Bài viết chia sẻ những trải nghiệm học tiếng Nhật của mình trong những năm vừa qua.
Con Đường Học Tiếng Nhật của Mình: Mình bắt đầu tiếp xúc với tiếng Nhật khoảng 3 tháng trước khi sang Nhật. Trước đó, mình không biết gì về tiếng Nhật và cũng không hiểu biết về đất nước này. Sau 3 tháng học ở Việt Nam, mình đã thuộc hết bảng chữ cái hiragana, katakana và biết khoảng 10 chữ kanji (từ 1 đến 10). Sau khi đến Nhật, vì không có điều kiện đi học ở trường hoặc trung tâm tiếng Nhật, nên mình quyết định tự học bằng cách tìm kiếm tài liệu trên mạng và tham gia các lớp tình nguyện gần nhà hàng tuần để rèn luyện thêm. Khi đạt được trình độ giữa N3 và N2, mình đã đăng ký tham gia một khóa học chuyên sâu 6 tháng tại trường YMCA để củng cố và nâng cao kiến thức. Sau 6 tháng đó, mình đã thi đỗ kỳ thi N2 và tiếp tục tự học để chuẩn bị cho kỳ thi N1.
Ưu Điểm và Nhược Điểm của Tự Học:
Ưu Điểm:
- Sau khi học xong, mình nhớ lâu vì phải tự tìm hiểu từng chi tiết.
- Không bị ràng buộc bởi thời gian hoặc áp lực thi cử, có thể tập trung học những điều mình quan tâm.
- Khi nhận ra sự tiến bộ của bản thân, cảm giác hạnh phúc vô cùng.
- Trong quá trình tự học, mình thường khám phá ra những kiến thức thú vị mà không hề được dạy ở trường.
Nhược điểm của Tự Học:
- Mất nhiều thời gian hơn do thiếu người hướng dẫn ngay khi cần.
- Nếu không có tinh thần tự giác cao, có thể dễ dàng mất động lực và nản chí.
- Khó nhận ra sự tiến bộ bản thân vì thiếu phương tiện đánh giá cụ thể - Cần thiết phải thi JLPT để kiểm chứng.
- Học không có hệ thống nên có thể thiếu sót kiến thức (ví dụ: khi xem TV, đọc tin tức có thể hiểu một phần nhưng còn những từ vựng cơ bản mà người khác đều biết mà mình không biết).
Phương Pháp Tự Học của Mình:
1. Bắt đầu tự học khi đã có đủ kiến thức cơ bản: Ít nhất là phải thuộc vững hai bảng chữ cái hiragana, katakana, biết giới thiệu bản thân, quốc tịch, nghề nghiệp và quy tắc viết kanji cơ bản. Nếu bắt đầu từ con số 0, dễ dàng bị lạc lối không biết bắt đầu từ đâu.
2. Lựa chọn tài liệu học: Trên internet có nhiều trang web dạy tiếng Nhật trực tuyến. Khi mới học, không biết chọn tài liệu nào, mình đã chọn các giáo trình phổ biến như Minna no Nihongo, Genki, Nihongo Sou Matome v.v... Khi học theo các giáo trình này, mình dễ dàng tìm thấy diễn đàn, blog để thảo luận hoặc giải thích về ngữ pháp, từ vựng liên quan và có thể tham khảo dễ dàng hơn so với các giáo trình khác. Sau khi chọn được giáo trình, mình tập trung học một mình theo từng bước. Mình không chạy theo các tài liệu khác mà tập trung hoàn thiện một giáo trình trước khi chuyển sang giáo trình khác. Học nhiều tài liệu cùng lúc dễ dẫn đến rối loạn và cảm giác mất hướng.
3. Học song song ngữ pháp và từ vựng: Mặc dù có người cho rằng không cần học ngữ pháp, chỉ cần ghi nhớ từ vựng sẽ nói được nhanh hơn, nhưng điều này chỉ đúng một phần. Nếu mục tiêu của việc học là chỉ để giao tiếp cơ bản, thì việc này có thể hiệu quả. Tuy nhiên, nếu bạn học để đạt được mục tiêu lớn hơn như học đại học, làm việc, thì việc nắm vững ngữ pháp vẫn là cần thiết. Học ngữ pháp không phải để lo sợ mắc lỗi khi nói, mà là để hiểu rõ cấu trúc câu để truyền đạt ý nghĩa đúng. Hãy nắm chắc những nguyên tắc ngữ pháp cơ bản để xây dựng nền tảng vững chắc cho việc học tiếng Nhật.
4. Viết nhiều hơn (viết và đánh máy)
Hãy luyện viết từ khi bạn mới biết những từ hay cấu trúc đơn giản. Bắt đầu với câu ngắn, sau đó là câu dài và từ đó tập viết đoạn, rồi bài luận. Biết ít thì viết câu dễ, biết nhiều hơn thì viết câu khó hơn.
Tại sao phải viết mà không phải nói?
Tâm lý của nhiều người mới học ngoại ngữ thường ngại ngùng, nhưng viết giúp bạn có thời gian để nghĩ và hoàn chỉnh cấu trúc câu. Viết ra cũng giúp bạn nhớ lâu hơn.
5. Học theo cụm từ
Thay vì học từng từ riêng lẻ, hãy học theo cụm từ. Học cụm từ giúp bạn sử dụng từ đúng cách và tự nhiên như người bản xứ.
6. Học Kanji – Viết và đọc
Cách học kanji của mình chỉ tóm gọn trong 2 nốt nhạc: Luyện viết và đọc
Mình lại nhấn mạnh việc VIẾT RA. Khi mới bắt đầu mình học theo quyển “Kanji – Look and Learn”. Mình download tài liệu trên mạng, in ra và học: vừa luyện viết, vừa học thuộc. Với kanji thì mình không có phương pháp thần thánh nào cả, chỉ có học thuộc lòng và luyện viết. Học mỗi ngày một ít thôi, tùy theo khả năng và thời gian của bản thân. Trước thì mình học mỗi ngày 10 từ thôi, hôm nào bận thì 5-6 từ. Trước khi học bài sau luôn ngắm nghía lại bài trước coi như để ôn lại.
Chẳng lẽ cứ viết mãi như thế, học vẹt mãi như thế, sao mà nhớ nổi đây?
Đúng là khi học đến tầm 500 từ thì… chịu hết nổi. Làm theo cách thủ công kia mất thời gian khủng khiếp. Mình đã bỏ không luyện viết từng chữ nữa, mà quay sang học từ vựng qua đó học kanji luôn. Mình học bằng cách … ĐỌC. Đọc ở đâu? Đọc ở bất cứ chỗ nào có tiếng Nhật: trên đường, trong ga, các thông báo gửi đến nhà, đọc cách sử dụng trên các đồ vật v.v
Khi mới bắt đầu chỉ chọn đọc những chỗ nào có chữ to, độ dài vừa phải, nhìn mát mắt, không đọc mấy cái dài ngoằng chi chít chữ. Khi khá hơn chút thì bắt đầu tập tành đọc báo online, đọc mấy cái tờ rơi, tạp chí mà người ta cứ hay nhét vào hòm thư ở nhà mình ý. Tất nhiên không đọc hết đâu, chọn cái nào xanh đỏ đẹp bá cháy mà đọc, hì hì.
Có nhiều từ không hiểu thì sao? Đọc đến đâu tra đến đấy, cứ chữ nào không biết lại tra. Chỉ tra để hiểu lúc đấy, không cần ghi lại luôn. Lần sau đọc cái khác, gặp lại chữ quen quen mà không nhớ nghĩa thì lại tra tiếp. Gặp nó vài lần là nhớ liền. À còn nếu mà chữ nào cũng không biết thì…vứt luôn nó đi, vì chưa đủ trình. Hẹn gặp lại nó vào… mùa thu năm tới vậy. Và đúng là thu năm sau đọc lại thì hiểu thật, vui muốn xỉu :))
Nhưng chỉ đọc thôi thì dễ nhầm mặt chữ lắm vì kanji nhiều bộ nhìn cứ na ná như nhau ý. Và mình lại quay về “con đường xưa yêu dấu”: Luyện viết. Không phải luyện viết từng chữ kanji đâu, mà luyện viết thành câu, thành đoạn như mình đề cập ở mục số 5 nhé.. Viết bất cứ cái gì mình thích, không biết lại tra. Thi thoảng, viết status trên facebook bằng tiếng Nhật luôn cho nóng :D. Hồi mới học tiếng mình cũng ham hố viết status lắm, thực ra thì chỉ toàn mấy câu vô bổ như: 「きょう、うれしいなあ」(à viết bằng kanji nhé) xong chèn mặt cười toe toét với cái ảnh … chả liên quan, hay up một cái ảnh ăn uống đề huề rùi phán…「とてもおいしいよ。おすすめです」Nói chung là vô thưởng vô phạt, nhưng tự viết ra thế rồi dân tình like với comment xong cũng thấy một số niềm vui nhỏ bé, lại có động lực học tiếp :D
À có một điều mình nghĩ là nhiều người đã biết nhưng mình thì mãi mới biết, đó là có thể tra kanji bằng cách dùng ngón tay viết trực tiếp trên bàn phím điện thoại. Có lẽ do mình gà thôi nhưng mình vẫn muốn chia sẻ với những bạn… gà như mình. Trong cài đặt điện thoại có thể chọn thêm bàn phím romaji, kana tiếng Nhật, và còn có 1 mục nữa là simplified Chinese (handwriting) – tức là viết tay chữ Hán, cho phép bạn dùng ngón tay vẽ chữ lên đó, sau đó máy sẽ tự hiện ra một số kanji tương ứng để bạn chọn. Giờ thì không còn lo là nếu ko biết cách đọc kanji thì làm sao mà tra từ được nhé.