Bài tóm tắt
I. Giới thiệu
Giới thiệu về tác giả Nguyễn Thành Long và tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa
Đặt vấn đề nghị luận: phân tích nhân vật chàng trai trong truyện ngắn để hiểu được phong cách sống đáng quý cũng như tinh thần cống hiến lặng lẽ âm thầm
II. Nội dung chính
1. Bối cảnh câu chuyện
Cuộc gặp gỡ giữa chàng trai làm việc một mình tại trạm khí tượng với bác lái xe, ông kỹ sư và cô họa sĩ trên chuyến xe đến Sa Pa.
Tình huống trong truyện độc đáo, tạo điều kiện để tác giả thể hiện quan điểm và tôn vinh người lao động.
2. Phân tích nhân vật chàng trai
a. Hoàn cảnh sống và làm việc của chàng trai
+ Làm việc tại trạm khí tượng và vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, suốt năm sống cùng với thiên nhiên
+ Nhiệm vụ của chàng: đo gió, đo mưa, đo nắng, dự báo mây, đo chấn động đất, đề phòng cho sản xuất và chiến đấu
+ Công việc yêu cầu sự tỉ mỉ, chính xác và tinh thần trách nhiệm cao (cả đêm ra ngoài gắn dù dù trời mưa tuyết, giá lạnh)
- Điều khó khăn nhất chính là vượt qua cảm giác cô đơn, lạc lõng, suốt năm tháng sống một mình trên đỉnh núi
b. Những điều đẹp trong lối sống, tư duy, hành động và mối quan hệ với mọi người
- Vượt qua khó khăn của cuộc sống, anh có tư duy rất đẹp:
+ Với công việc khắc nghiệt, anh luôn mong muốn làm việc trong điều kiện lý tưởng (đỉnh cao 3000m)
+ Anh có suy nghĩ đúng đắn, sâu sắc về cuộc sống: “khi làm việc, tôi và công việc là một, tại sao phải gọi là một mình”
+ Anh hiểu được khó khăn của đồng nghiệp
+ Quan điểm về hạnh phúc của anh rất đơn giản và đẹp
- Hành động, cử chỉ đẹp
+ Dù chỉ một mình không có ai giám sát, nhưng anh luôn tự ý thức hoàn thành nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm cao (vào nửa đêm, dù trời mưa gió, anh vẫn đúng giờ ra ngoài làm việc một cách đều đặn và chính xác 4 lần mỗi ngày)
- Anh chàng có phong cách sống cao quý:
+ Anh sống tự chủ, sắp xếp công việc và cuộc sống tại trạm một cách gọn gàng: có vườn rau xanh, có đàn gà đẻ trứng, có vườn hoa rực rỡ
+ Anh là người mở lòng với khách, trân trọng tình cảm của mọi người
+ Anh khiêm tốn, chân thành nhận thức công việc của mình chỉ mang lại những đóng góp nhỏ bé
→ Chỉ qua những chi tiết, trong một khoảnh khắc của truyện, tác giả đã vẽ nên hình ảnh của nhân vật chính với vẻ đẹp tinh thần, tình cảm, lối sống và tư duy về cuộc sống, ý nghĩa của công việc
III. Kết thúc
- Anh thanh niên miệt mài, nhiệt huyết với lao động vì lợi ích quốc gia, lan tỏa sức mạnh tới mọi người xung quanh.
- Tác giả đã thành công khi tạo dựng hình ảnh của anh thanh niên cùng các đồng nghiệp, họ dầm mình hiến dâng sức trẻ, tuổi xuân cho đất nước, cho dân tộc.
- Gợi nhớ thế hệ trẻ biết ơn và nhận trách nhiệm với vận mệnh của quốc gia.
Trích dẫn ngắn
Trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long, anh thanh niên là biểu tượng của lao động mới trong xã hội chủ nghĩa. Anh ấy mang những phẩm chất tốt đẹp của con người hiện đại. Anh sống với tình yêu đời, yêu nghề, và có trách nhiệm với công việc của mình. Cảnh sống và công việc của anh được mô tả đầy đủ, từ việc đo thời tiết tại đỉnh núi cao 2600m đến việc đối mặt với cô đơn và khắc nghiệt của thời tiết. Anh chính là biểu tượng của thế hệ trẻ Việt Nam, với cuộc sống đẹp và lòng hy sinh thầm lặng. Nguồn: Sưu tầm.
Mẫu văn 1
Trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa pa” của Nguyễn Thành Long, lòng ta không thể không rung động trước vẻ đẹp của con người, trước những tình cảm chân thành, nồng hậu trong một cuộc sống tràn đầy niềm tin. Dù miêu tả ít hay nhiều, mỗi nhân vật trong “Lặng lẽ Sa pa” đều tỏa sáng với phẩm chất đáng trọng. Anh chàng thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu là một trong những hình ảnh không thể phai nhòa.
Anh chàng thanh niên này đẹp bởi tinh thần yêu đời, yêu nghề, và trách nhiệm cao với công việc khó khăn của mình. Trong cuộc gặp gỡ với bác lái xe già và cô gái trẻ, anh được mệnh danh là “người cô độc nhất thế gian”. Sống một mình trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m suốt nhiều năm, với môi trường chỉ có cỏ cây và mây mù lạnh lẽo, công việc hàng ngày của anh là đo gió, đo mưa, và ghi chép, sau đó báo cáo về trung tâm. Anh phải đối mặt với gió tuyết và lặng im đêm đến ngày. Mặc khó khăn, anh vẫn yêu công việc của mình, và quan niệm rằng: “Khi ta làm việc, ta làm việc với công việc, sao gọi là một mình được?”. Anh biết rằng công việc của mình có thể gian khổ, nhưng nếu không làm, anh sẽ cảm thấy buồn bã đến chết. Mặc dù sống một mình, anh không cảm thấy cô đơn, vì “lúc nào tôi cũng có người để trò chuyện, là sách”. Dù sống trong hoàn cảnh khó khăn, anh vẫn tìm thấy niềm vui trong công việc, và tự sắp xếp cuộc sống của mình một cách ngăn nắp, ổn định. Anh nuôi gà, trồng hoa, và thỉnh thoảng tìm gặp bác lái xe và hành khách để trò chuyện. Điều đáng yêu nhất là lòng hiếu khách của anh, sẵn lòng chia sẻ và quan tâm đến người khác. Niềm vui khi đón tiếp khách luôn hiện hữu trong anh, và anh luôn sẵn lòng chia sẻ về cuộc sống và công việc của mình ở Sa pa lặng lẽ. Dù công việc của anh có ý nghĩa lớn cho đất nước, anh vẫn khiêm tốn và xem đóng góp của mình nhỏ bé so với người khác. Anh ngượng ngùng khi ông hoạ sỹ già vẽ chân dung anh, và luôn muốn giới thiệu những người khác đáng vẽ hơn mình. Anh hiểu rõ ý nghĩa và tình cảm với đất nước, và tôn trọng sự hy sinh của những người lao động.
Với một câu chuyện nhẹ nhàng, nhưng đầy tinh tế và sự chân thành, Nguyễn Thành Long đã kể lại cuộc gặp gỡ đầy ý nghĩa tại Sa pa lặng lẽ. Chỉ trong ít phút giao tiếp với anh chàng thanh niên, ông hoạ sỹ già đã suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống, và cô kỹ sư trẻ đã trải qua một trải nghiệm đáng nhớ.
Trong truyện ngắn này, có lẽ tác giả muốn nhấn mạnh rằng cuộc sống của chúng ta được hình thành từ sự cố gắng, hy sinh lớn lao và lòng nhiệt thành. Những người như anh chàng thanh niên này làm cho cuộc sống này đáng quý, đáng tin yêu.
Mẫu văn 2
Mỗi tác phẩm văn học sinh ra đều có số phận riêng của nó. Có những tác phẩm mới ra đời đã tan biến hết sức đáng thương. Có những tác phẩm gây sốt một thời nhưng sau đó lại bị quên lãng theo thời gian. Nhưng cũng có những bài thơ, những câu chuyện vẫn tồn tại lâu dài trong lòng người đọc, có sức hấp dẫn đặc biệt. Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long là một tác phẩm đặc biệt, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng mỗi người. Truyện không cần phải có những tính cách phi thường, những chiến công vang dội... như trong nhiều truyện kí viết về thời kỳ chiến tranh chống Mỹ.
Nguyễn Thành Long viết nhẹ nhàng, tràn đầy tinh tế: thiên nhiên hiện diện dưới một tâm trạng tình cảm ấm áp gợi cảm xúc của người đọc. Đó là những con người bình thường, yêu thương, vĩ đại. Bốn nhân vật được tác giả miêu tả, có người già, có người trẻ, có trai, có gái, ngoài bác lái xe, ba nhân vật còn lại là trí thức xã hội chủ nghĩa: ông họa sĩ già, anh cán bộ khoa học và cô kỹ sư trẻ mới ra trường. Truyện gần như không có cốt truyện; nhưng cuộc gặp gỡ giữa họ vẫn in sâu trong tâm trí của chúng ta.
Bác lái xe tốt bụng, vui vẻ như một nhân vật hướng dẫn chuyện kể nhưng lại rất khó quên. Ông họa sĩ già trải qua nhiều cuộc đời, từ chối 'bữa tiệc' để đi chuyến thực tế 'cuối cùng lên Tây Bắc trước khi về hưu'. 'Ngòi bút' của ông như một quả tim, ông 'đi' và 'vẽ' suốt đời, 'yêu thêm cuộc sống', yêu thêm con người. Nửa giờ trò chuyện với anh thanh niên, và sự chân thành của ông đối với cô kỹ sư như tình 'cha con' khiến chúng ta phải ngưỡng mộ và kính trọng ông, bởi ông là một nghệ sĩ chân chính, một trí thức lịch lãm, một nhân cách đẹp có cuộc sống nội tâm phong phú.
Cô kỹ sư trẻ được tác giả vẽ nên với một vài nét nhưng rất duyên dáng. Cử chỉ của cô, cách cô lắng nghe câu chuyện của anh thanh niên rồi lặng lẽ suy tư, cách cô xúc động khi thấy trang sách anh thanh niên đặt lên bàn. Mới bước vào cuộc sống, cô gặp anh thanh niên như một gương phản chiếu để cô hiểu rõ bản thân, nghĩ về tình yêu đã từng chối bỏ, 'về con đường mình đang theo đuổi'. Cô đẹp như những đóa hoa cô cầm trên tay.
Ấn tượng sâu sắc nhất, là đẹp nhất đối với người đọc, là anh thanh niên sống 'lặng lẽ' trên đỉnh non xanh. Anh thanh niên được tác giả đặc biệt chăm sóc, miêu tả sâu sắc, để lại nhiều ấn tượng đẹp. Về ngoại hình, anh có 'vóc dáng nhỏ nhắn, gương mặt rạng rỡ'. Anh làm việc một mình trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m, quanh năm bị sương mù bao phủ. Lao động và hiệu quả là tiêu chí quan trọng nhất của con người. Anh làm công tác khí tượng 'đo gió, đo mưa, đo nắng, đo mây, đo chấn động mặt đất, tham gia vào dự báo thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu'. Anh thu thập số liệu và báo cáo 'chính xác đến từng chi tiết'. Những đêm mưa tuyết, lạnh cóng, anh vẫn ra vườn vào một giờ sáng, gặp gian khổ không thể nào diễn tả hết. Anh phát hiện ra một đám mây khô trên bầu trời Hàm Rồng để không quân ta hạ được nhiều máy bay Mỹ. 'Người cô độc nhất thế gian' như vậy sao?
Giá trị thực sự ở anh là cách sống đẹp. Anh rất 'thèm' sự gần gũi với con người, nhưng không phải là 'nỗi nhớ của thành phố phồn hoa'. Anh luôn tự hỏi mình: 'Mình sống để làm gì, mình được sinh ra ở đâu, mình làm việc vì ai?'. Ý thức trách nhiệm của anh khiến chúng ta phải ngưỡng mộ. Anh biết sử dụng sách để 'trò chuyện', để tiếp tục học hỏi và phát triển kiến thức. Anh nói về bản thân mình một cách hồn nhiên, khiêm tốn. Anh không muốn ông họa sĩ vẽ chân dung của mình. Anh ca ngợi ông kỹ sư ở vườn rau Sa Pa, anh cán bộ khoa học vẽ bản đồ sét, và theo anh, họ là 'những con người làm việc và lo nghĩ cho đất nước'. Anh cũng có một tấm lòng nhân hậu cao đẹp. Anh biếu vợ bác lái xe vừa ốm dậy một củ tam thất. Anh tặng cô kỹ sư một bó hoa to và đẹp. Anh tặng các khách một lần trứng để ăn trưa. Dù chỉ là cây nhà lá vườn, nhưng sau món quà ấy là cả một tấm lòng cao quý, đầy tình cảm. Anh là một trí thức có lối ứng xử lịch sự, ấm áp và đầy tình yêu thương.
Đó là những nhân vật, những tâm hồn trong sáng, giản dị, ấm áp và tràn đầy tình thương. Nguyễn Thành Long không tô màu hồng, mà chỉ nhẹ nhàng gợi lên 'một trang đời, một mảng, một nét của cuộc sống được tóm tắt... những nhận xét nhỏ nhặt như một lời nhắc nhở dịu dàng' (Tô Hoài) mà rất sâu sắc. Vì đó chính là màu sắc, hương vị của cuộc sống. Anh thanh niên đã tâm sự với ông họa sĩ: 'Cháu thấy cuộc đời thật đẹp!'. Vậy là truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa đã giúp chúng ta yêu thêm cuộc sống, yêu thêm con người. Và câu thơ của Thanh Hải bỗng vang vọng trong lòng, làm ta cảm động về 'Một mùa xuân nhỏ bé - Lặng lẽ dâng cho cuộc đời...'