Còn nhớ, hồi đó tôi còn ở lớp 11, trong một tiết Văn, cô giáo Huệ - người có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của tôi...
Tôi nghĩ rằng, điều đáng lẽ phải trách ở đây là việc các phụ huynh có thể tự tin chia sẻ về cuộc sống gia đình với bạn bè, đồng nghiệp, nhưng lại khẳng định rằng: 'Đây là chuyện người lớn, đến lúc con lớn con sẽ hiểu'.
Còn nhớ, năm đó tôi đang học lớp 11, trong một tiết Văn, cô giáo Huệ đã giới thiệu với lớp những cuốn sách văn học có tác động sâu sắc tới tâm hồn của chúng tôi, như một trong những tác phẩm mà tôi vẫn nhớ đến bây giờ, đó là 'Làm giàu cho tâm hồn các em'. Tôi không nhớ hết tên sách, nhưng trong số đó có 'Trăm năm cô đơn'.
Không cần phải bàn cãi về cuốn sách đó, về những giá trị lớn lao mà nó mang lại cho thế hệ sau, sẽ rất khó để diễn đạt trong vài dòng. Lần đầu tiên xuất bản vào năm 1967, tinh thần của nó, những câu hỏi mà nó đặt ra vẫn còn hiện đại, về cách chúng ta đánh giá bản chất của con người, về tình yêu và lòng dũng cảm để chiến đấu cho điều tốt đẹp nhất, để tình yêu, dù sinh ra hoặc tan biến, vẫn có thể tái sinh mạnh mẽ.
Và cuốn sách đó kể về một gia tộc phải đối mặt với vấn đề loạn luân để bảo tồn dòng họ.
Nếu tôi hoặc bất kỳ ai khác cũng cứ mù quáng, đoán mò, chắc chắn sẽ phán xét cuốn sách đó ngay từ cách câu chuyện được kể, với mọi giáo điểm đạo đức mà chúng ta đã được truyền dạy, được gia đình và xã hội thuyết phục rằng loạn luân là không đạo đức, là sai trái, là đồi bại, vân vân.
Nhưng nếu chúng ta, tôi, bạn, hoặc bất kỳ ai khác, đều vội vàng như vậy, chắc chắn rằng chúng ta đã bỏ lỡ đi một phần quý giá mà thế giới này, nhân loại này đã phải học hỏi, suy nghĩ, đấu tranh suốt hàng ngàn năm để tạo ra điều đẹp nhất, và cũng là sức mạnh nguyên thủy nhất kết nối con người với nhau, từ thời tiền sử là những truyền thuyết, qua hàng ngàn năm, đó là Văn học.
Làm bản thân là tôi, tôi đã đọc toàn bộ Giông tố, Làm đĩ, Số đỏ, Kỹ nghệ lấy Tây của Vũ Trọng Phụng từ khi tôi mới bước chân vào lớp 9. Thơ thì không nhiều, nhưng những bài thơ như:
“Mùa hè êm đềm, gió thoảng mát
Cô gái nằm nhàn nhã sau giấc ngủ say
Lược trúc lười biếng treo trên mái tóc
Yếm đào tựa xuống nắng ấm
Đôi gò bồng đảo, sương vẫn đọng
Một con rạch nước chưa được khuếch tán
Người trí thức lười biếng đi chẳng ra gì
Đi làm dở còn hơn là ở nhà chẳng làm gì được
đã từng đọc những bài thơ của bà Hồ Xuân Hương viết bằng chữ Nôm.
Nếu đặt trong góc nhìn của bậc cha mẹ, tôi chắc chắn sẽ bị xem là kẻ đạo đức suy đồi, vì những tác phẩm của Vũ Trọng Phụng, chỉ cần trích một đoạn là đã thấy rõ, và những bài thơ của Hồ Xuân Hương thì thôi rồi, đọc đến đâu cũng cảm thấy ngượng ngùng..