Nhận biết và xử lý các rối loạn tâm lý ở trẻ em

Rối loạn tâm lý ở trẻ em mang nhiều dấu hiệu đa dạng, có thể bị bỏ qua nếu không chú ý. Cùng đến với phần Góc chuyên gia trên Mytour để hiểu rõ hơn về các loại bệnh thường gặp và cách phòng tránh.

Những vấn đề tâm lý thường gặp ở trẻ em

Dấu hiệu của trầm cảm ở trẻ em

Nguy hiểm của trầm cảm

Trầm cảm không chỉ xảy ra ở người lớn mà còn ảnh hưởng đến trẻ em, thậm chí có thể nghiêm trọng hơn. Nhiều cha mẹ thường không nhận ra tình hình này ở con cái và có thể bỏ qua. Trầm cảm ở trẻ có thể dẫn đến chậm phát triển trí tuệ, hiệu suất học tập suy giảm và kết quả học tập không cao.

Rối loạn lo âu ở trẻ em

Biểu hiện của rối loạn lo âu ở trẻ em thường bao gồm những cảm xúc lo lắng, khóc, la hét, sợ hãi kéo dài hoặc tim đập nhanh, đổ mồ hôi liên tục khi đối mặt với các tình huống gây căng thẳng. Tình trạng này có thể làm gián đoạn khả năng học tập và vui chơi tự nhiên của trẻ.

Rối loạn lo âu là một trong những vấn đề tâm lý phổ biến nhất ở trẻ em. Nếu không được chữa trị đúng cách, có thể gây tự kỷ, trầm cảm hoặc ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ của trẻ.

Tình trạng ăn uống không ổn định ở trẻ

Rối loạn ăn uống ở trẻ thường là một vấn đề phổ biến trong các bệnh tâm lý của trẻ. Trẻ bị rối loạn này thường có những suy nghĩ không bình thường về việc ăn uống, gặp vấn đề về cân nặng như giảm cân hoặc tăng cân. Họ có thể ăn quá độ hoặc không muốn ăn, và thể hiện sự chống đối mạnh mẽ với thức ăn. Tình trạng này có thể dẫn đến rối loạn tâm lý và hành vi.

Vấn đề hành vi không bình thường

Biểu hiện của rối loạn hành vi ở trẻ là những hành động gây rối loạn, phá vỡ quy tắc và luật lệ. Trẻ thường có thể làm hỏng đồ vật hoặc phá hoại môi trường xung quanh, bao gồm cả nhà cửa và trường học.

Rối loạn hành vi là một trong những bệnh tâm lý phổ biến ở trẻ em và có thể được điều trị nếu phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời. Sự quan tâm và chú ý đặc biệt từ phía cha mẹ giúp phát hiện các dấu hiệu của rối loạn hành vi ở trẻ sớm hơn.

Vấn đề khả năng học và giao tiếp không ổn định

Trẻ gặp phải rối loạn về khả năng học và giao tiếp thường gặp khó khăn trong việc diễn đạt ý kiến, suy nghĩ và phát âm. Bệnh tâm lý này ảnh hưởng đến việc lưu trữ và xử lý thông tin của trẻ.

Trẻ gặp khó khăn trong việc học kiến thức mới và xử lý thông tin mới. Họ cũng thiếu sự tập trung, trí nhớ kém và có sự lo lắng khi giao tiếp, kể cả với những người quen thân.

Vấn đề rối loạn bài tiết

Rối loạn bài tiết là một loại bệnh tâm lý phổ biến ở trẻ em. Trẻ mắc bệnh này thường không thể kiểm soát việc đi tiểu hoặc đái dầm hiệu quả. Họ không thể tự điều khiển và quản lý cảm giác của mình.

Vấn đề rối loạn cảm xúc

Rối loạn cảm xúc là một loại bệnh tâm lý ở trẻ em bao gồm trầm cảm và rối loạn lưỡng cực, khiến trẻ không kiểm soát được cảm xúc của mình. Trẻ thường có biến đổi tâm trạng nhanh chóng, thường cảm thấy buồn và mất hứng thú với mọi thứ xung quanh.

Vấn đề rối loạn phổ tự kỷ

Trẻ mắc phải rối loạn phổ tự kỷ thường hướng sự chú ý vào thế giới của họ. Họ gặp khó khăn trong việc giao tiếp với người khác và thường có suy nghĩ rối loạn, kém phát triển các kỹ năng như giao tiếp, tưởng tượng và khám phá thế giới. Học hỏi những kiến thức mới cũng là một thách thức.

Vấn đề tâm thần phân liệt

Tâm thần phân liệt ở trẻ em

Tâm thần phân liệt là một loại bệnh tâm lý ở trẻ em rất nghiêm trọng. Sự rối loạn trong não gây ra các biến đổi tiêu cực trong suy nghĩ, dẫn đến những hành động và thể hiện tình cảm một cách bất thường.

Trẻ mắc tâm thần phân liệt thường không phát triển như trẻ bình thường khác, không tự chủ được cảm xúc và hành vi của mình. Họ có thể gặp những trạng thái ảo thanh, ảo giác, và ảo tưởng.

Rối loạn vận động

Rối loạn vận động có thể là chứng bệnh tạm thời nhưng gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của trẻ em. Biểu hiện thường là trẻ thực hiện những động tác vô nghĩa, bất ngờ, hoặc phát ra âm thanh liên tục không kiểm soát được như nháy mắt hoặc ngoáy mũi nhiều lần mà không có mục đích.

Tăng động giảm chú ý

Trẻ mắc tăng động giảm chú ý gặp khó khăn trong việc tập trung suy nghĩ, ít có khả năng chú ý, thường hiếu động quá mức và dễ bốc đồng. Đây là một bệnh tâm lý ở trẻ em khá phổ biến.

Trẻ thường dễ thất vọng, chán nản với những tình huống nhất định. Nhiều trẻ không nghe lời người lớn, thiếu giao tiếp, ít tập trung và thích di chuyển liên tục.

Nguyên nhân gây ra các bệnh tâm lý ở trẻ em

Bệnh tâm lý có nhiều nguyên nhân gây ra. Trong số đó có những nguyên nhân chủ yếu như:

• Nguyên nhân di truyền: Trẻ sinh ra trong gia đình có người thân mắc bệnh tâm thần thì có khả năng cao mắc những bệnh tâm lý nêu trên.
• Nguyên nhân rối loạn thể chất như chấn thương, tai nạn, bất thường chức năng ở vùng não.
• Nguyên nhân tâm lý như trải qua sự kiện đau buồn, chứng kiến bạo lực gia đình, cha mẹ ly hôn, chịu cú sốc do bị lạm dụng, thiếu thốn tình cảm…đều có thể gây ra các bệnh tâm lý ở trẻ em.
• Áp lực học tập, căng thẳng môi trường sống, bạo hành, cảm giác bị cô lập, la mắng quá đà.
• Nguyên nhân chính xác của hầu hết các rối loạn tâm lý ở trẻ vẫn chưa rõ ràng, nhưng nghiên cứu cho thấy có thể liên quan đến sự kết hợp của tất cả các yếu tố trên.

Trẻ nào dễ mắc các bệnh về tâm lý?

Trẻ có nguy cơ mắc bệnh tâm lý nếu có các yếu tố sau:

• Giới tính nữ;
• Tính cách tự ti, nhút nhát hoặc nổi loạn, từng có hành vi chống đối xã hội;
• Dậy thì sớm;
• Lo âu;
• Cần được hỗ trợ, che chở;
• Có vấn đề về cảm xúc lúc còn nhỏ;
• Thiếu kỹ năng xã hội, chẳng hạn như kỹ năng giao tiếp và xử lý vấn đề;
• Chấn thương đầu;
• Rối loạn ứng xử;
• Nghiện ma túy, cần sa;
• Cha hoặc mẹ bị trầm cảm;
• Lúc nhỏ tiếp xúc nhiều với chì hoặc thủy ngân (độc tố thần kinh);
• Luôn cảm thấy không an toàn;
• Môi trường gia đình tiêu cực (cha mẹ làm dụng thuốc, nghiện thuốc…);
• Xung đột giữa cha mẹ và con cái;
• Nuôi dạy không tốt;
• Cha mẹ ly dị;
• Trẻ sinh ra trong gia đình chỉ có cha hoặc mẹ đơn thân;
• Cha mẹ thường xuyên cãi nhau;
• Cha mẹ thường bị lo âu;
• Cha mẹ bị thất nghiệp;
• Mâu thuẫn gia đình giữa cha mẹ và con cái hoặc giữa anh chị em trong gia đình;
• Rối loạn chức năng gia đình;
• Thiếu sự giám sát của người lớn;
• Trẻ bị lạm dụng tình dục;
• Trẻ trải qua những tình huống căng thẳng;
• Trong gia đình có người bị tâm thần phân liệt;
• Bị bạn bè cô lập;
• Nghèo khổ, cảm thấy thua kém bạn bè;
• Thành tích học tập kém;
• Mâu thuẫn, đánh nhau với bạn bè đồng trang lứa;
• Sống ở khu đô thị;
• Bạo lực học đường;
• Không quan tâm đến việc học hành;
• Chơi với những bạn bè sử dụng ma túy;
• Mất đi bạn bè, các mối quan hệ.

Bệnh tâm lý thường xuất hiện ở những trẻ có cha mẹ thường xuyên cãi vã

Dấu hiệu nhận biết trẻ mắc các vấn đề tâm lý

Những dấu hiệu sau đây cho thấy bệnh tâm lý ở trẻ em:

• Buồn bã, chán chường trong thời gian dài, tự cô lập, thay đổi tâm trạng mạnh mẽ
• Giảm tương tác, giao tiếp với mọi người
• Lo lắng, sợ hãi, phát hoảng
• Nhịp tim tăng, khó thở
• Tự tổn thương bản thân
• Dễ cáu kỉnh, dễ tức giận, khó kiểm soát
• Tăng động, khó tập trung, khó ngồi yên, hiếu động quá mức, mất kiểm soát
• Chán ăn, cố giảm cân, hay nôn mửa
• Có rối loạn về thói quen ăn uống hàng ngày
• Rối loạn giấc ngủ như khó ngủ, mất ngủ, ngủ ít
• Khó khăn trong việc tập trung suy nghĩ, học tập
• Trốn học, bỏ học hoặc không muốn đi học nữa
• Thường xuyên đau đầu và đau bụng
• Sử dụng rượu làm giải tỏa cảm xúc

Phương pháp chữa trị bệnh tâm lý ở trẻ em

Các loại bệnh tâm lý ở trẻ em cần được điều trị một cách liên tục. Hiện vẫn chưa có phương pháp cụ thể nào trong việc chữa trị cho trẻ bị rối loạn tâm thần. Các chuyên gia đang nghiên cứu và phát triển những phương pháp chữa trị hiệu quả nhất cho các tình trạng rối loạn tâm lý ở trẻ em.

Phần lớn các bệnh tâm lý ở trẻ em xuất phát từ các rối loạn tâm thần. Do đó, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa nếu phát hiện các dấu hiệu không bình thường. Có hai phương pháp thường được các bác sĩ sử dụng là sử dụng thuốc và liệu pháp tâm lý.

Các bác sĩ thường sử dụng thuốc và liệu pháp tâm lý để chữa trị bệnh tâm lý ở trẻ em

Dùng thuốc

Các loại thuốc thường được dùng để điều trị các rối loạn tâm lý, tâm thần ở trẻ em bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, thuốc giảm lo âu, thuốc kích thích và thuốc ổn định tâm trạng. Các loại thuốc dưỡng não, ổn định khí sắc cũng được sử dụng.

Trị liệu tâm lý

Trị liệu tâm lý thường là một chuỗi các buổi tư vấn nhằm hỗ trợ giải quyết phản ứng cảm xúc của bệnh tâm thần. Đây là quá trình mà các chuyên gia sức khỏe tâm thần giúp trẻ đối phó với bệnh tật.

Các phương pháp trị liệu tâm lý thường áp dụng cho trẻ em bao gồm trị liệu hỗ trợ, trị liệu nhận thức - hành vi, trị liệu cá nhân hoặc gia đình và trị liệu nhóm. Ngoài ra, một số phương pháp sáng tạo như trị liệu nghệ thuật hoặc trị liệu qua trò chơi cũng có thể hữu ích với trẻ nhỏ và những người gặp khó khăn trong việc thể hiện và xử lý cảm xúc của bản thân.

Cách phòng tránh các rối loạn tâm lý ở trẻ

Để tránh rối loạn tâm lý ở trẻ em, cha mẹ có thể áp dụng những cách sau:

• Cha mẹ dành thời gian bên cạnh con, hiểu rõ con hơn, xây dựng mối quan hệ gia đình mạnh mẽ, gần gũi.
• Cha hoặc mẹ nên trò chuyện, chia sẻ với trẻ. Trẻ được thể hiện cảm xúc mà không sợ bị đánh giá sẽ giúp trẻ phát triển tự tin hơn, có sự ổn định tâm lý, giảm căng thẳng.
• Hướng dẫn trẻ cách giải quyết vấn đề, khó khăn trong cuộc sống.
• Cha mẹ làm gương cho con thấy lối sống tích cực.
• Khích lệ và hướng dẫn khi trẻ làm tốt, nhắc nhở khi trẻ mắc sai lầm.
• Lắng nghe và tôn trọng cảm xúc, quan điểm của trẻ.

Lời khuyên từ Mytour

Tình trạng các rối loạn tâm lý ở trẻ em ngày càng gia tăng do cuộc sống hiện đại và áp lực cuộc sống khiến cha mẹ ít thời gian quan tâm đến con cái. Hi vọng qua thông tin trên đây, cha mẹ sẽ nắm được hơn và tạo ra sự gần gũi với trẻ để ngăn ngừa và phát hiện kịp thời các vấn đề tâm lý. Những bài viết của Mytour không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.

Mọi bài viết trên Mytour/Vũ Trụ Bỉm Sữa chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Quỳnh tổng hợp