Tranh biện là một kỹ năng quan trọng giúp thể hiện và bảo vệ quan điểm của mình trước đám đông. Sự khác biệt giữa tranh biện và thuyết trình nằm ở khả năng thuyết phục, chứ không chỉ là việc trình bày ý kiến. Kỹ năng tranh biện giúp ta học hỏi và thể hiện quan điểm một cách rõ ràng. Trong các lĩnh vực như Luật, khả năng tranh biện có thể mang lại lợi thế lớn hơn. Dưới đây là những cách mà tôi đã làm để cải thiện kỹ năng này:
1. Sẵn Sàng Kiến Thức Cho Cuộc Tranh Biện
Để thuyết phục người khác tin theo quan điểm của mình, trước tiên bạn phải hiểu rõ nó. Tôi thường tìm hiểu các khía cạnh cơ bản của vấn đề, bao gồm ưu điểm, nhược điểm, các vấn đề chính, và cách giải quyết. Việc này đòi hỏi thời gian và sự lựa chọn cẩn thận trong việc thu thập thông tin. Đồng thời, việc dự đoán ý kiến của đối thủ cũng quan trọng, giúp chuẩn bị trước những phản đối có thể xảy ra. Kiến thức sâu rộng về chủ đề giúp tôi tự tin và dễ dàng bảo vệ quan điểm của mình.
2. Tự Tin Với Quan Điểm Của Mình
Tự tin không chỉ đơn giản là tin vào quan điểm của mình, mà còn là khẳng định nó mạnh mẽ (ít nhất là trong cuộc tranh biện). Dù có phải chịu thất bại, bạn cũng phải bảo vệ quan điểm của mình một cách vững vàng.
Tuy nhiên, tổng cộng, không phải lúc nào quan điểm của chúng ta cũng đúng, nhưng chúng ta cần biết cách bảo vệ chúng trước mắt người khác. Đôi khi chúng ta phải bảo vệ những quan điểm mà chúng ta không đồng ý. Ví dụ, trong lĩnh vực luật, đôi khi họ phải bào chữa cho những người phạm tội. Điều này thực sự là một thách thức lớn khi cả trái tim và lý trí đều không đồng ý với nhiệm vụ mà họ phải thực hiện. Tuy nhiên, dù quan điểm thực sự ra sao, chúng ta vẫn phải cố gắng bảo vệ nhiệm vụ của mình. Việc bảo vệ một quan điểm mà chúng ta không đồng ý có một ưu điểm là chúng ta sẽ phát huy hết khả năng nghiên cứu và tư duy của mình để tìm ra cách bảo vệ tốt nhất. Do đó, thay vì xét tính đúng sai của vấn đề, chúng ta nên bảo vệ quan điểm của mình về vấn đề đó.
3. Sắp Xếp Luận Điểm Theo Thứ Tự Thuyết Phục Tăng Dần
Khi bảo vệ một quan điểm nào đó, chúng ta cần đưa ra nhiều luận điểm khác nhau để củng cố sự thuyết phục cho quan điểm đó. Những luận điểm mạnh nhất nên được dành để trình bày cuối cùng. Ban đầu, chỉ nên đưa ra những luận điểm đơn giản để đánh giá chiến lược của đối thủ. Sau khi đánh giá được đối thủ, chúng ta càng đi sâu vào càng đưa ra những luận điểm chắc chắn hơn, khiến cho đối thủ ít có khả năng đưa ra luận điểm phản đối. Cách sắp xếp luận điểm như vậy tránh được tình trạng “đầu voi đuôi chuột” và khiến người nghe đồng ý với quan điểm của mình.
4. Kỹ Năng Trình Bày Tốt
Đầu tiên là giọng điệu. Tôi đã xem nhiều cuộc tranh biện. Từ đó, có thể thấy rằng giọng điệu tốt nhất cho cuộc tranh biện là giọng mang lại cảm giác chắc chắn, không quá thấp hay quá cao. Giọng cũng không nên quá cay đắng, để tránh tạo cảm giác khó chịu cho người nghe lẫn đối thủ. Ngoài ra, tiết tấu của giọng nói cũng ảnh hưởng đến sự tin cậy của cuộc tranh biện. Nói nhanh, tăng tiết tấu giúp người nghe tập trung vào luận điểm, trong khi nói chậm và nhấn mạnh từ khóa giúp họ ghi nhớ và chú ý hơn. Tuy nhiên, việc nói nhanh hay chậm phụ thuộc vào từng người và từng chủ đề khác nhau, nhưng đều đòi hỏi sự tập luyện để kiểm soát giọng điệu một cách tốt nhất khi tranh biện.
Thứ hai là sử dụng từ ngữ. Việc hiểu vấn đề là không đủ. Chúng ta phải trình bày cách dễ hiểu nhất cho người nghe. Nếu sử dụng từ không đúng, mọi người sẽ hiểu sai ý của bạn, có thể dẫn đến việc cuộc tranh biện đi vào hướng không mong muốn. Sử dụng từ ngữ chính xác giúp làm cho luận điểm của bạn trở nên rõ ràng và không bị nghi ngờ, tránh mọi lỗ hổng mà đối phương có thể tấn công.
5. Xác định phạm vi tranh luận
Trong cuộc tranh luận, việc đặt ra giới hạn cho chủ đề là quan trọng. Điều này giúp tránh việc lạc đề và đảm bảo tập trung vào vấn đề cốt lõi.
6. Tôn trọng lắng nghe
Tranh biện không chỉ là việc thể hiện quan điểm cá nhân mà còn là cơ hội để lắng nghe quan điểm của đối phương. Tôn trọng lắng nghe là cách tôn trọng và hiểu biết về quan điểm của người khác.
7. Kết thúc một cách lịch lãm
Khi một cuộc tranh luận kết thúc, điều quan trọng không phải là ai thắng ai thua mà là cách thức kết thúc một cách lịch lãm và xây dựng. Mỗi cuộc tranh luận là một cơ hội để học hỏi và cùng nhau phát triển.