Những bài hát dân gian trẻ em là thể loại thơ ca truyền miệng phổ biến ở Việt Nam, thường được hát trong khi làm việc trên đồng ruộng. Các bài hát này bao gồm nhiều hình thức: các bài hát, câu hát, lời hát trong trò chơi, và bài hát ru. Thường thấy nhất là những bài đồng dao đi kèm với trò chơi, tuy có sự khác biệt nhỏ giữa các vùng miền, nhưng nội dung cơ bản khá giống nhau.
Theo các trích dẫn từ Dương Quảng Hàm, Tô Ngọc Thanh và Từ điển tiếng Việt, đồng dao có thể được định nghĩa như sau:
- Là những bài hát dành cho trẻ em, không có chương khúc, thường kết hợp với trò chơi và có thể có hoặc không có nhạc điệu.
- Là một thể loại của văn học dân gian, sử dụng văn vần để biểu đạt nội dung, gồm lời của các bài hát dân gian trẻ em.
- Là sự kết hợp của văn hóa và nghệ thuật dân gian, bao gồm ba yếu tố: trò chơi, lời ca, và nhạc điệu.
Nguồn gốc
Quan điểm giáo dục
- Đồng dao được tạo ra bởi ông bà, cha mẹ để ghi lại các hoạt động và hình ảnh vui chơi của trẻ em.
- Mục tiêu là giúp trẻ em phát âm, ghi nhớ, luyện giọng, đồng thời dạy dỗ các mối quan hệ và cách ứng xử trong gia đình.
- Nội dung thường ngắn gọn, dễ hiểu, chỉ gồm 3-5-8 câu, mỗi câu chỉ vài từ.
Quan điểm sáng tạo của trẻ em
- Đồng dao là sản phẩm do trẻ em tự tạo ra trong quá trình chơi đùa.
- Mục đích là để làm tăng niềm vui trong trò chơi hoặc thể hiện kiến thức.
- Nội dung đơn giản, tập trung vào miêu tả và liệt kê, có thể thay đổi tùy theo vùng miền và hoàn cảnh.
Lợi ích
Đối với trẻ sơ sinh
- Kích thích sự phát triển ngôn ngữ: Âm điệu và nhịp điệu trong đồng dao giúp bé làm quen với ngôn ngữ, tạo nền tảng cho việc học nói sau này.
- Tăng cường trí tuệ: Đồng dao hỗ trợ bé phát triển tư duy logic, khả năng ghi nhớ và tập trung.
- Cải thiện trí nhớ: Việc lặp đi lặp lại các bài đồng dao giúp bé nhớ từ vựng và âm điệu một cách tự nhiên.
- Thúc đẩy kỹ năng giao tiếp: Đồng dao làm tăng hứng thú trong giao tiếp, giúp bé nói sớm và rõ ràng hơn.
- Kết nối tình cảm gia đình: Cha mẹ hát hoặc đọc đồng dao cho bé nghe giúp tăng cường tình cảm và gắn kết giữa hai bên.
Đối với trẻ lớn hơn
- Truyền đạt bài học đạo đức: Đồng dao dạy bé về cách cư xử, lòng nhân ái, sự chia sẻ và các giá trị khác.
- Mở rộng kiến thức: Đồng dao cung cấp thông tin về thế giới xung quanh, thiên nhiên, đồ vật và con người.
- Xây dựng thế giới quan: Đồng dao giúp bé hình thành những quan niệm và giá trị sống đúng đắn.
- Phát triển kỹ năng sống: Đồng dao rèn luyện cho bé khả năng quan sát, tưởng tượng, sáng tạo và giải quyết vấn đề.
- Giải trí và thư giãn: Đồng dao mang lại cho bé những phút giây vui chơi và thư giãn sau những giờ học căng thẳng.
Khác
- Đồng dao hỗ trợ sự phát triển ngôn ngữ của bé, từ việc mở rộng vốn từ vựng, nắm vững ngữ pháp đến việc cải thiện cách diễn đạt.
- Đồng dao cũng góp phần vào việc rèn luyện khả năng vận động và sự phối hợp giữa tay và mắt của bé.
- Đồng dao giúp bé phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc, tạo nền tảng vững chắc cho việc học nhạc sau này.
Âm nhạc cổ truyền của người Kinh |
---|
Các điệu hát dân gian miền Bắc | |
---|---|
Quan họ • Cò lả • Hát nói • Phường nghề • Đồng dao • Trống quân • Vận • Vè • Xoan |