Đề bài: Nhận định về bài thơ Khúc hát ru những đứa trẻ trên vai mẹ của Nguyễn Khoa Điềm.
Nhận xét về bài thơ Khúc hát ru những đứa trẻ trên vai mẹ
Bài làm:
Nguyễn Khoa Điềm nổi tiếng là một trong những nhà thơ tiêu biểu trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ. Thơ của ông không phức tạp về hình thức hay từ ngữ, mà rất gần gũi, đơn giản, tự nhiên. Với ngôn ngữ giản dị mà sâu sắc, ông đã sáng tác nhiều tác phẩm nổi bật như Đất ngoại ô, Cửa thép, Mặt đường khát vọng... Trong số đó, tập thơ 'Đất và khát vọng' nổi bật với bài thơ 'Khúc hát ru những đứa trẻ trên vai mẹ'.
Bài thơ được viết vào năm 1971, thời điểm mà chiến tranh chống Mĩ đang diễn ra gay gắt, làm cho cuộc sống trở nên khốc liệt, gian truân. Nhân dân phải đối mặt với nhiều khó khăn, thiếu thốn về cả vật chất lẫn tinh thần. Cấu trúc của bài thơ lặp lại ba phần, mỗi phần tương ứng với một đoạn hát ru. Điều này tạo ra một âm điệu nhẹ nhàng, cảm động, và truyền tải được nhiều thông điệp ý nghĩa như trong những khúc hát ru truyền thống.
Hình ảnh của người mẹ Tà-ôi được mô tả qua lời ru của tác giả và cũng thông qua lời ru của chính người mẹ. Thông qua lời ru của tác giả, chúng ta thấy người mẹ Tà-ôi đảm nhận nhiều công việc, từ việc địu con đi làm việc tại khu vực chiến trường, đến công việc nhà cửa, và tham gia vào cuộc kháng chiến. Hình ảnh của người mẹ đang địu con và ru hát trong khi làm những việc này rất rõ ràng và cụ thể:
'Nhịp chày nhún nhảy, giấc ngủ em êm đềm
Mồ hôi mẹ rơi má em đỏ ửng
Vai mẹ gầy cõng con như gối êm
Lưng đưa nôi và trái tim hát thành lời...'
Mặc dù trong hoàn cảnh khó khăn, mẹ vẫn mang em trên lưng làm việc nhưng tình mẹ dành cho con thật sâu sắc. Hai mẹ con cùng nhịp đập, cùng trái tim, cùng nhịp chày giã gạo. Đôi vai gầy của mẹ 'nhấp nhô làm gối', 'lưng làm nôi' và 'tim hát thành lời'. Nếu ở đoạn thơ đầu tiên là hình ảnh mẹ lao động để nuôi bộ đội trong cuộc chiến thì ở đoạn thơ thứ hai, hình ảnh mẹ địu con trên núi Ka-lưi lại miêu tả người mẹ tham gia vào lao động sản xuất. Sự đối lập 'Lưng núi to, lưng mẹ nhỏ' thể hiện sự gian khổ và kiên cường của người mẹ với vùng đất rừng núi. Hình ảnh đẹp nhất có lẽ là 'mặt trời của bắp'. Đây là nguồn sáng quý giá, mang lại sự sống cho muôn loài. Mặt trời tả thực là mặt trời của thiên nhiên vĩnh cửu, bất biến. Và em Cu-Tai là mặt trời của mẹ, là nguồn ánh sáng, hạnh phúc của mẹ trong cuộc sống.
'Em Cu-Tai ngủ trên vai mẹ êm đềm
Em ngủ cho ngoan đừng rời xa mẹ
Mẹ đang đi chiến, mẹ đạp rừng núi
Thằng Mỹ đuổi ta, buộc phải lìa suối
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông
Mẹ địu em đi để giữ dành trận cuối
Từ trên vai mẹ em đến chiến trường
Từ trong khói lửa, em vào Trường Sơn...'
Mẹ dũng cảm bước vào chiến trường, đấu tranh với kẻ thù. Hình ảnh người mẹ hiện ra với vẻ lớn lao, kỳ vĩ và anh dũng hơn bao giờ hết. Ba đoạn thơ giúp chúng ta hiểu được tâm hồn chiến sĩ của người mẹ trong cuộc chiến.
Thông qua những giai điệu ru bên tai, con hiểu rõ hơn tình yêu bao la của người mẹ. Những từng lời 'Mẹ yêu con', 'Con mơ cho mẹ', 'Ngày mai con lớn' đã in sâu tình thương, niềm hy vọng mẹ dành cho con. Mẹ mong con ngủ ngon và lớn nhanh, trưởng thành. Tình mẹ dành cho con không chỉ riêng con mà còn kết nối với tình yêu dành cho đồng đội, làng quê, và quê hương. Sự hòa quyện này thể hiện vẻ đẹp cao quý của người mẹ. Những ước mơ đẹp đẽ, giản dị của mẹ được gửi gắm qua những lời ru dịu dàng 'Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng - Ngày mai con lớn sẽ làm nên'. Mẹ mong con mạnh mẽ, dũng cảm, trở thành người có ích cho xã hội. 'Con mơ cho mẹ cây lúa mạch xanh tốt - Ngày mai con lớn phát triển, hùng mạnh'. Mẹ mong con trở thành người dũng mãnh, đem lại thịnh vượng cho quê nhà. 'Con mơ cho mẹ được gặp Bác Hồ - Ngày mai con lớn sẽ làm người tự do'. Mẹ ước mong trong giấc mơ, con sẽ gặp được Bác Hồ. Đó là ước mơ cao cả, vĩ đại nhất của người mẹ.
Qua bài thơ, ta cảm nhận được tình thương bao la của người mẹ dành cho con thông qua những việc làm, hành động, và lời nói tha thiết. Bằng những điều tốt đẹp nhất, mẹ muốn truyền đạt cho con những điều lớn lao nhưng rất giản dị. Hình ảnh của người mẹ mạnh mẽ, yêu dân tộc, yêu nước, sẵn sàng hy sinh cho cuộc chiến tranh cũng được thể hiện rõ trong bài thơ. Nguyễn Khoa Điềm đã tạo nên những dòng thơ, những giai điệu ru mãi mãi trong lòng của độc giả.
""""---KẾT THÚC""""-
Bài thơ 'Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ' là một tác phẩm xuất sắc và nổi bật trong giáo trình văn học lớp 9. Ngoài việc viết về cảm nhận về bài thơ 'Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ', học sinh và giáo viên cũng có thể tham khảo các bài viết khác như Phân tích nhân vật mẹ Tà-ôi trong bài thơ Khúc hát ru những em bé trên lưng mẹ, Phân tích bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Đánh giá cá nhân về bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Phân tích bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ để bảo vệ quan điểm sau đây hoặc những phần Soạn bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ. Hãy cùng khám phá và áp dụng để học tập hiệu quả nhất.