Buzz
| Nhĩ Nhã | |||
Nhĩ Nhã trưng bày tại Bảo tàng Từ điển Trung Quốc (Tấn Thành, Sơn Tây) | |||
| Phồn thể | 爾雅 | ||
|---|---|---|---|
| Giản thể | 尔雅 | ||
| |||
Nhĩ Nhã (giản thể: 尔雅; phồn thể: 爾雅; bính âm: ěr yǎ) là một bộ từ điển cổ đại của Trung Quốc, được coi là một trong những tác phẩm quan trọng của Nho giáo và nằm trong danh sách thập tam kinh. Từ Nhĩ có nghĩa là gần, và nhã có nghĩa là chính (như nhã ngôn - lời nói lịch sự), vì vậy Nhĩ Nhã có nghĩa là gần gũi và chính xác, tức là tiếp cận với cách diễn đạt sao cho thanh nhã và chính xác. Nhĩ Nhã chủ yếu giải thích và khảo sát từ ngữ cổ đại của Trung Quốc.
Người sáng tác
Có nhiều quan điểm khác nhau về tác giả của Nhĩ Nhã. Một số cho rằng tác phẩm do môn đệ của Khổng Tử viết, trong khi một số khác lại cho rằng Chu Công là tác giả, và sau đó được các thế hệ sau bổ sung thêm. Cũng có quan điểm cho rằng Nhĩ Nhã được viết bởi người thời Tần, Hán và được chỉnh sửa, bổ sung vào thời Tây Hán.
Điểm chính
Trong tác phẩm Hán thư của Ban Cố, phần Văn nghệ chí ghi nhận rằng Nhĩ Nhã bao gồm 3 quyển và 20 thiên. Tuy nhiên, đến thời Đường, Nhĩ Nhã được đưa vào bộ kinh, trở thành một trong những tác phẩm kinh điển của Nho giáo. Hiện nay, Nhĩ Nhã chỉ còn lại 19 thiên, với lý do theo học giả Tống Tường Phượng thời Thanh là do phần Lời tựa của tác phẩm đã bị mất.
Danh sách 19 thiên của Nhĩ Nhã bao gồm:
- Thích Hỗ: giải thích các từ cổ đại.
- Thích Ngôn: giải thích các động từ và tính từ.
- Thích Huấn: giải thích các tính từ, phó từ, liên từ và cụm từ.
- Thích Thân: giải thích các cách xưng hô trong gia đình.
- Thích Cung: giải thích các khái niệm liên quan đến cung đình.
- Thích Khí: giải thích các vật dụng hàng ngày, thực phẩm, trang phục.
- Thích Nhạc: giải thích về âm nhạc.
- Thích Thiên: giải thích về thiên văn và lịch pháp.
- Thích Địa: giải thích về địa lý và hành chính.
- Thích Khâu: giải thích về Khâu Lăng và cao địa.
- Thích Sơn: giải thích về các loại núi.
- Thích Thủy: giải thích về sông ngòi.
- Thích Thảo: giải thích về các loại hoa cỏ.
- Thích Mộc: giải thích về cây cối.
- Thích Trùng: giải thích về côn trùng.
- Thích Ngư: giải thích về cá.
- Thích Điểu: giải thích về chim.
- Thích Thú: giải thích về động vật.
- Thích Súc: giải thích về các loại động vật.
Danh mục sách chú giải Nhĩ Nhã
Danh sách các sách chú giải và khảo chứng về Nhĩ Nhã bao gồm:
- Quách Phác (thế kỷ Tấn), Chú giải Nhĩ Nhã
- Mã Quốc Hàn (thế kỷ Thanh), Chú giải cổ của Nhĩ Nhã
- Thiệu Tấn Hàm (thế kỷ Thanh), Nhĩ Nhã chính nghĩa
- Hác Ý Hành (thế kỷ Thanh), Nhĩ Nhã nghĩa giải
Danh mục các sách dựa trên Nhĩ Nhã (gọi là Quần Nhã) bao gồm:
- Nhĩ Nhã Tiểu
- Trương Ấp (thế kỷ Tam quốc), Quảng Nhã
- Lục Tế (thế kỷ Tống), Bì Nhã
- La Nguyện (thế kỷ Tống), Nhĩ Nhã Dực gồm 32 quyển
- Chu Mưu (thế kỷ Vạn Lịch, Minh), Biền Nhã
- Biền Tự Phân Tiên
- Phương Dĩ Trí (thế kỷ Minh), Thông Nhã
- Khổng Phụ (thế kỷ Thanh), Nhĩ Nhã Tiểu Nghĩa Chứng
- Vương Hú (thế kỷ Thanh), Nhĩ Nhã Tiểu Sớ
- Ngô Ngọc Tấn (thế kỷ Thanh), Biệt Nhã
- Hồng Lượng Cát (thế kỷ Thanh), Tỷ Nhã
- Sử Mộng Lan (thế kỷ Thanh), Điệp Nhã
- Cát Kỳ Nhân (thế kỷ Thanh), Nhĩ Nhã Tiểu Sớ Chứng
- Tống Tường Phượng (năm Quang Tự thứ 60 - 1890, Thanh), Nhĩ Nhã Tiểu Huấn Toản
- Nhĩ Nhã Tiểu Hiệu Chứng (thế kỷ Thanh)
Các tài liệu liên quan
- Toàn văn Nhĩ Nhã
- Toàn văn Nhĩ Nhã Tiểu
