Buzz
| Một phần của loạt bài về |
| Thiền tông |
|---|
|
Các bài viết chính[hiện] |
|
Nhân vật[hiện] |
|
Giáo lý[hiện] |
|
Truyền thống[hiện] |
|
Sự giác ngộ[hiện] |
|
Lời dạy[hiện] |
|
Phương pháp tu tập[hiện] |
|
Dòng thiền[hiện] |
|
Tông phái có liên quan[hiện] |
| Một phần của loại bài về |
| Phật giáo |
|---|
|
Lịch sử[hiện] |
|
Khái niệm[hiện] |
|
Kinh điển[hiện] |
|
Tam học[hiện] |
|
Niết-bàn[hiện] |
|
Tông phái[hiện] |
|
Ở các nước[hiện] |
| Cổng thông tin Phật giáo |
Nhận thức (zh. wù 悟, ja. satori 悟 り), là thuật ngữ của Thiền tông, dùng để chỉ 'nhận thức', 'trực nhận', 'thấu hiểu xuyên suốt'. 'Nhận thức' ở đây không đơn giản là sự hiểu biết thông thường hoặc nhận thức theo các hệ thống triết lý mà là sự trực nhận chân lý mà không phân biệt 'người nhận thức' và 'vật được nhận thức' (nhân vật bất nhị 人物不二). Một từ ngữ đồng nghĩa với nhận thức là Kiến tính (ja. kenshō). Thuật ngữ Đại nhận thức cũng thường được dùng để chỉ sự Giác ngộ tối thượng, hoàn toàn viên mãn.
Thuật ngữ Nhận thức trở nên phổ biến khi Thiền tông bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Trước đó, các cao tăng thường dùng thuật ngữ Bồ-đề (zh. 菩提), phiên âm là chữ Bodhi từ tiếng Phạn hoặc nghĩa là Giác, Giác ngộ (覺悟) hơn. Có lẽ các thiền sư muốn thống nhất và hóa giải những quan điểm khác biệt về 'giáo ngoại, biệt truyền, bất lập văn tự', chủ trương đưa thuật ngữ Nhận thức vào pháp ngữ.
Nếu nghiên cứu kỹ càng cách sử dụng các thuật ngữ Nhận thức và Giác (Bồ-đề) trong các tài liệu, ngôn ngữ thiền tông Trung Quốc, ta có thể nhận thấy sự khác biệt tinh tế trong cách sử dụng chúng. Thuật ngữ Nhận thức thường được dùng để chỉ trải nghiệm tỉnh thức ngay lập tức trong ý nghĩa chân thực của nó, trong khi Giác thường ám chỉ sự 'Nhận thức liên tục'. Người đã có trải nghiệm Nhận thức cần tiếp tục tu tập để đạt đến sự viên mãn của Giác.
Trong quá trình phát triển của Thiền tông tại Nhật Bản, các thiền sư ở đây lại phân biệt hai thuật ngữ Nhận thức (ja. satori) và Kiến tính (zh. 見性, ja. kenshō), và sự khác biệt giữa hai thuật ngữ này cũng tương tự như trường hợp giữa Giác và Nhận thức. Trong các khóa học thiền căn bản, các vị lão sư thường dùng thuật ngữ Kiến tính để chỉ những trải nghiệm sơ khởi của những người tu thiền, và rất ít khi dùng thuật ngữ Nhận thức.
