Nhân vật Nhĩ và suy tư về cuộc sống, con người trong câu chuyện ngắn Bến quê

Đề bài: Nhân vật Nhĩ và những suy nghĩ về cuộc đời, con người trong truyện ngắn Bến quê

Bài viết mẫu về Nhân vật Nhĩ và những suy nghĩ về cuộc đời, con người trong truyện ngắn Bến quê

Bài làm:

Khi nói về nhà văn Nguyễn Minh Châu (1930-1989), chúng ta bắt gặp một tâm hồn đầy sáng tạo, là nguồn cảm hứng mới trong văn học Việt Nam đương đại. Ông luôn khát khao khám phá những tâm hồn ẩn sau lớp vỏ con người để tôn vinh những giá trị nhân văn cao quý. Trong truyện ngắn Bến quê (1985), Nguyễn Minh Châu chia sẻ những góc khuất về cuộc sống con người và những giá trị quan trọng nhất. Nhân vật chính, Nhĩ, đặt trong hoàn cảnh đặc biệt, giúp nhà văn thể hiện cảm nhận và suy nghĩ sâu sắc về gia đình, cuộc đời và quê hương.

Nhĩ, một người đã dạo chơi khắp nơi trên thế giới, 'đã từng đi tới không gian không chừng nào còn lẻ loi'. Anh đã được chiêm ngưỡng vẻ đẹp mới lạ và cuốn hút khắp nơi. Trong bình giản, anh tỏ ra như một người thành đạt, có những thành tựu lớn, đáng kính. Nhưng khi anh đối mặt với bệnh tật, phải nằm liệt giường, cuộc sống của anh phụ thuộc hoàn toàn vào sự chăm sóc của gia đình và những đứa trẻ xóm lành. Nhĩ phải dùng hết sức mạnh để 'lết dần, lết dần trên chiếc phản gỗ. Nhấc mình ra được bên ngoài phiến nệm nằm, anh tưởng mình vừa bay được nửa vòng trái đất'. Đây là một tình huống đặt nhân vật vào thách thức, nhằm khám phá những giá trị quý giá khi chúng ta đối mặt với khó khăn. Trong văn học, không ít tác giả chọn cách đặt nhân vật vào hoàn cảnh nguy khốn, giữa ranh giới giữa sự sống và cái chết, để làm nổi bật tình yêu cuộc sống và ý chí vươn lên vượt qua khó khăn. Nguyễn Minh Châu cũng chọn con đường này với Nhĩ, để nhân vật nhận ra những bài học về cuộc sống, điều mà chúng ta thường không nhận thức được trước khi trải qua những thử thách.

Khi miêu tả tâm trạng của Nhĩ trên giường bệnh, Nguyễn Minh Châu tập trung vào khả năng quan sát tinh tế và tâm hồn nhạy cảm của nhân vật. Đầu tiên, nhà văn chia sẻ cảm nhận mới về thiên nhiên mà Nhĩ nhìn thấy trong mùa thu. Cảnh đẹp mà Nhĩ chứng kiến không mới mẻ với anh, bởi đó là cảnh tượng quen thuộc trước ngôi nhà nhỏ ven sông của anh. Nhưng khi đau ốm, Nhĩ không bị chi phối bởi những ảo tưởng của cuộc sống hay những thành công nổi bật, mà thay vào đó, anh có cơ hội tận hưởng vẻ đẹp của thế giới xung quanh:'Vòm trời như cao lên. Những tia nắng sớm di chuyển từ mặt nước lên những bờ bãi bên kia sông, nơi mảnh đất màu nâu của sông Hồng hiện lên trước cửa sổ gác nhỏ những màu sắc thân thuộc như da thịt...'. Nguyên văn tả cảnh của Nguyễn Minh Châu được truyền đạt qua lời kể của Nhĩ, với sự yêu thương và tận hưởng vẻ đẹp tinh tế của những điều giản dị xung quanh. Trong giây phút này, nhà văn muốn nói với độc giả rằng: những điều giản dị, thường là những điều quý giá và đẹp đẽ nhất. Quê hương, nơi đơn sơ, lại là nơi tuyệt vời nhất trên thế giới. Nhĩ, qua tâm sự và cảm xúc, giúp chúng ta nhận ra rằng niềm yêu quê hương thấm thiết, sống động trong trái tim, là nguồn đẹp không lẫn vào đâu được. Cuộc sống, qua góc nhìn của Nhĩ, trở nên sâu sắc và ý nghĩa.

Nhìn vào vẻ đẹp của quê hương, Nhĩ không chỉ mở ra một thế giới mới mà còn hiểu sâu về gia đình, đặc biệt là về người vợ yêu quý của anh. Nguyễn Minh Châu với lối viết nhẹ nhàng, chậm rãi, tận hưởng từng khoảnh khắc đẹp nhất của tình cảm. Liên, vợ Nhĩ, hiện lên như một hình ảnh giản dị, đẹp đẽ, và những cử chỉ âu yếm của chị được Nhĩ cảm nhận một cách rõ ràng: 'Chị đưa những ngón tay gầy guộc âu yếm vuốt ve chồng, rồi an ủi: - Anh cứ yên tâm. Vất vả, tốn kém đến bao nhiêu em với các con cũng chăm lo cho anh được'. Anh nhận ra sự hi sinh, sự ân cần của vợ, và trong những ngày cuối đời, Nhĩ cảm thấy hạnh phúc khi có gia đình quan trọng bên cạnh.

Sự nhận thức sâu xa của Nhĩ đến từ nét văn tinh tế và nhạy bén của Nguyễn Minh Châu. Nhân vật, dù từ giã cuộc sống, nhưng anh đã hiểu được giá trị quý báu của những điều gần gũi xung quanh mình. Điều mà trước đây anh đã lơ đãng, giờ đây trở nên thiêng liêng. Và khi Nhĩ nhận ra điều này, mong muốn cuối cùng của anh là đặt chân lên bãi bồi bên kia sông, để tận hưởng những khoảnh khắc cuối cùng của cuộc đời.

Nhưng tại sao Nhĩ lại có khát khao đó? Điều này mang ý nghĩa gì? Có thể thấy rằng, đó là sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, những điều bình thường nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc trong cuộc sống. Sự thức tỉnh này thường đến với những người đã trải nghiệm nhiều. Đối với Nhĩ, thức tỉnh này đến khi anh nằm trên giường bệnh, khi anh nhận ra giá trị của những điều quen thuộc, gần gũi mà trước đây anh chưa để ý. Anh khao khát nhưng không thể đặt chân lên bãi bồi bên kia sông, điều này mang theo nỗi tiếc nuối và xót xa.

Cuối cùng, Nhĩ nhìn nhận rằng những điều giản dị, quen thuộc, và gần gũi nhất, thường là những điều quý giá nhất. Quê hương, gia đình, những tình cảm chân thành từ những người xung quanh, tất cả những điều này tạo nên cuộc sống đáng sống. Nhĩ, trong những ngày cuối đời, hạnh phúc vì tìm thấy niềm an ủi trong mái ấm gia đình, cảm nhận sự ân cần từ vợ con và sự giúp đỡ từ những đứa trẻ xóm. Tình yêu thương, sự hiểu biết về giá trị của quê hương và những điều bình dị, đó là những điều cuối cùng Nhĩ đem theo trong hành trình cuối cùng của mình.

Nhà văn để Nhĩ chuyển cái khát khao ấy cho đứa con trai thay cha thực hiện: 'Bây giờ con sang bên kia sông hộ bố', người con trai miễn cưỡng nhận lời, rồi lại sa vào trò chơi phá cờ thế, lỡ mất chuyến đò qua bên kia sông. Nhĩ hiểu và không trách con trai, vì bản thân anh cũng từng bị lôi cuốn bởi trò chơi ấy. Nhìn thấy điều ấy, Nhĩ nhận ra rằng: 'con người trên đường đời thật khó tránh được những vòng vèo quanh co', để rồi có thể để mất những điều ý nghĩa và đẹp đẽ, không lấy lại được. Cuộc sống và số phận con người chứa đầy những nghịch lý ngẫu nhiên, vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, để lại những nuối tiếc.

Ý nghĩa triết lý của câu chuyện rất cảm động và sâu sắc. Sự vòng vèo, chùng chình của mỗi con người dường như là tất yếu, khiến họ bỏ lỡ những điều quý giá trong cuộc sống. Nhĩ, trước khi gặp phải cuộc sống cuối cùng của mình, mong muốn truyền đạt trải nghiệm cho con trai và mọi người, nhắc nhở về giá trị của cuộc sống và những điều quý giá. Khi thấy người con trai bỏ lỡ chuyến đò, 'Nhĩ cố thu nhặt hết chút sức lực cuối cùng để đu mình nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay làm ra vẻ ra hiệu cho một người nào đó' để nhắc nhở về quê hương và gia đình, những thứ thân thương nhất.

Nguyễn Minh Châu với ngòi bút miêu tả tâm lý tinh tế khi thể hiện đời sống nội tâm của Nhĩ. Tác giả chọn lọc chi tiết hay, như hình ảnh bãi bồi, bông hoa bằng lăng, tiếng đá đổ vào giấc ngủ của Nhĩ... Bến quê xứng đáng là thiên truyện ngắn xuất sắc của văn học Việt Nam, đưa ra nhiều ý nghĩa triết lý về con người và cuộc đời.

Đọc Bến quê, người đọc không khỏi xót xa trước suy ngẫm về con người và cuộc đời của Nhĩ. Truyện thức tỉnh chúng ta về giá trị của gia đình, quê hương. Dù đi đến nơi nào, quê hương và gia đình vẫn là nơi anh chọn làm nơi nương tựa, nơi giữ lại những tình cảm chân thành và ấm áp nhất.