Tác phẩm mới nhất của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, Con chim xanh biếc bay về, kể về câu chuyện gắn bó với tình thương, tình yêu và kí ức tuổi thơ. Nguyễn Nhật Ánh luôn tái hiện vẻ đẹp giản dị của vùng quê Nam bộ và cuộc sống nhân hậu của con người miền Nam trong từng trang sách.
Khuê là một cô gái kiên cường, đầy hoài bão.
Nhớ lại tiếng chuông nhỏ kêu trong đêm khi đi làm về, tôi cảm thấy lòng nhẹ nhàng hơn, những lo âu cũng tan đi.
Khuê được miêu tả là một cô gái đơn giản và chân thành. Dù đã tốt nghiệp đại học nhưng cô vẫn sử dụng chiếc xe đạp cũ mà ba cô mua từ công việc buôn ve chai. Đối diện với cuộc sống thành thị, cô đối diện với nhiều khó khăn nhưng vẫn giữ vững niềm tin và hoài bão.
Khuê có công việc tại một quán ăn và gặp được Sâm, người chủ quán khó tính. Dù Sâm khó tính nhưng Khuê luôn học hỏi từ anh và thích nghi với cách sống và tư duy của Sâm.
Bất giác, tôi nhớ về quê nhà. Từ xa xa, phía trước cửa hàng bán bánh mì ở cuối hẻm khoảng mười mét, là một trung tâm ngoại ngữ năm tầng lớn, trước hiên trồng một chậu mai lớn, là dấu hiệu của sự chuyển giao vào dịp Tết. Chỉ cần như vậy đã đủ làm cho trái tim tôi xao xuyến. Có lẽ mỗi người xa quê đều thế, mỗi khi trời lạnh, lòng bỗng chợt se lạnh theo.
Cách Sâm đã đối xử với tôi trong thời gian qua đã làm cho trái tim tôi ấm lên một chút. Tôi cảm thấy nhớ nhà nhẹ nhàng hơn. Không còn lo lắng quá nhiều về việc tìm kiếm công việc mới. Từ Sâm, tôi đã học được nhiều điều bổ ích. Và lương tháng này cũng đã được tăng lên.
Nhưng chuyến đi phân phát quà gần đây như một cú sốc với tôi. Nhìn thấy gương mặt thất vọng của các chủ hàng khi tôi đặt những túi quà xuống trước mặt họ, tôi cảm thấy ngượng ngùng.
...
“Tôi không muốn phải ở lại đây và phải tiếp tục đi trả quà nữa. Tôi không thích điều đó. Tôi không muốn trở thành con người luôn phải cảnh giác với việc bị lợi dụng.”
Lần này, Sâm để tôi nói. Anh không cắt lời như thường lệ. Có lẽ anh hiểu rằng tôi đang giữ trong lòng nỗi tức giận. Sâm nhìn đi đâu đó một lúc. Sau một khoảng thời gian dài, anh mới quay lại và nhẹ nhàng nói:
“Xin lỗi cô. Túi quà đó, tôi nên tự trả. Tết, tôi quen trả quà rồi.”
“Ai trả cũng vậy thôi. Tôi không từ chối lòng tốt.”
“Thực ra, tôi không nhận quà của đối tác vì họ khó khăn. Họ dành tiền dành dụm, thậm chí vay nợ để mua quà. Họ tặng nhiều mối hàng khác nhau. Một gánh nặng mỗi Tết.”
Nhưng Khuê vẫn chống đối Sâm, chưa nhận ra cuộc sống không như mơ. Trả quà trở thành gánh nặng với Khuê, nhưng họ cố gắng hiểu cho nhau.
Khuê muốn nghỉ, vì khó chấp nhận tình cảm. Sâm giúp cô hiểu, dù lạnh lùng nhưng lòng anh giàu thương cảm. Họ cảm mến nhau dần dần.
Tôi chưa hiểu hết Sâm. Nhưng những thay đổi trong anh như những bông hoa mới mở ra trước tôi.
...
“Anh ưu ái em quá, người ta lại đồn thổi.”
…
Dù đã nhiều lần suy nghĩ, tôi vẫn không biết đặt tên cho tình cảm của mình. Như một đứa trẻ lớn lên bên trong tôi mà chưa có giấy khai sinh. Cảm giác đó làm tôi mệt mỏi, đặc biệt từ khi Sâm đến thăm. Cảm giác bần thần tăng cao khi biết Sâm liên lạc với Tịnh. Mặc dù tôi không thể kết án Sâm, nhưng lòng tôi vẫn rối bời.
Khuê cảm thấy Sâm đặc biệt quan tâm đến cô hơn những người khác. Sâm giúp cô mua xe và luôn quan tâm đến việc trang điểm của cô. Mỗi lần cô bệnh, Sâm đều quan tâm và thăm cô. Tình yêu trong lòng Khuê mơ hồ, không biết chắc chắn. Sâm quan tâm không có nghĩa là anh yêu cô, và Khuê không dám hỏi vì sao anh đối xử đặc biệt với cô.
Anh không bao giờ mời tôi đi ăn như với những cô gái khác. Tất cả những điều đẹp đẽ, những giấc mơ, đều chỉ là ảo tưởng, tôi đã bị trí tưởng tượng cầm tù một thời gian dài.
Nghe nói tình yêu là trò chơi của những sai lầm. Tôi chưa biết mình đã yêu chưa, nhưng sai lầm thì tôi đã đủ. Tôi tự mình buộc mình, buộc cả Sâm và Tịnh vào đó, và không ngừng làm phiền họ.
Bất ngờ thấy mình không còn ghen tức như trước. Sự đau đớn hiện giờ làm tôi buồn rầu hơn. Nhìn lại, tôi nhận ra quan hệ giữa tôi và Sâm không đặc biệt hơn nhiều. Đó chỉ là mối quan hệ giữa người dạy và người học. Thôi thì, đơn giản như vậy thôi.
Tịnh xuất hiện, cô bạn cùng trọ với Khuê và cũng là đồng hương của cô. Điều kỳ lạ hơn, Tịnh là con gái của ông bà Mười Thái, chủ vựa trái cây giàu có ở huyện. Sâm có vẻ hứng thú với cô gái trẻ này. Anh nhiệt tình với Tịnh, mời cô đi chơi, đi ăn. Khuê từ nỗi băn khoăn trước cảm xúc với Sâm, giờ lại càng tuyệt vọng hơn khi thấy mình thất bại trong tình yêu mơ mộng.
'Dạ, tháng sau con trả lời.”
Khi nói vậy, tôi cảm thấy như đôi môi tôi hành động trước lý trí của mình. Tôi không hiểu tại sao mình đã hứa với mẹ như vậy. Tôi luôn muốn trì hoãn chuyện lấy chồng, nhưng giờ đây lại như thế.
Nhưng tôi đã nói “tháng sau con trả lời”, nghe như một cái gật đầu. Thật là điên! Phải chăng ngoại cảnh đã tác động tới tâm trạng của tôi?
Khuê từng bị gia đình ông Mười Thái đề nghị cưới Quyền, anh của Tịnh. Quyền, bạn từ nhỏ của Khuê, nổi tiếng là đứa hư hỏng trong làng. Dù mong muốn con gái kết hôn sớm, gia đình Khuê từ chối đề nghị này. Sau đó, ông Bảy Sớm cũng đề xuất cưới Khuê cho con trai, Sẹo - bạn thời thơ ấu của Khuê, nhưng Sẹo đã rời quê từ lâu. Thứ duy nhất Khuê nhớ về Sẹo là những lần cô ăn hiếp và câu chuyện về mẹ Sẹo qua đời.
Mặc dù ba Khuê từng nói kết hôn trước, yêu sau, nhưng Khuê hy vọng có thể chọn người mình yêu. Nhưng Sâm, người cô yêu, lại yêu Tịnh. Trước sự tan vỡ của tình yêu chưa từng nở, Khuê cảm thấy thất vọng. Cô đồng ý gặp gỡ người được ba mẹ chọn, mặc dù lòng cô vẫn đau khổ vì Sâm.
Sâm - số phận của kẻ ‘bị đánh tráo’
Trong những năm tháng xa xôi, dù gặp nhiều khó khăn, tôi vẫn nhớ đến Khuê như một ánh sáng trong quá khứ u ám của tôi. Dù cô thường trêu đùa và sai khiến tôi, nhưng tôi vẫn cảm thấy sung sướng khi được cô nhờ vả. Tính cách đặc biệt của Khuê luôn thu hút tôi.
Tôi còn bé khi đã cảm thấy sự hấp dẫn từ Khuê. Dù Sâm nhút nhát, nhưng luôn có sức hút đặc biệt với tôi.
Sâm từ nhỏ đã bị bắt nạt, và được biết đến với biệt danh Sẹo. Dù bị ăn hiếp, Sâm vẫn có cách thu hút bạn bè với những câu chuyện ma hấp dẫn.
Trong một thời gian dài, ba tôi đối diện với sự bất ổn giữa niềm tin và nghi ngờ, khiến ông trở nên mệt mỏi và tính cách thay đổi. Tôi, như một đứa trẻ, phải sống trong lo sợ và hoang mang, giống như một con chuột sống trong hang tối, lo sợ mọi thứ sẽ sụp đổ vào cuộc đời của mình.
Chuyện gia đình khó khăn hơn cả chuyện ở trường. Bà tôi không tin rằng Sâm là con ruột của ông Bảy Sớm, và ông đối diện với áp lực lớn. Kết quả kiểm tra ADN chỉ rõ Sâm không phải con ruột của ông, nhưng ông vẫn yêu thương và chấp nhận cậu.
Ngày kiểm tra ADN, kết quả làm gia đình chúng tôi tan nát. Sâm không phải con ruột của ông Bảy Sớm. Dù vậy, ông vẫn yêu thương cậu và không bỏ rơi. Mẹ Sâm hy sinh vì gia đình và cuối cùng đã tự vẫn.
“Dạ.”
Tôi chỉ trả lời “dạ”, không biết nên nói gì hơn. Dù không phải con ruột của ba tôi, nhưng tôi vẫn cảm thấy lo lắng về tương lai.
Câu tiếp theo của ba tôi khiến tôi muốn ngất.
“Con cũng không phải là con ruột của mẹ con.”
“Ba nói gì vậy, ba?” - Tôi hét lên gần như làm vỡ cả bầu không khí.
“Ờ, mẹ con không phải là người sinh ra con.” - Giọng buồn của ba tôi trầm xuống.
“Vậy ai sinh ra con?”
Lần này, ba tôi dường như do dự, nhưng thực tế là không thể tránh né. Hai cha con phải đối mặt với điều này.
Ông nhìn sâu vào mắt tôi, thở ra chầm chậm:
“Ông bà Mười Thái mới là ba mẹ ruột của con.”
Nhờ em trai của Quyền - người giáo viên dạy cả bọn, để ý đến Sâm, cái dáng vẻ không khác gì ông Mười Thái. Sau khi gia đình ông Mười cùng gia đình Sâm đến gặp nhau và trò chuyện, mới biết rằng Quyền và Sâm sinh cùng ngày, cùng giờ chỉ khác phút, vào thời điểm y tế chưa phát triển như hiện nay, vẫn có những trường hợp hi hữu như vậy. Nhưng ai có thể ngờ rằng cái sai lầm ngớ ngẩn ấy lại cướp đi người mẹ của Sâm, điều mà bà phải nhận được hạnh phúc thay vì nỗi oan trái không tài nào xóa bỏ và mộ bên nhà!
Trong câu chuyện này, thằng Quyền là người phản đối mạnh mẽ nhất. Tất cả chúng tôi đều không muốn thay đổi cuộc sống hiện tại. Từ khi sinh ra, chúng tôi đã lớn lên và gắn bó với ba mẹ nuôi của mình, coi họ là những người thân thiết nhất trên đời và tình cảm ấy cũng thiêng liêng không kém gì tình cảm ruột thịt. Bây giờ tôi qua nhà nó, nó qua nhà tôi, bắt tôi nhìn ba mẹ nó là ba mẹ tôi và bắt nó nhìn ba tôi là ba nó, mặc dù lý trí chúng tôi đều biết điều đó không có gì sai, nhưng trái tim chúng tôi quyết liệt chống lại, dứt khoát không chịu thúc thủ trước hoàn cảnh.
Đối mặt với điều bất ngờ này, Sâm không tin vào tai mình, cậu đã quen với sự ấm áp của ba, kể cả khi gia đình có hoàn cảnh khó khăn, đó vẫn là nơi nuôi nấng cậu, tình cảm ấy thiêng liêng hơn bất cứ điều gì trên đời. Nhưng giờ đây, cuộc sống éo le này ép Sâm phải xa người ba mà cậu đã gắn bó và gọi người mình chưa từng trò chuyện là gia đình, có điều gì đó lạ, khó khăn quá mức với một cậu bé còn nhỏ như vậy! Sau này, hai gia đình quyết định thường xuyên đưa Sâm qua nhà ông bà Mười Thái để ăn cơm và ngược lại, nhưng tình cảm ấy quá bất ngờ, quá vội vã, nên hai đứa trẻ đều không thể thích ứng ngay được. Sâm vẫn ngoan ngoãn làm theo lời người lớn nhưng Quyền thì khác, nó cứng đầu và không chịu nhận ông Bảy Sớm làm ba, nó phê phán hoàn cảnh gia đình ông bần cùng, chê bữa ăn không có thịt cá, nó không thể trở thành con của ông được. Dù là đứa con nuôi, nhưng vẫn mang máu mủ của ông Bảy, vì thế thái độ của thằng Quyền làm ông đau lòng khôn xiết… Sự thật về nguồn gốc của Sâm khiến bà nội ân hận không nguôi, bà đau bệnh và qua đời trong một đêm mưa to gió lớn - giống như ngày mẹ Sâm qua đời trước đó. Trước sự mất mát liên tục và những vấn đề bất ngờ, ông Bảy quyết định rời quê lên Sài Gòn làm ăn, ông đưa Sâm đi theo, cả hai người lặng lẽ rời khỏi huyện, không một ai biết, kể cả ba mẹ ruột của Sâm.
Mối duyên phận phức tạp
Tôi bật cười nhẹ:
“Khuê ơi.”
“Con ấy là con nhà ai vậy?”
“Dạ, ấy là con của ông Cầm.”
“Trời ơi! Tưởng ai chứ ông Cầm ve chai thì ba không lạ gì. Ba cũng thường xuyên ngồi rai với ông. Hồi trước nếu ba không kịp đưa ông đến bệnh viện thì ông đã về chầu ông bà từ lâu rồi.
Ba tôi cúi đầu mặc nhiên:
“Được, để ba lo.”
“Ba lo gì, ba?” - Tôi nhấp mình - “Con đã quyết định rồi.”
“Quyết định cái gì nữa. Rõ ràng là con ưa nó mà.”
“Nhưng đó là chuyện hồi nhỏ.” - Tôi nhăn mày - “Giờ nó ra sao, con đâu biết. Có khi nó đã lấy chồng rồi…”
Tôi im lặng, bỗng nhớ đến ca dao từ thời thơ ấu: “Trèo cây bưởi hái hoa. Bước vườn cà hái nụ tầm xuân. Nụ xuân nở ra xanh biếc. Em đã chồng rồi anh tiếc lắm thay”. Ồ, có lẽ Khuê nên lấy chồng thật. Thời gian trôi đi đã lâu lắm rồi đấy.
Ở Sài Gòn cuộc sống vẫn như vậy, nhưng điều đó làm cho Sâm trở nên mạnh mẽ hơn, cậu biết cách làm việc nhẹ nhàng trong xóm để kiếm tiền mỗi ngày và dành thời gian để học hành. Sau khi tốt nghiệp đại học, Sâm quyết định mở quán kinh doanh, nơi Khuê cũng đến xin việc. Trước đây Sâm chỉ tập trung vào việc học, sau khi tốt nghiệp thì bận rộn với công việc nên chưa có bạn gái. Có lẽ người gần gũi nhất với Sâm là Khuê, mặc dù họ chỉ gặp nhau trong những tình huống đánh nhau và vật lộn.
Nhưng bằng cách nào đó, Sâm luôn giữ hình ảnh của cô gái năng động, hoạt bát đó trong lòng, như là nguồn nước mát lành tưới dưỡng tâm hồn khô cằn của cậu. Khuê xuất hiện vào thời điểm không ngờ đến nhất, như một duyên phận kì lạ, đúng lúc ba Sâm đang muốn tìm vợ cho con trai. Ngay lập tức ông Bảy liên lạc với gia đình Khuê ở quê, được biết Quyền từng cầu hôn Khuê nhưng không thành, và cả Sâm cũng đã cố gắng nhưng chưa thành công với lý do Sẹo, người bạn cũ không muốn kết hôn ngay sau khi gặp lại nhau!”
Khi Khuê đồng ý gặp gia đình thằng Sẹo, cô đã hiểu lầm Sâm, nhưng không biết rằng Sâm cũng đang lo lắng vì quyết định của Khuê. Anh tin rằng cô có tình cảm với mình, nhưng cái gật đầu ấy lại tạo ra nỗi sợ trong lòng anh. Sâm và Sẹo, hai con người khác biệt, mâu thuẫn với nhau, và Sâm tự ghen tỵ với chính bản thân mình - thằng Sẹo, một phần của quá khứ. Anh đến gặp Khuê trong tâm trạng mong chờ nhưng cũng đầy lo lắng. Nhiều suy nghĩ về thái độ của Khuê, cũng như về Quyền và ông bà Mười Thái, ba mẹ ruột của anh, đã nảy sinh trong đầu Sâm. Liệu họ sẽ đối diện với sự thật như thế nào?
“Con nhớ mẹ lắm đấy.”
“Dạ, con cũng nhớ ba mẹ lắm.” - Tôi gật đầu nhẹ nhàng.
Ba ruột tôi bước ra phía trước, nhìn tôi một cách trầm ngâm:
“Hôm trước sao con nói mình là Lâm?”
“Dạ.” - tôi nhẹ nhàng thú nhận -”Con xin lỗi đã nói dối ba mẹ. Lúc đó con không dám nhận người thân.”
“Cái thằng này!” - Ba ruột tôi hừ lên - “Con sợ thằng Quyền quậy phá lung tung chứ gì. Nó bây giờ đã khác xưa rồi, con à.”
Ba ruột tôi quay sang nhìn ba, rất vui:
“Thằng Quyền gần đây thay đổi, biết chí thú làm ăn rồi, anh Mười. Từ hồi lên cấp ba, tính cách nó đổi khá nhiều.”
Tin tức đó khiến ba tôi hạnh phúc hơn bất kỳ lúc nào.
Trái với suy nghĩ của Sâm, ông bà Mười Thái đã tìm được địa điểm tổ chức buổi xem mắt, và họ rất vui khi gặp lại ông Bảy Sớm cùng Sâm. Họ kể về sự thay đổi tích cực của Quyền, ai cũng bất ngờ và vui mừng! Nhưng Khuê thì khác, cô im lặng suốt buổi, không chịu nhìn ai, có lẽ cô cũng shock và hoang mang với câu chuyện lạ này: Sâm là Sẹo, Sẹo là Sâm, người đóng vai trò sếp của cô, và người đã khiến cô lo lắng suốt thời gian qua.
Tôi không biết cảm xúc của mình: phẫn uất, đau đớn, thất vọng, hay tất cả cùng một lúc. Trái tim tôi đầy uất ức, tôi lao xuống cầu thang, bước mỗi bậc cảm giác suýt ngã, ba lô nảy nhảy trên lưng. Đến khi đến bãi đậu xe, tôi vẫn không hiểu gì đã xảy ra. Như một trận sóng thần, mọi thứ ập đến quá bất ngờ, không kịp nghĩ cách ứng phó. Tôi như chiếc lá bị cuốn phăng, xoay cuồng, quay quần, kêu rên, đau đớn và tổn thương như sắp bị xé ra từng mảnh nhỏ.
Khuê trở về Sài Gòn, lòng bồi hồi như sợ hãi, trong tâm trạng rối bời, cô Sâm, người mà cô đang yêu, lại hỏi cô kết hôn, điều này khiến Khuê cảm thấy quá sầu thảm, nhưng cô không ngờ rằng Sâm lại là anh ruột của Tịnh. Tâm trạng của Khuê càng trở nên tệ hại hơn khi cô nhìn thấy Tịnh và Sâm ôm nhau trước cửa phòng trọ. Cảm giác bị phản bội như một quả bóng của số phận đập mạnh vào đầu Khuê, buộc cô từ chối việc kết hôn với Sâm.
Chúng ta không thể trách Khuê, bởi cô ấy chỉ là người đứng ngoài cuộc sống của Sâm, cô ấy chưa có cơ hội để làm sáng tỏ những nghi ngờ trong lòng mình, cái nhìn của Khuê một phía là do không ai giải thích cho cô ấy hiểu, hơn nữa, Khuê còn yêu Sâm, tình yêu khiến con người ta tự ti, không dám vượt qua ranh giới của nó. Chúng ta cũng không thể trách Sâm, vì ai đã nói rằng anh ta cũng yêu Khuê, rằng Khuê đã hiểu lầm - một sự hiểu lầm tai hại, và không thể trách anh ta vì sao đã biết Khuê là cô gái từng quen nhưng anh ta vẫn giả vờ không biết, cuộc đời của anh ta đã gặp quá nhiều khó khăn và khó khăn lớn nhất là Quyền - khối u không tan của Sâm, đôi khi anh ta muốn thể hiện tình cảm của mình với Khuê nhưng rồi hình ảnh của Quyền lại xuất hiện, như một lời nhắc nhở, một gánh nặng cho Sâm.
Tôi dừng xe, đứng lại trước quán nước ở đầu hẻm.
Đúng là Quyền. Thấy tôi quay đầu nhìn, nó giơ tay nói:
“Vào uống nước đi, Sâm.”
Tôi bất ngờ khi Quyền đổi cách gọi, khiến tôi cảm thấy thêm cảnh giác. Tôi bước vào quán, kéo ghế ngồi đối diện với Quyền.
“Làm sao mày biết tao ở đây?” – Tôi nhìn nó, tìm hiểu.
“Tao biết ông đã lâu rồi.”
“Vậy là ông theo Khuê đến nơi làm việc và thấy tao ở đó?” - Tôi hỏi.
Sau này, Sâm gặp Quyền, nhận ra Quyền đã thay đổi, đã nhiều lần đến nhà ba mẹ Sâm nhưng chỉ nhìn từ xa mà không chào hỏi, có lẽ vì nhận ra từ nhỏ Quyền đã khó bảo nên giờ Quyền cảm thấy tự ti. Không chỉ lén lút ghé thăm ba ruột, Quyền còn cố gắng giúp đỡ công việc của ba để làm cho cuộc sống của gia đình Sâm ít khổ sở hơn, không làm xáo trộn sự yên bình mà ba mẹ Sâm đã cố gắng xây dựng. Và nhờ Tịnh, Khuê cũng đã biết được quan hệ giữa bạn cùng phòng và Sâm không như cô tưởng, cô vui vẻ tìm đến Sâm để thổ lộ nỗi lòng, và cả hai có một kết thúc hạnh phúc và những vướng mắc đã được giải quyết.
Phần kết
Con chim xanh bay về là hy vọng của Sâm, Khuê,... Tình yêu đến và rồi lại đi, điều quan trọng là chúng ta có biết cách vẫy gọi con chim xanh ấy quay về hay chấp nhận đánh mất một tình yêu đẹp. Cuối cùng, họ đều có một kết thúc giống như trong truyện cổ tích và chúng ta có thể nhìn thấy con chim xanh thoáng qua vai họ, hát lên tiếng vang của hạnh phúc. Câu chuyện này mang đến nhiều cảm xúc, khiến chúng ta nhớ về tuổi thơ, về quê hương, về tình yêu trong con người,... Con chim xanh không chỉ đơn giản là một biểu tượng của tình yêu, mà còn là tiếng hát trong sáng của tấm lòng chân thành giữa con người với con người, làm cho chúng ta tin vào cuộc sống, tin vào nhân văn và tin vào cái đẹp như màu xanh của chú chim tên là Hy Vọng.
Tác giả: ĐMA.Thư – MyBook
Ảnh: ĐMA.Thư