Đến nay, tôi đã khám phá qua năm ngôn ngữ ngoại: Tiếng Anh, Tiếng Nhật, Tiếng Trung, Tiếng Hàn, Tiếng Đức. Và bây giờ, tiếng Việt trở thành ngôn ngữ thứ 6 của tôi rồi đó hihi :”> Mặc dù tiếng Đức và tiếng Hàn chỉ ở mức cơ bản, nhưng tôi đã tìm ra một số bí quyết giúp việc học ngoại ngữ dễ dàng hơn :”> Với tôi, việc học ngoại ngữ là một đam mê, và tôi đã quyết định sẽ tiếp tục học những ngôn ngữ mới, cho đến khi không còn ngôn ngữ nào khiến tôi thèm thuồng nữa thì thôi :”>
Đối với tôi, để học ngoại ngữ, mọi người nên xác định những điều sau:
1. Xác định Mục Tiêu và Động Lực
1.1. Lý Do Tại Sao Bạn Muốn Học Ngoại Ngữ?
Để làm được bất cứ điều gì, sự kiên nhẫn là quan trọng nhất. Nếu không có mục tiêu rõ ràng, dễ dàng trở nên nản chí và từ bỏ. Mỗi người có động lực riêng, nhưng phổ biến nhất là vì mục đích giải trí, giao lưu, công việc, du học hoặc định cư ở nước ngoài.
Với tôi, tiếng Anh đóng vai trò quan trọng trong việc học tập và công việc, sau đó tôi học thêm các ngôn ngữ khác chủ yếu vì mục đích giải trí. Ngoài ra, tôi cũng tin rằng việc biết nhiều ngôn ngữ sẽ rất hữu ích nếu tôi muốn du học hoặc làm việc ở nước ngoài trong tương lai. Ngay cả khi sống tại Việt Nam, việc biết nhiều ngôn ngữ cũng sẽ mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp hơn. Tôi sẽ ưu tiên học những ngôn ngữ có văn hóa mà tôi thấy thú vị, ví dụ như tiếng Đức. Hồi trước, tôi học tiếng Đức vì nghĩ sẽ cần dùng chứ không phải vì đam mê văn hóa Đức, nên giờ không còn lý do và động lực gì để tiếp tục học thêm :”> Có lẽ sau này nếu cần thì tôi sẽ tiếp tục học :”>
1.2. Khi muốn học nhiều ngôn ngữ, nên bắt đầu từ tiếng nào?
Khuyến nghị bắt đầu học tiếng Anh và tiếng Trung trước
Nếu bạn quyết định học nhiều ngôn ngữ phổ biến, tôi nghĩ nên bắt đầu với tiếng Anh và tiếng Trung. Có rất nhiều từ ngữ trong các ngôn ngữ châu Á được mượn từ tiếng Trung, như tiếng Việt, tiếng Hàn, tiếng Nhật. Hơn nữa, tiếng Trung là một trong những ngôn ngữ dễ học nhất cho người Việt, do đó nếu bạn học tiếng Trung trước, bạn sẽ có nền tảng tốt hơn để học các ngôn ngữ khác nhanh chóng hơn. Phát âm tiếng Trung tương đối dễ, ngữ pháp cũng đơn giản, nếu bạn học tiếng Trung giản thể, việc đọc và viết cũng không quá khó khăn.
Sau tiếng Trung, bạn có thể tiếp tục học tiếng Hàn. Bảng chữ cái tiếng Hàn cũng khá đơn giản và dễ đọc. Từ vựng cũng khá giống tiếng Nhật và tiếng Trung.
Về sự tương đồng giữa 4 ngôn ngữ này, ví dụ với từ 'học sinh', ghép từ 'học' và 'sinh'.
- Trong tiếng Trung, từ này là 学生 (xuésheng), 'xué' là học, 'sheng' là sinh.
- Trong tiếng Nhật, là 学生 (Gakusei), 'gaku' là học, 'sei' là sinh.
- Trong tiếng Hàn, là 학생 (Hak-saeng), 'Hak' là học, 'saeng' là sinh.
Hình thức học như vậy thật thú vị, mỗi khi nhận ra ý nghĩa từng từ, tôi cảm thấy rất hứng khởi, và nhờ vậy tôi cũng 'lên đẳng' tiếng Việt nhiều hơn ^^
Lĩnh vực ngôn ngữ phương Tây:
Nên bắt đầu học tiếng Anh trước, sau đó học thêm các ngôn ngữ khác. Khi học tiếng Đức, tôi nhận thấy tiếng Đức khá tương đồng với tiếng Anh, do đó dù tôi không thể giao tiếp mạnh mẽ nhưng tôi vẫn có thể đọc những văn bản tiếng Đức đơn giản. Và nếu muốn học tiếng Tây Ban Nha và tiếng Pháp sau này, tôi nghĩ cũng không quá khó nếu có ý chí và sự liên tưởng.
Hãy cố gắng hiểu nguồn gốc của từ, ví dụ nếu có hai từ ghép lại, hãy xem mỗi từ mang ý nghĩa gì. Hãy cố gắng liên tưởng nó với những ngôn ngữ tương đương mà bạn đã biết ^^
1.3. Bạn cần học những kỹ năng gì?
Ngôn ngữ gồm 4 kỹ năng chính: nghe, nói, đọc, viết và mặc dù việc thành thạo cả 4 kỹ năng là lý tưởng nhưng không phải lúc nào cũng cần thiết, mà tùy thuộc vào mục đích của bạn. Ví dụ, nếu mục đích của bạn là giao tiếp hoặc giải trí, bạn có thể không cần học viết nhiều. Với tôi, tôi thường chỉ viết trên máy tính (và là một người lười...) nên tôi không học viết bằng tay, và nếu phải thi HSK, tôi sẽ chọn thi bằng máy để không phải viết bằng tay.
Dù không viết bằng tay, bạn vẫn nên học cách viết, tức là cách trình bày ý tưởng và viết văn bản, chỉ khác biệt ở chỗ bạn sẽ viết trên máy thay vì bằng tay.
1.4. Mục Tiêu SMART
Đặt mục tiêu Cụ thể, Đo lường được, Khả thi, Thích hợp, và Có thời hạn.
Có thể là thi chứng chỉ trong vòng x tháng, x năm, hoặc bắt đầu đọc truyện và xem phim bằng ngôn ngữ đó sau x tháng.
Vấn đề lớn nhất với việc học bất kỳ kỹ năng mới nào là nhanh nản. Dù được khen là học nhanh nhưng thật ra tính mình vốn dễ nản, mới học một chút mà chưa thấy thành thạo ngay là oải. =))
Sau đó, tôi học cách đặt ra những mục tiêu phù hợp theo từng giai đoạn. Ví dụ, mới học mấy tháng thì không thể đọc truyện hay xem phim với nội dung quá phức tạp, mà phải bắt đầu với những chủ đề đơn giản trước, sau đó khi trình độ đã lên cao thì sẽ nâng cấp dần.
Nếu học theo giáo trình, cần xác định phải học những quyển sách nào, từ đó chia nhỏ ra theo sức học. Ví dụ để hoàn thành bộ giáo trình trong một năm thì mỗi ngày cần học 1 tiếng, hoặc 30 từ mới,…
2. Học trên Memrise
Thường nghe mọi người nói về Duolingo nhưng ít ai dùng Memrise.
Mình thích Memrise hơn, vì ngoài những nội dung người dùng tạo và chia sẻ thì Memrise có một khóa cơ bản rất tốt. Tuy nhiên, nếu học trên điện thoại, phần miễn phí rất hạn chế, nên mình thường dùng laptop. Trên laptop, hầu hết nội dung khóa học đều miễn phí, chỉ trừ một số bài ngữ pháp nhỏ.
- Từ vựng: theo chủ đề, rất thực tế và gần gũi. Có những câu như “thằng khốn”, “không sao, chia tay nó rồi mày sẽ có mối ngon hơn” =))) Tuy nhiên, cũng có một số từ không quá cần thiết.
- Các đoạn video hội thoại của người bản xứ, phát âm tự nhiên, không giả trân như giọng chị Google =))
Với mỗi ngôn ngữ, Memrise thường có một khóa như vậy với 7 phần nhỏ, tổng thời lượng khoảng hơn 50 tiếng. Mình đã học 7 phần nhỏ này khi học tiếng Đức và tiếng Hàn, tương đương 25 buổi học ở lớp. Nhưng hoàn thành 7 phần này chỉ là bước cơ bản, vẫn cần học thêm các giáo trình và khóa học khác. Nhưng để làm quen với một ngôn ngữ mới và hiểu được nội dung cơ bản, mình thấy rất ổn.
3. Học bằng cách đọc truyện
3.1. Tại sao lại đọc truyện?
Sau khi đã học những từ cơ bản, bạn có thể đọc truyện tranh. Nhờ có tranh, việc học trở nên dễ dàng hơn, đôi khi bạn có thể nhìn biểu cảm, hành động của nhân vật để đoán nghĩa của từ rồi sau đó mới tra từ điển. Đọc truyện tranh cũng giúp nâng cao EQ cho bạn đấy :”>
Ai bảo truyện tranh làm hại tâm hồn, nếu không có truyện tranh thì mình đã là kẻ lười biếng, sống không động lực rồi :”> (Giờ thì mình vẫn lười nhưng ý là nếu không có truyện tranh thì mình còn lười hơn =)) Quan trọng là phải chọn truyện đúng để đọc :”>
Nếu không thích đọc truyện, bạn có thể xem phim, nghe nhạc hoặc podcast/radio nhé.
Hãy sử dụng ngôn ngữ đó cho mục đích phù hợp của bạn.
Nhờ học thêm ngoại ngữ, mình không còn phải dùng app dịch truyện nữa mà có thể đọc bản gốc ngay, đó là cảm giác tuyệt vời và là động lực lớn nhất của mình. Những lúc suýt bỏ cuộc, dàn mỹ nam 2D sẽ động viên mình tiếp tục :”>
3. 2. Đọc truyện ở đâu?
Với tiếng Anh và tiếng Trung phồn thể, mình sử dụng app Webtoon để đọc truyện. Ngoài ra, có thể chuyển sang các ngôn ngữ khác như tiếng Thái, Indo, Español, tiếng Pháp, tiếng Đức.
Đối với tiếng Hàn, mình sử dụng webtoon của Hàn Quốc, là Naver webtoon.
Đối với tiếng Trung giản thể, mình dùng app Kuaikan, cũng là một ứng dụng truyện tranh có bản quyền.
3.3. Sử dụng Google dịch để quét hình ảnh
Trong trường hợp không hiểu nội dung, bạn có thể sử dụng Google Translate để quét hình ảnh. Độ chính xác không phải là 100%, nhưng cũng giúp bạn hiểu được đại khái. Phương pháp này cũng khá hữu ích khi đi du lịch cần dịch menu, biển chỉ đường; chỉ cần mở Google Translate lên và quét bằng camera là được nhé :”>
Hoặc chụp ảnh rồi nhập vào Google Translate cũng được :”>
4. Sử dụng phim để học
Tiếp theo là học bằng cách xem phim. Mình đánh giá việc học qua phim cao hơn việc học qua nhạc. Nhạc dễ nhớ và đầy cảm xúc, nhưng do các nghệ sĩ thường sáng tạo vượt ra ngoài giới hạn nên thường sử dụng ngữ pháp và chính tả không đúng. Phim có độ chính xác và tính thực tế cao hơn nhiều.
Tương tự như đọc truyện, bạn có thể quan sát động tác, biểu cảm của nhân vật để dễ nhớ hơn. Ngoài ra, bạn cũng sẽ học được về văn hóa của quốc gia đó, cách họ thể hiện khi nói những cụm từ nào, điều này sẽ giúp bạn giao tiếp một cách thuận lợi hơn trong thực tế.
Mình thường xem phim trên Netflix và sử dụng tiện ích mở rộng để xem hai phụ đề cùng một lúc. Hiện tại, mình sử dụng languagereactor, trước đây là Language Learning with Netflix. Bạn mình thì dùng NflxMultiSubs, nhưng sao mình không xài được cái này là một điều bí ẩn :”(
Tuy nhiên, các tiện ích mở rộng này đôi khi gặp vấn đề sau khi được cập nhật hoặc khi Netflix có thay đổi, vì vậy bạn có thể thử nghiệm và chọn lựa cái phù hợp nhất.
Mình thường chọn 2 loại phụ đề là ngôn ngữ mình muốn học và tiếng Anh. Bạn có thể chọn ngôn ngữ bạn muốn học và tiếng Việt.
Với những nội dung dễ hiểu, mình thường xem khi tập thể dục. Đôi khi chỉ cần nghe hoặc nhanh chóng nhìn qua phụ đề gốc là đủ. Nhưng với tiếng Hàn hoặc những ngôn ngữ mới, mình sẽ tập trung xem và dừng lại ở những phần mình không hiểu, sau đó xem nghĩa từng từ và tự đọc to ra. Mất một chút thời gian nhưng cũng rất đáng, cảm giác như đang tận hưởng cùng các soái ca ahihi :”> Sau một thời gian, do hiểu được nhiều từ hơn nên mình không cần phải dừng phim thường xuyên nữa :”>
Bạn có thể di chuột vào những từ không hiểu để hiện ra nghĩa. Phiên bản trả tiền có chức năng lưu từ nhưng mình chưa nâng cấp :”>
Ngoài ra, mình còn sử dụng app luyện nói tiếng Trung Peiyinxiu, nhưng số lượng video có hạn ^^
5. Học từ Podcast/radio
Khi tập thể dục hoặc làm việc nhà, mình thường nghe Podcast trên Spotify và radio.
Mình thấy podcast tiếng Nhật “Let’s talk in Japanese” rất hay. Thường mình chọn những podcast có tốc độ nói phù hợp với trình độ hiện tại, chủ đề hữu ích, và phát âm dễ nghe, ấm áp (giúp xua tan mệt mỏi :”>).
Tiếng Đức, mình rất thích Slowgerman https://slowgerman.com/
Mỗi khi cần ôn tập, mình thường in ra bài học từ trang này để vừa đọc vừa nghe radio.
6. Học tại trung tâm
Nếu muốn đăng ký học tại trung tâm, các bạn nên lựa chọn những cơ sở có những tiêu chí sau:
- Giá hợp lý so với chất lượng dịch vụ.
- Quy mô lớp học vừa phải: điều này giúp học viên có cơ hội thực hành, trao đổi với giáo viên.
- Giáo viên phải có phát âm chuẩn, nhiệt tình: Đối với mình, điều này rất quan trọng. Khi giáo viên phát âm không đúng, hoặc có thể gây mệt mỏi, thì mình sẽ không muốn tiếp tục học nữa.
- Giáo trình phải hợp lý, phù hợp: Nếu giáo trình dạy quá chậm, mình sẽ cảm thấy mất hứng thú. Ví dụ, học trong một thời gian dài mà chỉ được vài bài, thì mình sẽ nghĩ rằng nên tự học là tốt nhất. Đồng thời, cũng có những giáo trình quá nặng đối với những người bận rộn, học nhiều buổi trong một tuần, hoặc có quá nhiều bài tập. Do đó, các bạn cần cân nhắc để chọn ra trung tâm phù hợp nhất.
7. Học cùng người bản địa
Mình đã viết một bài viết trên blog về vấn đề này. Trong đó, mình hướng dẫn cách sử dụng Lang8 để luyện viết, Hellotalk để trò chuyện với người bản địa và tham gia các câu lạc bộ giao lưu.
Nếu bạn muốn chinh phục kỳ thi, hãy lựa chọn các tài liệu uy tín, phổ biến mà nhiều người đã tin dùng ^^
Chúc các bạn học ngoại ngữ vui vẻ và thành công, đạt được những mục tiêu mình đã đề ra nhé ^^
Tác giả: Linh M. Nguyen