Nhận diện Hội chứng DRESS qua 4 dấu hiệu thường gặp

1. Hội chứng DRESS - thông tin căn bản

Hội chứng DRESS, hay còn gọi là hội chứng phát ban do thuốc, xuất hiện với đặc điểm tăng bạch cầu ái toan, gây ra nhiều triệu chứng khắp cơ thể. Đây được coi là một trong những tình trạng dị ứng thuốc nghiêm trọng nhất, gây tổn thương cho toàn bộ cơ thể, đặc biệt là da và các cơ quan nội tạng, có thể gây nguy hiểm nếu không can thiệp kịp thời.

Hội chứng DRESS là một loại phản ứng dị ứng nguy hiểm

Khác với nhiều loại dị ứng thuốc khác, hội chứng DRESS thường phát triển tình trạng ẩn dần trong khoảng 2 - 3 tuần sau khi sử dụng thuốc. Sau đó, người bệnh mới cảm nhận được các triệu chứng và phát hiện bệnh, lúc này hầu hết trường hợp hội chứng DRESS đã gây ảnh hưởng đến da và cơ quan nội tạng.

Tỉ lệ mắc hội chứng DRESS được ghi nhận khoảng 1/1000 - 1/10.000 trường hợp, thường xảy ra ở những người sử dụng thuốc mới lần đầu. Ngoài ra, tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới thường cao hơn nữ giới, và một số trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong, chiếm khoảng 8 - 10% số người mắc.

2. Hội chứng DRESS và các dấu hiệu nhận biết

Do hội chứng DRESS phát triển lặng lẽ, việc phát hiện bệnh sớm thường rất khó khăn, khi triệu chứng xuất hiện, tình trạng bệnh thường trở nên nghiêm trọng nhanh chóng. Nếu không được điều trị kịp thời, triệu chứng có thể trở nên nặng nề và gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân.

 Hội chứng DRESS thường không gây ra những dấu hiệu rõ ràng

Các dấu hiệu lâm sàng của hội chứng DRESS mà bệnh nhân thường gặp là biểu hiện của các loại tổn thương da, nội tạng hoặc cơ quan khác, cụ thể bao gồm:

2.1. Dấu hiệu dị ứng nặng trên da

Các dấu hiệu dị ứng do hội chứng DRESS gây ra trên da bao gồm: phát ban đỏ dần chuyển thành dạng mụn nước, ban đầu xuất hiện trên khuôn mặt sau đó lan rộng đến các vùng da khác và cả hai chân. Khi đó, dấu hiệu dị ứng có thể gây ra sưng phù trên mặt.

2.2. Biểu hiện sốt

Sốt do hội chứng DRESS thường từ cao đến rất cao, trung bình từ 38 - 40 độ C. Cơn sốt kéo dài và không thể hạ sốt bằng các loại thuốc uống thông thường.

2.3. Xét nghiệm máu bất thường

Khi xét nghiệm máu, kết quả ở bệnh nhân bị hội chứng DRESS sẽ phát hiện các bất thường như: bạch cầu ái toan tăng, bạch cầu lympho tăng,...

2.4. Biểu hiện tổn thương nội tạng

Khi DRESS hiện hội chứng với tổn thương nội tạng, việc can thiệp sớm là cần thiết khi tình trạng bệnh nguy cấp, bao gồm gan, thận, phổi,...

Hội chứng DRESS có thể dẫn đến tổn thương nội tạng nghiêm trọng

Thường, các triệu chứng bên trong xuất hiện muộn hơn so với các triệu chứng bề mặt hoặc ngoài da. Nếu các biểu hiện này phát hiện sau khi dùng thuốc mới trong 2 - 3 tuần, việc đi khám cần được xem xét. Hội chứng DRESS có thể gây ra dị ứng kéo dài, tái phát nhiều lần và đe dọa tính mạng.

3. Nguyên nhân nào gây ra hội chứng DRESS?

Thực tế, hội chứng DRESS là một loại phản ứng dị ứng do thuốc gây ra, khiến cho cơ thể phản ứng quá mức với thành phần của thuốc. Các loại thuốc thường gây ra hội chứng DRESS bao gồm:

• Thuốc chống viêm không Steroid, Paracetamol,...

• Nhóm thuốc chữa bệnh động kinh như: carbamazepine, phenytoin, phenobarbital,...

• Nhóm thuốc ức chế men chuyển, thuốc kháng sinh hoặc thuốc uống canxi.

• Yếu tố HLA-B5801.

Ngoài thuốc, các nhà nghiên cứu cũng đã phát hiện ra mối liên hệ đặc biệt giữa virus herpes (đặc biệt là nhóm HHV6, HHV 7 và EBV), được xem xét là nhân tố kích hoạt hội chứng DRESS ở những người có tình trạng dị ứng với thuốc. Hoạt động của virus cũng gây ra các cơn tái phát hội chứng DRESS thường xuyên ngay cả khi bệnh nhân ngừng dùng thuốc.

Để đối phó với hội chứng DRESS, cần sử dụng phương pháp kết hợp điều trị virus herpes để tránh tình trạng nghiêm trọng hoặc phản ứng dị ứng với nhiều loại thuốc khác.

3. Phương pháp điều trị hội chứng DRESS là gì?

Phương pháp điều trị hội chứng DRESS phụ thuộc vào triệu chứng cũng như mức độ tổn thương bệnh. Chi tiết như sau:

3.1. Người mắc bệnh không bị tổn thương nặng trên các cơ quan nội tạng

Khi hội chứng DRESS không gây ra tổn thương nặng trên cơ quan nội tạng, đây là tình trạng bệnh nhẹ nên có thể điều trị bằng corticosteroid tại chỗ, thuộc nhóm vừa hoặc mạnh. Sử dụng thuốc trên các vùng da bị dị ứng từ 2 - 3 lần mỗi ngày, kéo dài khoảng 1 tuần có thể kiểm soát bệnh. Tuy nhiên, trong và sau quá trình điều trị, vẫn cần kiểm tra xem có tổn thương nặng trên các cơ quan nội tạng hay không, đặc biệt là phổi, thận và gan.

3.2. Trường hợp bệnh nhân bị tổn thương nặng trên cơ quan nội tạng

Nếu gan bị tổn thương nặng: cần hạn chế sử dụng các loại thuốc qua gan hoặc có thể gây hại cho cơ quan nội tạng này. Nếu tình trạng nguy hiểm không thể giải quyết bằng thuốc, buộc phải thực hiện phẫu thuật ghép gan.

Nếu phổi hoặc thận bị tổn thương nặng: cần sử dụng corticosteroid toàn thân ở liều trung bình đến cao cho đến khi triệu chứng lâm sàng được cải thiện. Sau đó, tiếp tục sử dụng thuốc nhưng giảm liều dần cho đến khi kiểm soát bệnh hoàn toàn.

Có thể cần sử dụng corticosteroid trong điều trị hội chứng DRESS

Ngoài việc điều trị các tổn thương gặp phải, người mắc hội chứng DRESS cần chú ý đặc biệt đến các điều sau:

• Ngừng ngay sử dụng các loại thuốc nếu có nghi ngờ là nguyên nhân gây hội chứng DRESS, nếu không xác định được có thể ngừng từng nhóm thuốc để kiểm tra.

• Tăng cường phòng tránh nhiễm khuẩn vì hệ miễn dịch của bệnh nhân yếu, nếu nhiễm trùng có thể trở nên nghiêm trọng.

• Bổ sung nước, điện giải và dinh dưỡng phù hợp tùy thuộc vào tình trạng bệnh, theo dõi và kiểm tra thường xuyên, đặc biệt là các xét nghiệm đánh giá tổn thương nội tạng.

Do đó, hội chứng DRESS là một trạng thái dị ứng nặng do thuốc gây ra, có các triệu chứng lan toàn bộ cơ thể, điển hình là tổn thương da và nội tạng. Người bệnh cần ngừng sử dụng thuốc và được điều trị kịp thời, nếu không tổn thương nội tạng nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng.