ về huyết áp mạn tính hoặc có dấu hiệu của bệnh thần kinh, tăng áp lực trong não.
Khám bụng để phát hiện các khối u bụng, nghe âm thanh bất thường từ vùng bụng.

Thực hiện khám cận lâm sàng:

Bác sĩ thực hiện các xét nghiệm thông thường sau:

Phân tích máu, ure, creatinine, điện giải máu, cholesterol/máu.
Thực hiện phân tích tổng hợp nước tiểu.
Chụp X-quang ngực thẳng.
Siêu âm bụng.

Chẩn đoán xác định

Đánh giá tăng huyết áp ở trẻ em dựa trên bảng trị số huyết áp:

	Trẻ 0 - 13 tuổi	>13 tuổi
Bình thường	huyết áp < 90^th	<120/<80 mmHg
Tiền huyết áp	90^th < huyết áp <95^th hoặc 120/80 < huyết áp < 95th	120/<80- 129/<80 mmHg
Tăng huyết áp độ 1	< 95^th huyết áp < 95^th + 12 mmHg hoặc 130/80 - 139/89 mmHg	130/80- 139/89 mmHg
Tăng huyết áp độ 2	> 95^th +12mmHg	>140/90 mmHg

Tiêu chuẩn chẩn đoán tăng huyết áp theo Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ năm 2017

Phương pháp điều trị tăng huyết áp ở trẻ em

Xây dựng phong cách sống lành mạnh

Khuyến khích trẻ tham gia hoạt động vui chơi, năng động, và thể dục ngoài trời. Hạn chế thời gian trẻ ngồi trước màn hình vi tính, xem TV, chơi game.

Đảm bảo chế độ ăn uống cân đối, khoa học, đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ.

Ngăn ngừa tăng huyết áp ở trẻ em thông qua việc duy trì một chế độ ăn uống cân đối.

Mẹ có thể ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp ở trẻ em bằng cách bổ sung nhiều rau xanh vào chế độ ăn

Điều trị bằng dùng thuốc

Nếu tình trạng tăng huyết áp ở trẻ em nghiêm trọng hoặc không phản ứng với thay đổi lối sống, bác sĩ chuyên khoa có thể kê toa thuốc. Các loại thuốc được sử dụng để điều trị tăng huyết áp bao gồm UCMC, UCTT, Chẹn Beta giao cảm, CCB, và thuốc lợi tiểu.

Trong quá trình điều trị, mẹ cần chăm sóc và theo dõi chặt chẽ chỉ số huyết áp cũng như các biến chứng của cơ quan mục tiêu, tác dụng phụ của thuốc, và các chỉ số điện giải đồ đo ở trẻ dùng UCMC hoặc thuốc lợi tiểu, cũng như các yếu tố nguy cơ cho tim mạch khác.

Bệnh tăng huyết áp ở trẻ em có thể được điều trị bằng thuốc

Bệnh tăng huyết áp ở trẻ em có thể được điều trị bằng sử dụng thuốc

Phòng tránh tăng huyết áp ở trẻ em

Bảo dưỡng trọng lượng cơ thể

Mẹ có thể ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp ở trẻ em bằng cách duy trì trọng lượng cơ thể của trẻ ở mức vừa phải. Trọng lượng cơ thể của trẻ em được đo bằng chỉ số BMI theo công thức sau:

Kết quả dựa trên chỉ số BMI:

Chỉ số BMI = 18.5 – 24.9 là bình thường.
Chỉ số BMI = 25 – 30 là thừa cân.
Chỉ số BMI > 30 là béo phì.

Chế độ ăn uống cân đối, khoa học

Thức ăn hàng ngày của trẻ cần được cân nhắc về lượng dinh dưỡng và các chất dinh dưỡng phù hợp để phòng tránh bệnh tăng huyết áp ở trẻ. Mẹ nên giới hạn việc cho trẻ tiêu thụ thực phẩm giàu đường, dầu mỡ, muối và thức ăn nhanh, đồ uống có đường, cũng như tăng cường sử dụng thực phẩm giàu chất xơ, hoa quả, và rau xanh.

Tăng cường hoạt động thể dục

Khuyến khích trẻ tham gia vui chơi, hoạt động ngoài trời, tập thể dục, và tham gia các môn thể thao để giảm nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp ở trẻ em.

Đối mặt với áp lực

Trẻ cũng có thể gặp áp lực khi cố gắng đạt được mục tiêu học tập hoặc chịu tác động căng thẳng từ mẹ, bạn bè hoặc gia đình. Vì vậy, mẹ có thể cùng trẻ thảo luận và tìm giải pháp để giảm áp lực cho trẻ, từ đó ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp ở trẻ em.

Ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp ở trẻ em bằng hoạt động thể chất

Phòng tránh bệnh tăng huyết áp ở trẻ em bằng việc thực hiện hoạt động thể chất

Lời khuyên từ Mytour

Bệnh tăng huyết áp ở trẻ em đang âm thầm gieo rắc nguy hiểm. Dựa vào những thông tin này, Mytour tin rằng mẹ đã nắm vững kiến thức về bệnh tăng huyết áp và sẽ có biện pháp giúp trẻ ngăn chặn trước khi gặp phải những biến chứng nghiêm trọng.

Lưu ý, thông tin này chỉ mang tính tham khảo và không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Linh Linh tổng kết

Các thông tin chỉ dành cho mục đích tham khảo. Chúng tôi khuyến nghị người đọc nên tham vấn ý kiến của các chuyên gia. Chúng tôi sẽ không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng khi chưa có tư vấn của chuyên gia lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 2083 hoặc email: [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Tăng huyết áp ở trẻ em có phải là bệnh nghiêm trọng không?

Có, tăng huyết áp ở trẻ em là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây ra nhiều biến chứng như suy tim, tai biến mạch máu não và suy thận nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Những dấu hiệu nào cho thấy trẻ có thể bị tăng huyết áp?

Trẻ bị tăng huyết áp có thể xuất hiện các triệu chứng như nhức đầu, chóng mặt, đỏ mặt, khó tập trung, nôn mửa, và giảm thị lực. Những triệu chứng này thường không rõ ràng, vì vậy cần chú ý theo dõi sức khỏe trẻ thường xuyên.

Làm thế nào để chẩn đoán tăng huyết áp ở trẻ em một cách chính xác?

Chẩn đoán tăng huyết áp ở trẻ em được thực hiện thông qua việc đo huyết áp nhiều lần, kiểm tra các triệu chứng lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm bổ sung như phân tích máu và siêu âm bụng để xác định nguyên nhân.

Trẻ em có thể mắc tăng huyết áp do những nguyên nhân nào?

Trẻ em có thể mắc tăng huyết áp do nhiều nguyên nhân như béo phì, di truyền, chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu vận động, và một số bệnh lý về thận hoặc tim mạch. Nhận biết sớm giúp ngăn ngừa tình trạng này.

Cách điều trị tăng huyết áp ở trẻ em là gì?

Điều trị tăng huyết áp ở trẻ em bao gồm thay đổi lối sống như chế độ ăn uống cân bằng và tăng cường vận động. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể kê toa thuốc để kiểm soát huyết áp nếu tình trạng nghiêm trọng.

Có những biện pháp phòng ngừa nào để giảm nguy cơ tăng huyết áp ở trẻ em?

Để phòng ngừa tăng huyết áp, cha mẹ nên duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý cho trẻ, xây dựng chế độ ăn uống cân đối, hạn chế thực phẩm không lành mạnh và khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất thường xuyên.

Trẻ em có thể bị tăng huyết áp thứ phát không?

Có, tăng huyết áp thứ phát thường phổ biến hơn ở trẻ em và thường là kết quả của các bệnh lý khác như vấn đề về thận, tim mạch hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc.