Buzz
1. Khái quát về tiền sử sức khỏe gia đình
Tiền sử sức khỏe gia đình là gì? Đó là các thông tin cụ thể về sức khỏe của cá nhân và gia đình. Đây có thể được xem như một hồ sơ bao gồm thông tin về ba thế hệ: con cái, cha mẹ, anh chị em, cô chú, cháu chắt, ông bà và anh chị em họ.
Việc ghi chép về di truyền sức khỏe gia đình có thể dự báo nguy cơ mắc bệnh trong tương lai
Mỗi gia đình đều có nhiều yếu tố chung như di truyền, lối sống và môi trường. Khi kết hợp, những yếu tố này tạo ra dấu hiệu về các bệnh có thể xuất hiện trong gia đình. Chuyên gia có thể dự đoán nguy cơ mắc bệnh cụ thể cho cá nhân hoặc thành viên trong gia đình dựa trên biểu hiện di truyền.
2. Ý nghĩa của di truyền sức khỏe gia đình và cách thu thập thông tin
2.1. Tầm quan trọng của di truyền sức khỏe gia đình
Nhiều người không nhận ra tầm quan trọng của di truyền sức khỏe gia đình là gì nên không chú ý hoặc ghi chép thông tin này. Tuy nhiên, thông tin về di truyền sức khỏe gia đình đóng vai trò quan trọng vì:
- Định rõ nguy cơ mắc bệnh liên quan đến bệnh sử gia đình
Bệnh sử gia đình là chỉ báo cho việc xác định ai có nguy cơ mắc các bệnh thông thường cao hơn so với trung bình dân số, như: tiểu đường, ung thư, bệnh tim,... Các bệnh này phụ thuộc vào yếu tố di truyền, lối sống và môi trường.
Bác sĩ cũng có thể thông qua tiền sử sức khỏe gia đình để đánh giá nguy cơ mắc bệnh liên quan đến đột biến gen như: Thalassemia, xơ nang, hồng cầu hình liềm,... Tuy nhiên, cần nhớ rằng không phải mọi thông tin trong tiền sử sức khỏe gia đình đều chắc chắn dẫn đến mắc bệnh. Ngoài ra, người có một bệnh lý nhất định cá nhân không có tiền sử gia đình về bệnh đó cũng có thể mắc bệnh.
Hiểu rõ vai trò của việc thu thập thông tin tiền sử sức khỏe gia đình giúp phòng ngừa, phát hiện sớm một số bệnh lý gen di truyền
- Giảm nguy cơ mắc bệnh và phát hiện bệnh sớm
Khi biết về tiền sử sức khỏe gia đình, mỗi người có thể tự áp dụng biện pháp giảm nguy cơ mắc bệnh. Đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao với ung thư, việc kiểm tra định kỳ từ sớm là cần thiết. Thay đổi lối sống lành mạnh, ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và cai thuốc lá cũng giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh lý.
Khi có dấu hiệu bất thường về sức khỏe, thông qua tiền sử sức khỏe gia đình, bác sĩ có thêm cơ sở để chẩn đoán bệnh và thực hiện các kiểm tra sàng lọc cần thiết để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.
2.2. Phương pháp thu thập thông tin về tiền sử sức khỏe gia đình
Hiểu biết về cách thu thập thông tin về tiền sử sức khỏe gia đình giúp cha mẹ có hồ sơ đầy đủ để chăm sóc sức khỏe của con cái trong tương lai tốt nhất. Để làm điều này, hãy:
- Thu thập thông tin
Trong giao tiếp với gia đình, hãy tìm hiểu những thông tin sau đây:
Thông tin về tiền sử sức khỏe gia đình càng chi tiết, bác sĩ càng dễ chẩn đoán bệnh.
+ Người dân tộc
Khám phá nguồn gốc của gia đình bạn vì một số rối loạn di truyền có khả năng cao hơn ở một nhóm dân tộc nhất định. Sau đó, theo dõi đặc điểm dân tộc từ cả hai phía của gia đình, chú ý đến xem các thế hệ trước đó có xuất phát từ một nhóm dân tộc có nguy cơ cao hơn với một loại bệnh nào đó hay không.
+ Sức khỏe
Bạn cần biết chính xác về những bệnh lý đã ảnh hưởng đến người thân của mình để đánh giá nguy cơ của bản thân hoặc con bạn đối với các rối loạn di truyền. Bắt đầu từ người thân trong thế hệ gần nhất và tiếp tục theo dõi xa hơn để tìm thông tin về: chậm phát triển tâm thần, thai nghén, sẩy thai, dị tật bẩm sinh, dương tính với một loại bệnh di truyền, tử vong sớm ở trẻ em, ung thư, đột quỵ, huyết áp, bệnh tim, tiểu đường, tâm thần, hen suyễn, bệnh thận, thị lực, thính lực,...
- Ghi chép thông tin
Sau khi đã thu thập được thông tin về tiền sử sức khỏe gia đình, hãy ghi chép lại những điều sau:
+ Danh sách người có mối quan hệ gần gũi với bạn và con bạn từ cả hai phía gia đình, kèm theo thông tin về bệnh tật họ đã hoặc đang mắc và thời điểm được chẩn đoán bệnh.
+ Giới tính và mối quan hệ của mỗi người trong gia đình với bạn và con bạn.
+ Tuổi và nguyên nhân tử vong của mỗi người.
+ Chi tiết về các vấn đề sức khỏe mà mỗi người đã gặp phải.
+ Thông tin về hút thuốc, sử dụng thuốc, thừa cân, và việc sử dụng các chất gây nghiện.
Việc thu thập thông tin về tiền sử sức khỏe gia đình càng chi tiết sẽ tăng khả năng bảo vệ sức khỏe cho bạn và con bạn. Thông qua thông tin này, bạn có thể dễ dàng áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh như thay đổi lối sống, tập thể dục đều đặn, và kiểm tra sàng lọc định kỳ.
