Nhân vật kể trong văn bản tự sự - Môn Ngữ văn lớp 9
I. Kiến thức cần nhớ
- Trong văn bản tự sự, ngoài việc kể chuyện theo ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba (người kể chuyện giấu mình có mặt khắp nơi trong văn bản)
- Người kể đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt người đọc vào câu chuyện: giới thiệu nhân vật và tình huống, tả người và cảnh vật, đưa ra nhận xét, đánh giá về những điều được kể
II. Bài tập áp dụng
Bài 1: Đọc đoạn văn bên dưới và trả lời câu hỏi
Tôi không để ý đến cái lạnh của bầu trời, trở về thăm ngôi làng cũ, xa khoảng hai ngàn dặm mà tôi đã rời bỏ từ hai mươi năm trước.
Đang là thời điểm giữa mùa đông. Gần đến ngôi làng, trời càng trở nên âm u. Gió lạnh thổi qua khoang thuyền, tạo nên tiếng vi vu. Nhìn qua các khe hở của mui thuyền, tôi nhìn thấy một số thôn xóm xa xa, nhỏ bé, hoang vắng, nằm yên lặng dưới bầu trời ấm áp nhưng đã phai màu. Tâm trạng của tôi không thể kìm lại.
Câu hỏi: Ngôi kể trong đoạn trích này là gì? Nêu ưu điểm và hạn chế của ngôi kể được sử dụng trong đoạn trích trên?
Bài 2: Cho đoạn trích sau:
Buổi trưa, ông Hai ở nhà một mình. Đứa bé lớn đang mang hàng ra quán cho mẹ và vẫn chưa trở về. Hai đứa trẻ khác thì ông đã gửi chúng ra vườn để giúp ông chăm sóc những luống rau mới trồng lại.
Ông Hai đã cật lực bừa một vạt đất trống ngoài lối đi bộ ven suối từ sáng sớm đến giờ, ông định trồng thêm vài trăm gốc sắn để dành ăn trong những tháng còn lại của năm. Ông phải tự mình làm việc. Đôi vai của ông mệt mỏi. Ông nằm trên giường với tay vắt lên trán, suy ngẫm lo lắng. Ông lại nhớ về ngôi làng của mình, lại nhớ về những ngày làm việc với anh em. Ồ, những kỷ niệm đó thật là hạnh phúc. Ông cảm thấy mình trẻ lại.
Câu hỏi: Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy? Ngôi kể này có tác dụng gì khi diễn đạt nội dung của truyện?
Hướng dẫn cách trả lời
Bài 1: Đoạn trích sử dụng ngôi kể thứ nhất
Ưu điểm: Ngôi kể thứ nhất tạo ra sự trung thực trong lời kể, đồng thời tăng độ tin cậy. Người kể cũng là nhân vật tham gia vào câu chuyện
Tuy nhiên, ngôi kể này cũng có hạn chế: Người kể chỉ xuất hiện trong các câu chuyện liên quan đến bản thân mình
Bài 2:
Đoạn trích sử dụng ngôi kể thứ ba, kể về nhân vật ông Hai cùng gia đình tản cư nhưng vẫn nhớ về quê hương của mình
Ngôi kể này trình bày sự việc một cách khách quan nhất, người kể có mặt khắp nơi trong câu chuyện