Nhiệt miệng: nguyên nhân, cách khắc phục và phòng ngừa

1. Nguyên nhân gây nhiệt miệng là gì?

Nhiệt miệng là tình trạng tổn thương niêm mạc miệng gây viêm nhiễm và tạo ra các vết loét trong môi trường miệng và nước bọt. Nhiệt miệng gây ra nhiều cảm giác đau đớn và khó chịu, khiến cho người bệnh gặp khó khăn trong việc ăn uống và kéo dài trong thời gian dài.

Nhiệt miệng gây ra cảm giác đau đớn và khó chịu cho người bệnh

Ngoài mặt, nhiệt miệng thường là những đốm trắng nhỏ, nhẹ nhàng nổi lên trên niêm mạc miệng. Sau đó, các vết loét có thể mở rộng thành các vùng tổ chức kéo dài. Hầu hết mọi người bị nhiệt miệng với các vết loét nhỏ, có kích thước từ 1 - 2 mm, thường tập trung ở vùng lợi, trong hàm hoặc trên lưỡi.

Cần khoảng 5 - 7 ngày để các vết loét giảm viêm và sưng đỏ, khi đó người bệnh cũng sẽ không còn đau đớn và niêm mạc miệng sẽ dần hồi phục. Tuy nhiên, có trường hợp nhiệt miệng kéo dài và gây ra nhiều vết loét hơn, người bệnh cần điều trị để giảm đau và hồi phục niêm mạc miệng.

Có nhiều quan điểm về nguyên nhân của nhiệt miệng vì tình trạng này phổ biến với mọi người. Các phương pháp điều trị hiện nay sử dụng thuốc hoặc thảo dược tự nhiên có thể giúp làm lành vết loét, giảm viêm sưng và đau đớn, cũng như ngăn ngừa việc tái phát.

Theo quan niệm dân gian, nhiệt miệng là kết quả của nhiệt độc trong cơ thể

Theo quan điểm dân gian, nhiệt miệng thường xuất phát từ sự tích tụ nhiệt độc tại tỳ, vị hoặc thấp nhiệt. Do đó, nhiều người tin rằng cơ thể nếu nóng bức sẽ dễ mắc nhiệt miệng, lưỡi đỏ, hay miệng khô,… Hiện tượng này thường xảy ra khi cơ thể tiêu thụ quá nhiều thực phẩm cay, dầu mỡ, hoặc khi có sự biến đổi về nội tiết tố hoặc tích tụ nhiệt độc trong thời gian dài.

Theo y học hiện đại, nguyên nhân chính xác dẫn đến nhiệt miệng vẫn chưa được xác định cụ thể. Một số nguyên nhân được cho là gây ra nhiệt miệng bao gồm tổn thương trước đó ở miệng kết hợp với các yếu tố gây bệnh như virus, vi khuẩn,… Ngoài ra, nhiệt miệng cũng liên quan đến một số yếu tố như biến đổi nội tiết tố, thiếu hụt dinh dưỡng, hoặc sức đề kháng suy giảm,…

2. Cách khắc phục nhiệt miệng

Nhiệt miệng không phải là bệnh lý nghiêm trọng, thường xuất hiện khi có sự biến đổi trong cơ thể, vì thế việc điều trị cũng khá đơn giản. Có hai phương pháp phổ biến để khắc phục nhiệt miệng là sử dụng thuốc bôi và thuốc uống.

Thường thì nhiệt miệng nhẹ nhàng, chỉ khiến bạn cảm thấy đau đớn và gặp khó khăn trong việc ăn uống. Không gây sưng đau nặng và không lan rộng. Nếu có nhiều, bạn nên sử dụng các loại thuốc bôi. Gel bôi trị nhiệt miệng có chứa các thành phần giảm đau, chống viêm và tạo lớp màng bảo vệ cho viêm loét nhiệt miệng. Nhờ đó, bạn có thể giảm đau đớn, dễ dàng ăn uống hơn và giảm thời gian phải chịu đựng bệnh tình.

Nhiệt miệng sẽ tự khỏi sau vài ngày nếu bạn chăm sóc đúng cách

Trường hợp nhiệt miệng nặng, với các vết viêm loét lớn, hoặc nhiều vết viêm loét, bạn cần phải điều trị bằng thuốc kháng sinh theo sự chỉ định của bác sĩ. Nhiệt miệng có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe khác, vì vậy nếu bạn thấy nhiệt miệng kéo dài hơn 14 ngày và kèm theo các dấu hiệu lạ của cơ thể, bạn nên đi thăm bác sĩ.

Ngoài việc sử dụng thuốc, bạn cũng có thể giảm đau đớn, sưng viêm do nhiệt miệng bằng cách:

Sử dụng thuốc súc miệng chứa carbocain hoặc steroid dexamethasone để giảm đau, kháng viêm. Dùng hàng ngày từ 2 đến 3 lần cho đến khi kiểm soát được bệnh. Trước khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để tránh tác dụng phụ và không nên sử dụng lâu dài vì có thể gây hại cho sức khỏe.

Dùng trà túi lọc đắp lên vết viêm loét nhiệt miệng để giảm sưng đau, với các hoạt chất azulene hay levomenol có tác dụng chữa lành tổn thương viêm loét miệng.

Sử dụng mật ong đắp lên vết viêm loét miệng để làm dịu tổn thương, giảm sưng đau, đặc biệt hiệu quả với trẻ nhỏ vì vị ngọt sẽ làm trẻ cảm thấy thoải mái hơn. Mật ong chứa nhiều hoạt chất giảm đau, giảm sưng viêm nên rất hữu ích với nhiệt miệng.

Nếu nhiệt miệng nặng và kéo dài, bạn nên đi khám để tìm nguyên nhân và điều trị hiệu quả.

Nhiệt miệng không khó điều trị nhưng có thể tái phát nếu không loại bỏ hoàn toàn nguyên nhân. Có thể ngăn ngừa nhiệt miệng bằng những biện pháp đơn giản, thay đổi thói quen sống và sinh hoạt lành mạnh hơn.

Chế độ ăn uống lành mạnh, tránh xa các thực phẩm gây kích thích và tổn thương niêm mạc miệng như: hoa quả chứa nhiều acid, thức ăn quá cay, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, thực phẩm chứa nhiều muối, thực phẩm gây dị ứng, thực phẩm cứng.

Vệ sinh răng miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng sau bữa ăn, dùng chỉ nha khoa vệ sinh kẽ răng hàng ngày. Nếu bàn chải bạn đang dùng cứng quá, gây tổn thương niêm mạc miệng hoặc thậm chí chảy máu chân răng thì nên thay thế bằng bàn chải có lông mềm hơn.

Sử dụng nước súc miệng chứa natri lauryl sulfate để làm sạch răng miệng cũng như ngăn ngừa loét nhiệt miệng.