[Nhận Xét Sách] 'Tư Duy Sâu Lắng' - Phần 1: Học Cách Phát Hiện Ra Ý Định Người Khác Một Cách Hiệu Quả

Đã từng muốn hiểu được suy nghĩ của người khác không? Bây giờ bạn có thể thực hiện điều này bằng cách áp dụng các phương pháp tâm lý cao cấp được giới thiệu trong cuốn sách này. 'Tư Duy Sâu Lắng' không chỉ là những lý thuyết trừu tượng hoặc mẹo vặt mà chỉ áp dụng được với một số người, mà còn mang lại những kỹ thuật tâm lý cụ thể, đã được kiểm chứng và có thể áp dụng cho hầu hết mọi người trong mọi tình huống. Cuốn sách này đã được sử dụng bởi quan chức chính phủ của hơn 25 quốc gia, FBI, quân đội Mỹ và các công ty trong danh sách Fortune 500.

Về Tác Giả: Tiến Sĩ David J. Leberman là một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu về hành vi con người. Ông đã xuất bản sáu cuốn sách, tất cả đã được dịch ra 18 ngôn ngữ khác nhau trên thế giới và hai cuốn trong số đó đã lọt vào danh sách bán chạy nhất của tờ New York Times, trong đó có cuốn sách này. Ông cũng đã xuất hiện trong hơn 300 chương trình truyền hình như The Today Show, Fox News, PBS,...

Về Nội Dung: Cuốn sách bao gồm hai phần. Phần I giúp bạn đọc nhanh chóng hiểu được suy nghĩ, cảm xúc cơ bản của người khác. Phần này tập trung vào bảy câu hỏi chính mà bạn có thể sử dụng để đánh giá suy nghĩ và dự đoán của người khác. Phần II sẽ hướng dẫn bạn cách xây dựng một hồ sơ tính cách chi tiết của một người và dự đoán được dự định tiếp theo của họ.

Phần I

Chương 1: Đối Phương Có Đang Giấu Điều Gì Không?

Bí Quyết 1: Bí Quyết Đọc Tâm Trí

Khi nghi ngờ người khác nói dối hoặc che giấu điều gì đó, bạn sẽ làm gì? Thông thường có ba cách tiếp cận: hỏi trực tiếp, lờ đi, hoặc thu thập thêm thông tin. Hỏi trực tiếp có thể khiến đối phương đề phòng hơn, trong khi lờ đi có thể làm tình hình trở nên tồi tệ hơn. Thu thập thông tin có thể là lựa chọn an toàn nhất, nhưng cũng có thể tốn thời gian và công sức. Nếu bạn muốn tìm một cách khác, hãy thử “bí quyết đọc tâm trí”. Dùng các câu hỏi không mang tính kết tội để ám chỉ vấn đề, và quan sát phản ứng của đối phương. Điều này có thể giúp bạn tìm ra điều họ đang cố gắng che giấu.

Ví Dụ: Một phụ nữ nghi ngờ bạn trai cô ta sử dụng ma túy, nhưng không muốn hỏi trực tiếp. Cô ấy có thể nói: “Có phải một số người đang dùng ma túy nhưng không muốn ai biết vậy không? Thật khó chịu đấy nhỉ?” hoặc: “Tôi vừa đọc một bài báo nói rằng một phần ba người lớn từng dùng ma túy ít nhất một lần trong đời. Điều đó thật bất ngờ đúng không?” Bằng cách này, cô ấy có thể quan sát phản ứng của bạn trai để xác định liệu anh ta có đang sử dụng ma túy hay không.

Một cách khác là yêu cầu đối phương đưa ra lời khuyên về vấn đề bạn đang nghi ngờ.

Ví Dụ Thực Tế: Một giám đốc bệnh viện nghi ngờ một bác sĩ trong đội của mình uống rượu trong giờ làm việc. Bà ấy có thể hỏi: “Tôi muốn nhờ anh lời khuyên. Có một người đồng nghiệp nghi ngờ một bác sĩ trong đội của tôi uống rượu trong giờ làm việc. Anh có lời khuyên nào để tôi giúp cô ấy tìm hiểu sự thật mà không gây ra phiền toái cho bác sĩ đó không?”

Bằng cách nhấn mạnh vào 'điểm yếu' của đối phương, nếu họ đang che giấu điều gì đó, họ sẽ cảm thấy không thoải mái và có thể phản ứng theo cách khác.

Bí Quyết 2: Cuộc Gọi Tới Bác Sĩ Bombay

Nếu bạn nghi ngờ ai đó biết một thông tin quan trọng nhưng muốn giấu kín, bí quyết “Cuộc Gọi Tới Bác Sĩ Bombay” có thể hữu ích để khám phá sự thật. Phương pháp này dựa trên một nguyên lý tâm lý: Mọi người đều quan tâm đến điều họ chưa biết. Nếu có một trong những thông tin được đưa ra mà họ biết trước, họ sẽ quan tâm đến thông tin đó hơn hết. Ví dụ, một người không biết Peter, Paul và Mark thì họ sẽ quan tâm đến cả ba. Nhưng nếu họ biết Mark mà không biết hai người còn lại, họ sẽ tập trung vào Mark. Thủ thuật này cung cấp cho đối tượng những sự lựa chọn tương đương, và theo dõi sự chú ý của họ có thể tiết lộ thông tin quan trọng.

Một ví dụ khác là khi giám đốc nhân sự nghi ngờ một nhân viên định rời công ty và tiết lộ thông tin quan trọng cho công ty đối thủ là ông Black. Người giám đốc bắt nhân viên ngồi xuống và cho họ xem ba tập tài liệu được đánh dấu “ông Green”, “ông Blue”, “ông Black”. Nếu nhân viên thật sự đã lên kế hoạch gặp ông Black, họ sẽ quan tâm nhiều hơn đến tài liệu của ông Black. Sau đó, họ có thể cố gắng chuyển sự chú ý sang các tài liệu khác, nhưng vẫn có dấu hiệu bất thường.

Một cách áp dụng khác là đề cập tổng quan về sự việc và tập trung vào một chi tiết cụ thể. Đưa ra tất cả dữ liệu và theo dõi sự chú ý của cả bạn và đối tượng.

Bí Quyết 3: Bạn Đang Nghĩ Gì?

Chìa khóa không phải là nói ra cáo buộc mà là cách bạn thông báo. Phản ứng của đối tượng sẽ tiết lộ liệu họ đang giấu điều gì hay không. Người thường tiết lộ suy nghĩ thật sự của họ khi họ tiếp nhận thông tin mới. Ví dụ, khi Paul biết mình mắc bệnh Herpes, anh ta nghĩ lại về những người anh ta gặp gỡ gần đây và suy đoán rằng chỉ có Mike hoặc Howie có thể đã lây nhiễm cho anh ta. Thay vì nói trực tiếp với họ, Paul gọi điện cho cả hai và thông báo rằng anh ta đã nhiễm bệnh. Phản ứng của họ giúp Paul hiểu rằng Mike mới là người đã lây nhiễm bệnh cho anh ta.

Chương 2: Dấu Hiệu Tán Thành Hoặc Phản Đối: Anh Ấy Có Thích Điều Đó Không?

“Chỉ có điều tệ hơn việc không biết mình thích hay không, đó là không dám nói ra điều đó”- Tony Randall. Bạn đã từng gặp người mà bạn không biết họ cảm thấy thế nào về chủ đề bạn đang nói chưa? Có ai đó mà bạn quen biết đang trải qua điều tồi tệ mà không muốn chia sẻ với bạn? Khi bạn trình bày một chiến dịch mới cho đồng nghiệp, anh ta im lặng. Bạn muốn biết anh ấy nghĩ gì không? Hãy áp dụng những thủ thuật sau!

Bí Quyết 1: Sử Dụng Nỗi Ám Ảnh

Tất cả kỷ niệm của chúng ta đều để lại dấu ấn trên những sự vật và sự kiện trong cuộc sống và có thể tạo ra phản xạ có điều kiện. Ví dụ, chú chó sẽ tỏ ra hứng thú khi nghe tiếng chủ gần vì chúng biết sắp được ăn hoặc khi gặp ai đó giống người khiến ta cảm thấy không thoải mái trong quá khứ, ta cũng sẽ cảm thấy không thoải mái khi gặp người có tên giống họ. Khi liên kết hiện tại với một sự kích thích từ quá khứ, cảm xúc thực của người đó cũng được kích hoạt.

Một người đang nghe bạn thuyết trình. Cả hai đều ngồi trên ghế xanh. Sau buổi thuyết trình, họ chuyển sang phòng khác có bàn và bốn ghế: hai xanh và hai xám. Nếu họ thích bài nói của bạn, họ sẽ chọn ghế xanh.

Như vậy, có thể kết luận rằng khi một người hứng thú với sự kích thích từ quá khứ xuất hiện, chúng ta có thể giả định rằng họ đã có ảnh hưởng tích cực. Ngược lại, nếu họ tỏ ra không hài lòng với sự kích thích đó, họ có thể đã không có ấn tượng tốt với nó.

Một chiêu thức thông minh: Tất cả những gì chúng ta nhìn thấy trong thế giới này đều phản ánh chúng ta

Có một câu tục ngữ cổ: “Những kẻ cùng bệnh tương liên”, ý nghĩa của nó là cách mà chúng ta nhìn nhận thế giới này thực chất là ánh sáng phản chiếu của bản thân chúng ta. Trong tâm lý học, hiện tượng này được gọi là “phản chiếu”. Nếu chúng ta nhìn thế giới này như là một nơi đầy tội ác và hư hỏng, có lẽ bản thân chúng ta cũng không tốt đẹp lắm! Thuật ngữ này giải thích rằng chỉ có những kẻ gian ác mới có thể phát hiện ra sự thật và kết án một kẻ gian ác khác. Nếu bạn hỏi một người xem họ có trung thực không, họ có thể đơn giản trả lời “có”. Nhưng nếu bạn hỏi liệu họ có nghĩ rằng hầu hết mọi người đều trung thực không, họ sẽ dễ dàng đưa ra quan điểm của mình mà không sợ bị phê phán về phẩm chất của họ. Vì vậy, điều quan trọng là xác định cảm nhận của đối tượng mà không để họ hoài nghi, bằng cách sử dụng thông tin liên quan như sau: nếu a=b, b=c thì a=c. Hãy xem xét ví dụ sau:

Khi muốn biết liệu người khác có hạnh phúc với cuộc sống gia đình không, thông tin liên quan đầu tiên là những người hạnh phúc sẽ cảm thấy hài lòng và biết ơn về đối tác của họ. Từ đó, thông tin liên quan cấp hai là những người biết ơn đó sẽ không bao giờ cố lợi dụng họ. Câu hỏi cần đặt ra là: “Bạn nghĩ rằng việc lợi dụng đối tác của mình là một phần của một mối quan hệ hôn nhân không?”

Chiêu thức này mang lại cho bạn một cách hiểu suy nghĩ của người khác tốt hơn. Không có công thức nào có thể áp dụng cho mọi trường hợp, đây không phải là phương pháp đúng 100%, nhưng đáng để bạn thử sức.

Ngoài những chiêu thức trên, chúng ta cũng có thể dựa vào những biểu hiện vô thức trên gương mặt hoặc việc sử dụng đại từ nhân xưng để đoán suy nghĩ thực sự của một người. Tiến sĩ Paul Ekman, một nhà tâm lý học và chuyên gia hàng đầu trong việc phát hiện sự nói dối, đã chỉ ra các dấu hiệu nhận biết cảm xúc thực sự của con người được thể hiện tinh vi trên gương mặt họ. Các biểu hiện này diễn ra rất nhanh và khó có thể nhận biết, nhưng chỉ cần bạn nhận ra sự thay đổi từ trạng thái này sang trạng thái khác là bạn có thể suy đoán đã xảy ra điều gì đó đáng chú ý. Tương tự, việc sử dụng đại từ nhân xưng cũng có thể tiết lộ nhiều về suy nghĩ thực sự của người sử dụng. Hệ thống “Phân tích nội dung lời nói” của tác giả Adams phân tích trường hợp sử dụng đại từ nhân xưng “tôi” và “chúng tôi”.

Ví dụ: Một người bạn kể cho bạn về buổi hẹn hò tối qua với bạn trai, câu chuyện bắt đầu bằng việc sử dụng đại từ nhân xưng “chúng tôi”: “Chúng tôi đến câu lạc bộ vào lúc 10 giờ.. sau đó chúng tôi uống vài chén… rồi chúng tôi gặp vài người bạn của anh ấy..” Sau đó người kể chuyện đột nhiên thay đổi đại từ nhân xưng thành “anh ta đưa tôi về nhà”. Dựa vào điều đó, chúng ta có thể đưa ra giả thuyết rằng họ và bạn trai đã có một cuộc tranh cãi gì đó. Nếu người kể nói ”Chúng tôi sau đó lái xe về nhà” thì mọi chuyện nghe có vẻ ổn thoả hơn nhiều.

Cách tiếp cận tâm lý này có thể áp dụng trong nhiều tình huống khác nhau. Thông thường, khi một người tự tin vào những gì họ nói, họ thường sẽ sử dụng cụm từ như 'chúng tôi', 'tôi' hoặc 'chúng ta'. Ngược lại, khi họ cảm thấy không chắc chắn, họ sẽ tránh những tuyên bố quá rõ ràng và không tự tin trong cách diễn đạt của mình.

Nếu bạn hỏi ý kiến của sếp về ý tưởng của bạn và sếp trả lời: 'Tôi thích ý tưởng đấy', bạn có thể tin tưởng vào sự đánh giá tích cực từ bà ấy. Tuy nhiên, nếu sếp nói: 'Ừ, ý tưởng tốt đấy!' hoặc 'Cậu đã làm tốt đấy', điều đó có nghĩa là bà ấy không hoàn toàn ủng hộ ý kiến của mình, vì vậy bạn không nên quá tin tưởng vào nhận xét đó.

Chương 3: Làm thế nào để biết đối phương thực sự tự tin?

Bí mật để đánh giá mức độ tự tin của một người không chỉ nằm ở việc quan sát mà còn ở cách nhận biết những dấu hiệu mà họ thường thể hiện. Trong phần này, chúng ta sẽ tìm hiểu về những chỉ dấu của sự tự tin như nụ cười, ánh mắt và các hành động khác.

Chỉ dấu 1: Cố gắng che giấu điểm yếu

Một người đang ở trạng thái 'điều chỉnh nhận thức' thường cố gắng che giấu nhược điểm của bản thân. Nếu bạn chú ý, bạn sẽ dễ dàng nhận ra điều này. Nhớ rằng, người tự tin sẽ không để ý đến ý kiến của người khác về họ. Họ không quan tâm đến vẻ ngoài của mình, trái ngược với những người 'điều chỉnh nhận thức' - họ quá phụ thuộc vào cách người khác nhìn họ.

Một người chơi bài đặt cược tối đa. Dựa vào lá bài anh ta cầm có thể xác định được liệu anh ta đang liều lĩnh hay không? Trong trường hợp bài xấu, anh ta sẽ đặt cược nhanh chóng để tỏ ra mạnh mẽ. Nhưng khi có bài tốt, anh ta sẽ hành động thận trọng, đặt cược từ từ, tạo ra vẻ không chắc chắn. Mike Caro - một trong những người chơi bài lừa đảo giỏi nhất - đã tiết lộ nhiều thông tin về khía cạnh này của bản tính con người: một người cầm bài xấu luôn cố tỏ ra bài mình rất đẹp và ngược lại.

Khi ai đó giả vờ tự tin, bất kể trong ván bài hay trong cuộc sống, họ kiểm soát mức độ tự tin bằng cách tạo ra ấn tượng ngược lại với cảm xúc thực sự của họ. Nguyên tắc này áp dụng trong hầu hết các tình huống. Nếu ai đó thể hiện quyết đoán và phản ứng nhanh chóng, họ đang cố tỏ ra tự tin, nhưng thực tế họ có thể không tự tin. Ngược lại, người tự tin không cần phải nói ra mức độ tự tin của mình. Những người giả vờ thường hành động theo cách phù hợp với thái độ, nhưng thường là quá cố.

Dấu hiệu 2: Động tác thừa

Trong một tình huống nhất định, bất kỳ động tác thừa nào đều cho thấy ai đó đang cố tỏ ra tự tin và bình tĩnh. Ví dụ, những người thực thi pháp luật biết rằng đối tượng có thể ngáp để biểu lộ sự thoải mái, bình tĩnh hoặc thậm chí là sự nhàm chán. Nếu đối tượng đang ngồi, anh ta có thể co duỗi tay hoặc ngồi rộng ra để thể hiện sự thoải mái. Vấn đề ở đây là những đối tượng này không nhận ra rằng khi bị buộc tội oan, họ sẽ cảm thấy tức giận, vậy làm sao họ có thể chú ý đến những hành động không cần thiết như vậy! Một biểu hiện khác của động tác thừa là cố gắng phù hợp với vị trí hoặc vai trò của mình. Khi ai đó chọn lựa vẻ ngoài để gây ấn tượng mà không thể giải thích lý do, điều này chứng tỏ họ không thực sự cảm nhận vai trò mà họ đang đảm nhận.

Một người chuyên bán căn hộ cao cấp hẹn gặp một khách hàng tiềm năng vào sáng chủ nhật. Khi đến, anh ta mặc bộ đồ lịch lãm, cà vạt là lụa, cầm điện thoại và đang thực hiện cuộc gọi 'quan trọng'. Nhưng thực ra, anh ta không có một xu dính túi.

Lời kết: Cuốn sách này không chỉ giúp bạn nhận biết sự thật, tránh bị lợi dụng và duy trì ưu thế với bất kỳ ai vào bất kỳ thời điểm nào - chỉ trong vòng 5 phút hoặc ít hơn. Lưu ý rằng cuốn sách không phải là hướng dẫn để xâm nhập vào suy nghĩ của người khác để biết chính xác họ đang nghĩ gì hoặc liệu họ có đang suy nghĩ về việc ăn bánh mỳ kẹp cá ngừ vào bữa trưa không. Nó giúp bạn thiết lập quy tắc để không bao giờ thất bại.

Xem xét chi tiết bởi: Tường Vy

Ảnh chụp: Hạnh Quyên