“Ý nghĩa của cuộc sống là gì?”, “Mục đích của sự sống là gì?”, “Chúng ta là ai?”
Những câu hỏi như vậy thường được đặt ra để tự hỏi về bản thân. Có người chỉ mất vài thập kỷ, có người phải dành cả cuộc đời chỉ để tìm kiếm câu trả lời cho những câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng thực tế lại mất một thời gian dài để chiêm nghiệm. Thỉnh thoảng, ta có thể cảm thấy đã hiểu rõ bản thân mình, nhưng sau đó lại nhận ra rằng ta chẳng hiểu gì cả. Phần lớn chúng ta đều cho rằng việc thấu hiểu bản thân là một công việc dễ dàng nhưng thực sự là một công việc khó khăn nhất.
Để tìm câu trả lời cho những thắc mắc đó, khi bạn đọc cuốn sách “Bạn Đang Làm Gì Với Cuộc Đời Mình?” của tác giả J. Krishnamurti, bạn sẽ hiểu được cách lắng nghe và thấu hiểu bản thân một cách tốt nhất.
Cuốn sách này bao gồm những đoạn hội thoại ngắn gọn nhưng hứa hẹn sẽ mang lại cái nhìn sâu sắc và khiến chúng ta phải suy ngẫm qua từng từ ngữ. Mỗi phần của sách đi sâu vào các vấn đề thực tế từ suy nghĩ, thấu hiểu, hiểu biết, đến hành động cụ thể. Tác giả chỉ ra rằng, ngay cả nỗi sợ hãi, cảm giác buồn chán, hạnh phúc hay đau khổ, thành công hay thất bại đều có thể được hoà giải trong ý nghĩa của một tâm hồn biết tĩnh lặng. Krishnamurti đã dành hơn 60 năm để thảo luận tự do về tâm lý cho bất kỳ ai muốn lắng nghe thông điệp từ ông. Qua các bài giảng, bài thuyết trình và tất cả các bài viết của mình, ông chỉ ra rằng không phải cuộc đấu tranh nội tâm hay cuộc chiến bên ngoài sẽ giải phóng ta, mà chính sự thật về bản thân ta sẽ thực hiện điều đó.
Để giải quyết các vấn đề của chúng ta, chúng ta cần hiểu về bản ngã và nguồn gốc của chúng; không chỉ là hiểu biết bề ngoài, mà là tập trung vào ý nghĩ, cảm xúc và hành vi của bản thân, cùng với các yếu tố sinh lý, cá nhân, giới tính và văn hóa: đó chính là thiền định.
Bản ngã và cuộc sống của bạn
Hiểu biết về cách tâm trí hoạt động là rất quan trọng và cần được chú ý đặc biệt. Chỉ khi hiểu rõ mong muốn của chính mình, bạn mới có thể đi đúng hướng và sống cuộc sống ý nghĩa.
Tâm trí gồm hai phần: phần ý thức và phần vô thức, hay còn gọi là phần nổi và phần chìm - phần ta nhận thức và phần sâu bên trong mà ta không nhận thức. Tất cả phần ý thức và vô thức tạo nên tâm thức, biểu hiện của sự nỗ lực lâu dài của con người.
Tâm thức sống động là tâm trạng tĩnh lặng và không giới hạn, không bị hạn chế bởi không gian và thời gian; đó là sự thật, thực tế duy nhất.
Chúng ta thường bị ảnh hưởng bởi những quan điểm sẵn có từ lâu đời, tín ngưỡng và giả thuyết. Điều này khiến cho tư duy của chúng ta bị hạn chế và ràng buộc trong tiềm thức, ảnh hưởng đến cách chúng ta phát triển tư duy theo nhiều hướng khác nhau. Trong khi cuộc sống luôn thay đổi, tâm trí chúng ta thường bị giữ lại bởi những niềm tin lâu đời, tín ngưỡng và kinh nghiệm. Tâm trí bị hạn chế trong khi chúng ta phải đối mặt với một thế giới đầy biến động và phức tạp, yêu cầu chúng ta phải thích nghi mới mẻ theo thời gian.
Thường thì chúng ta muốn cải thiện bản thân mình một cách toàn diện, nhưng lại thực hiện sai cách. Chúng ta thường quan sát và chỉ trích những lỗi của người khác mà không nhìn nhận lỗi của chính mình. Thế giới bên ngoài thay đổi từ sự thay đổi bên trong của bạn; bạn là chủ thể, và cách bạn nhìn nhận thế giới là quan trọng.
Mục tiêu của chúng ta
Hạnh phúc thường là điều mà chúng ta theo đuổi. Nhưng, hạnh phúc được định nghĩa như thế nào? Nhiều người nghĩ rằng hạnh phúc là khi đạt được những gì mình mong muốn. Nhưng mong muốn là vô hạn. Ví dụ, khi bạn có một chiếc xe đạp, bạn muốn có một chiếc xe máy để di chuyển nhanh hơn. Khi bạn có một chiếc xe máy, bạn muốn có một chiếc xe hơi để tiện lợi hơn. Mong muốn luôn tăng lên dưới các điều kiện khác nhau. Nếu hạnh phúc được định nghĩa là đạt được mong muốn của mình, thì khi nào chúng ta mới có thể thực sự hạnh phúc?
Mong muốn những điều tốt đẹp không phải là sai, nhưng hạnh phúc không chỉ đơn giản là ý thức được sự hạnh phúc của mình. Tương tự, khi bạn ý thức được sự khiêm tốn của mình, bạn không còn thực sự khiêm tốn nữa. Hạnh phúc là điều không thể theo đuổi, chỉ đơn giản là điều xảy đến, khi chúng ta không cố gắng tìm kiếm, nó sẽ tự nhiên đến với chúng ta.
Sự hiểu biết đúng đắn là việc chuyển đổi từ sự nhận thức về bản thân từ một khoảnh khắc này sang một khoảnh khắc khác, bắt nguồn từ việc nhận biết các mối quan hệ.
Sự tự hiểu là chìa khóa dẫn đến tự do.
Chúng ta thường bị áp đặt bởi những lo lắng, không chỉ từ bên ngoài mà còn từ bên trong.
Nỗi sợ về thất nghiệp, nghèo đói, mất vị trí xã hội, sếp phản đối và vô số nỗi sợ khác tồn tại trong chúng ta, như là sợ mất đi, sợ thất bại, sợ cái chết hay sợ cô đơn.
Krishnamurti cho rằng suy nghĩ kích thích nỗi sợ. Điều này có nghĩa là nếu chúng ta suy nghĩ về sự thất nghiệp và sợ hãi, chính suy nghĩ đó sẽ tạo ra nỗi sợ. Hãy để ý xem bạn đã bao giờ tập trung tất cả tâm hồn để thực hiện một việc gì đó chưa? Khi bạn tập trung mọi tâm trí vào một công việc, không còn ý thức cá nhân nào tồn tại, không còn suy nghĩ và không còn nỗi sợ.
Không có bài học hoặc giảng dạy nào có thể mở cánh cửa để bạn khám phá bản nội tâm và hiểu biết chân lý. Trong chính chúng ta, toàn bộ thế giới đã tồn tại, và nếu bạn biết cách quan sát và học hỏi, cánh cửa sẽ mở ra ngay trước mắt bạn và chìa khóa nằm trong tay của bạn.
Những mối quan hệ
Liệu chúng ta có thể sống trong một thế giới không bị quá tải - không phải luôn so sánh và bị so sánh, đánh giá và bị đánh giá? Sự suy ngẫm về tất cả các câu hỏi này chính là thiền.
Để từ bỏ mong muốn tìm kiếm sự yên bình trong tâm trí hoặc trạng thái hài lòng, ta phải quan sát kỹ lưỡng và liên tục theo dõi quá trình hoạt động của tâm trí, đó chính là thiền. Nếu không hiểu rõ diễn biến của tâm trí, từ ý thức đến vô thức, bất kỳ hình thức nào, kể cả thiền, cũng chỉ là trốn tránh, một cách để lãng quên hiện thực. Ngược lại, khi hiểu rõ bản thân, từng bước đi cẩn thận với tập trung tuyệt đối, từ đó khám phá con đường của mình, đó mới chính là thiền.
Trong cuộc sống hàng ngày, ngay cả khi bạn ăn uống, hãy chú ý đến hành động nhai và nuốt thức ăn một cách chậm rãi, việc lựa chọn và thực hiện quy trình ăn uống điều độ là một cách để tự kỷ luật. Khi cơ thể bạn có đủ năng lượng, trong tình trạng sức khỏe tốt nhất, và bạn nhận ra mọi thứ diễn ra dễ dàng mà không gặp trở ngại nào, đó cũng chính là thiền.
Nói cách khác, khi bạn tập trung vào một công việc, đó chính là bắt đầu của thiền. Thiền giúp bạn nhận thức sâu sắc, hiểu rõ cuộc sống, tự nhận biết bản thân và quên đi tâm trí của quá khứ. Hạnh phúc thực sự xuất phát từ sự yên bình trong tâm trí. Chỉ khi tâm trí có khả năng yêu thương chân thành, chúng ta mới biết cách để có cuộc sống an lành.
Để trải nghiệm điều vượt trội hơn cả thời gian, bạn cần tĩnh lặng tâm trí; không phải là tâm trí tĩnh lặng, mà là một tâm trí mạnh mẽ; mọi sự hoạt động diễn ra nhanh chóng nhưng vẫn im lặng.
Tóm lại
Cuộc sống hiện đại, hối hả luôn thúc đẩy chúng ta tiến lên, và vì thế, chúng ta ít có thời gian tĩnh lặng để hiểu sâu hơn về bản thân. Chính vì vậy, chúng ta dễ dàng để người khác định nghĩa chúng ta. Chúng ta thường quên rằng, điều quan trọng nhất là phải tìm ra chính mình, thay vì chấp nhận định kiến từ người khác. Bạn thân mến, bạn là người chủ đạo trong cuộc sống của mình. Và thế giới là cách bạn nhìn nhận nó.