Nhiệm vụ của lưỡi là gì?

1. Cấu trúc và nhiệm vụ của lưỡi

1.1. Cấu trúc của lưỡi

- Lưỡi đặt ở trong miệng và được bọc bởi một lớp niêm mạc, đó là những mô ẩm màu hồng. Về cấu trúc, lưỡi có thể chia thành 2 phần là phần trước và phần sau. Phần trước chiếm khoảng 2/3 chiều dài của lưỡi, là phần mà chúng ta thường quan sát được. Phần sau gần với họng nhất. Hai bên trái và phải của lưỡi được ngăn cách bởi một mô sợi dọc, tạo thành một rãnh giữa trên bề mặt lưỡi.

Lưỡi đặt trong khoang miệng và có nhiều tính năng quan trọng

- Lưỡi bao gồm 2 nhóm cơ, bao gồm 4 cơ ở bên trong và 4 cơ ở bên ngoài. Cụ thể: 

+ 4 cơ ở bên trong không kết nối với xương, có tác dụng thay đổi hình dạng của lưỡi. 

+ 4 cơ ở bên ngoài: Được gắn với xương và có khả năng thay đổi vị trí của lưỡi. 

- Chiếc lưỡi mở ra với chiều dài khoảng 10 cm. Trong khi lưỡi của nam giới có trọng lượng khoảng 70g, lưỡi của nữ giới thường nhẹ hơn với khoảng 60g.

- Máu được cung cấp cho lưỡi chủ yếu từ động mạch lưỡi hoặc có thể từ nhánh amidan của động mạch hầu họng trước khi đi lên.

- Các nốt gai nhú nhỏ (còn được gọi là papillae) chính là phần tạo nên bề mặt đặc trưng của lưỡi. Hàng ngàn nốt nhú vị giác phủ kín bề mặt này. Chúng là các tế bào thần kinh có thể truyền tín hiệu về việc nếm và cảm nhận vị giác đến não. Trung bình, mỗi người trưởng thành có khoảng 5000 hạt gai vị giác trên lưỡi. Tuy nhiên, con số này thường giảm đi đáng kể ở trẻ em và người già. Các tế bào vị giác được tái tạo liên tục và giảm dần theo thời gian.

- Chức năng chính của lưỡi là giúp chúng ta nhai và nuốt thức ăn, đồng thời cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát ra âm thanh để giao tiếp. Nhờ sự phối hợp linh hoạt giữa các cơ ngang và dọc trong lưỡi, cổ và hàm, đầu lưỡi có khả năng di chuyển linh hoạt. Khi không ăn và không nói chuyện, lưỡi thường nằm yên trong miệng và phần đầu lưỡi tiếp xúc với răng phía trước.

- Dưới đây là một số thông tin về chức năng của lưỡi:

- Lưỡi có khả năng phân biệt được 4 loại vị chính, bao gồm chua, ngọt, mặn, đắng. Ngoài ra, khi nếm glutamate trong thực phẩm, chúng ta có thể cảm nhận được vị umami – một trong những vị giác đặc biệt mà con người có thể nếm được.

Lưỡi có khả năng phân biệt 4 loại vị chính

- Lưu ý rằng, cay và chát không được coi là các loại vị giác. Khi tiêu thụ thực phẩm quá cay, bạn có thể cảm thấy khó chịu hoặc chảy nước mắt do capsaicin, tuy nhiên, cảm giác này thường được cảm nhận thông qua mũi hơn là lưỡi. Chát chỉ là cảm giác của niêm mạc lưỡi khi bị khô và có tình trạng se nước bọt.

- Lưỡi được trang bị nhiều dây thần kinh, giúp nó phát hiện và truyền tín hiệu đến não. Hầu hết các phần của lưỡi đều có khả năng cảm nhận 4 loại vị chính, vì vậy, thông tin về 'bản đồ vị giác' có thể không hoàn toàn chính xác.

- Khi bạn mắc các vấn đề như cảm lạnh, sốt hoặc gặp khó khăn về tiêu hóa, các nốt gai vị giác trên lưỡi có thể bị bao phủ bởi chất độc và không thể hoạt động. Kết quả là, lưỡi không thể cảm nhận được hương vị chính xác cũng như độ nóng của thức ăn. Điều này giải thích tại sao những người ốm thường cảm thấy chán ăn và không thể tận hưởng hương vị của thực phẩm.

- Ngoài việc nhận biết vị giác, các dây thần kinh trên lưỡi cũng chứa các nhánh cảm nhận xúc giác, nhiệt độ và một số chức năng cơ bản khác.

2. Các vấn đề sức khỏe liên quan đến lưỡi

- Bệnh tưa miệng: Do nấm Candida gây ra, thường gặp ở trẻ em, người già, người sử dụng steroid hoặc bệnh nhân mắc các vấn đề liên quan đến hệ miễn dịch.

- Ung thư lưỡi: Một căn bệnh nguy hiểm với các biểu hiện như vết loét không lành hoặc các đốm màu đỏ hoặc trắng xuất hiện trên lưỡi. Các triệu chứng khác bao gồm đau lưỡi, cảm giác khó nuốt, hạn chế cử động của lưỡi hoặc hàm, gây ảnh hưởng lớn đến khả năng ăn uống. Nguy cơ mắc bệnh này cao hơn ở những người thường xuyên hút thuốc lá và uống rượu bia.

- Lưỡi phì đại: Bệnh có thể là do dị tật bẩm sinh hoặc các nguyên nhân khác như chấn thương, viêm nhiễm, ung thư hoặc các rối loạn chuyển hóa khác.

Lưỡi bản đồ là một bệnh phổ biến và không nguy hiểm

- Lưỡi bản đồ: Tình trạng trên lưỡi có sự xuất hiện của những vùng đậm màu, có rìa và ranh giới rõ ràng, khiến lưỡi giống như một bản đồ địa lý.

- Hội chứng rát miệng lưỡi: Là tình trạng khi lưỡi cảm thấy có vị lạ, bị bỏng hoặc rát, thường có liên quan đến vấn đề về thần kinh. Tuy nhiên, bệnh không nghiêm trọng.

- Viêm teo lưỡi: Lưỡi trở nên mịn màng hơn do mất đi các nốt gai nhú nhỏ. Thiếu vitamin B và máu có thể là nguyên nhân của một số trường hợp viêm teo lưỡi.

- Loét miệng, nhiệt miệng: Có thể xuất hiện những vết loét nhỏ trên lưỡi gây đau đớn cho người bệnh. Tuy nhiên, không gây lây nhiễm cho người khác và có thể xuất hiện định kỳ.

Để chẩn đoán chính xác các vấn đề liên quan đến lưỡi, bác sĩ cần tiến hành kiểm tra lâm sàng và yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm như sinh thiết, thử nghiệm hương vị,...

Vệ sinh lưỡi hàng ngày để phòng tránh bệnh

Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể, phương pháp điều trị sẽ được đề xuất. Bác sĩ có thể kê đơn cho người bệnh sử dụng các loại gel để chữa lành vết loét, thuốc giảm đau, thuốc chống nấm,... Các phương pháp khác như cạo lưỡi, phẫu thuật trong các trường hợp cần thiết, bổ sung dưỡng chất để lưỡi nhanh chóng hồi phục.

Để ngăn ngừa các bệnh liên quan đến lưỡi, bạn nên vệ sinh lưỡi hàng ngày, duy trì chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng và thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu gặp phải các vấn đề về lưỡi, hãy tuân thủ theo hướng dẫn điều trị từ bác sĩ.