Buzz
Chứng tự kỷ ở trẻ là vấn đề mà nhiều bậc cha mẹ rất quan tâm và lo lắng. Trong cuộc sống hằng ngày, việc phát hiện những dấu hiệu này khá khó khăn. Vậy làm thế nào để nhận ra trẻ bị tự kỷ? Hãy cùng đọc bài viết này để tìm hiểu chi tiết về chăm sóc trẻ từ 0 - 1 tuổi.
Các dấu hiệu của trẻ bị tự kỷ là gì?
Dưới đây là một số dấu hiệu của trẻ tự kỷ mà các bậc cha mẹ cần biết để kịp thời phát hiện và đưa trẻ đến các trung tâm y tế để điều trị:
Kỹ năng giao tiếp xã hội kém
Các dấu hiệu đầu tiên của trẻ tự kỷ có thể nhận ra dễ dàng nhất là khả năng giao tiếp kém của trẻ so với các bạn cùng tuổi. Trẻ bị tự kỷ thường ít tiếp xúc xã hội, tránh giao tiếp bằng ánh mắt và không quan tâm đến lời nói và cảm xúc của người khác.
Các biểu hiện của trẻ tự kỷ bao gồm: Ít cười hoặc không cười khi mới 3 tháng tuổi, không có biểu hiện sợ hãi trước người lạ hoặc trong môi trường mới lạ. Trẻ không phân biệt được người quen và người lạ, chỉ coi người thân như người không quen.
Trẻ thường có những hành vi phản đối thường xuyên.
Nhận biết dấu hiệu tự kỷ dễ nhất là quan sát các hành vi phản đối trong cuộc sống của trẻ. Các hành vi này thường được thể hiện rõ ràng như sự hoảng sợ, tức giận và vứt đồ lung tung xung quanh phòng.
Hành vi phản đối của trẻ đối với người khác
Luôn lặp đi lặp lại một hành vi
Trẻ tự kỷ thường có thói quen lặp lại các hành vi như chơi với ngón tay trước mắt, lắc đầu hoặc lắc toàn thân. Họ cũng thường có thói quen ngửi đồ vật. Đây là những dấu hiệu thường thấy ở trẻ tự kỷ.
Trẻ tự kỷ thường chơi một mình, không có ý định khám phá xã hội hay tham gia cộng đồng. Cách chơi của trẻ thiếu sáng tạo, cứng nhắc và không đa dạng.
Dấu hiệu gắn bó không bình thường với đồ vật
Một trong những dấu hiệu rõ nhất của trẻ tự kỷ là có xu hướng gắn bó với đồ vật hơn là giao tiếp với người khác. Các trẻ tự kỷ thường quan tâm và thích một hoặc vài đồ vật cụ thể.
Trẻ tự kỷ thường có thói quen liếm hoặc ngửi đồ vật, chú ý đến các chi tiết của đồ vật mà không quan tâm đến chức năng của chúng. Đây là một dấu hiệu của trẻ tự kỷ có thể gây ra những tình huống nguy hiểm, vì vậy cha mẹ cần chú ý.
Trẻ bị tự kỷ thường có kỹ năng vận động kém
Dấu hiệu rõ nhất của trẻ tự kỷ thường là kỹ năng vận động kém. Họ có thể gặp khó khăn khi đi lại, chậm chạp trong các hoạt động. Ngoài ra, các hành động khác của trẻ tự kỷ cũng thường diễn ra chậm.
Con chỉ thích chơi một mình
Các trẻ tự kỷ thường thích chơi một mình, ít tương tác với người xung quanh và chỉ quan tâm đến những đồ chơi mà trẻ thích.
Khi cha mẹ lấy đồ chơi mà bé yêu thích và thay bằng đồ chơi khác, trẻ tự kỷ thường có biểu hiện dữ dội. Những biểu hiện này là dấu hiệu thường thấy ở trẻ tự kỷ.
Thường có những hành vi kỳ lạ
Trẻ tự kỷ thường có những hành vi đặc biệt như đi trên ngón chân, chạy thành vòng tròn, lắc lư và đu đưa cơ thể.
Những hành vi này có thể là tự do hoặc được lặp lại liên tục. Đôi khi, trẻ có thể tự cắn, cào cấu cơ thể, nhổ tóc, bấu móng tay, hoặc tự đập vào các vật khác. Đây là những dấu hiệu của trẻ tự kỷ rất nghiêm trọng và có thể gây ra tổn thương nhẹ cho trẻ.
Vấn đề rối loạn trong cách ăn uống
Rối loạn trong cách ăn uống là một trong những dấu hiệu rất dễ nhận ra ở trẻ bị tự kỷ. Thường có những biểu hiện như chán ăn, trẻ buồn nôn liên tục, không kiểm soát được hành vi ăn uống.
Ba mẹ có thể so sánh các dấu hiệu của trẻ tự kỷ với các biểu hiện của trẻ phát triển bình thường. Ở trẻ bình thường, hành động ăn uống của trẻ thường rất tự nhiên, không từ chối các món ăn và thích những món từ sữa.
Trẻ có khả năng phát triển trí tuệ thấp
Việc trẻ phát triển trí tuệ kém là một trong những dấu hiệu tự kỷ khó nhận ra. Theo thống kê, khoảng 40% trẻ tự kỷ có chỉ số thông minh thấp hơn bình thường và 30% trẻ bị tự kỷ có phát triển trí tuệ chậm ở mức độ nhẹ.
Thường thì chỉ có 30% trẻ bị tự kỷ có khả năng phát triển trí tuệ bình thường.
Sợ hãi khi bị người khác chạm vào
Thần kinh của trẻ tự kỷ thường nhạy cảm, nên một số trẻ thường có sự sợ hãi khi người khác chạm vào. Tuy nhiên, trẻ thường thích thú và thường xuyên chạm vào những đồ vật mà trẻ quan tâm, gõ vào để phát ra âm thanh... Đây là dấu hiệu của trẻ tự kỷ khá dễ nhận ra.
Nguyên nhân gây ra tự kỷ ở trẻ
Bị ảnh hưởng trong giai đoạn thai kỳ
Trong quá trình thai nghén, nếu thai phụ mắc các bệnh do virus gây ra có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh của thai nhi, là nguyên nhân gây ra tình trạng trẻ tự kỷ sau khi sinh.
Ngoài ra, tiểu đường thai kỳ cũng có thể gây ra các bệnh lý. Theo nhiều nghiên cứu, trẻ mắc bệnh tự kỷ có nguy cơ cao gấp đôi so với các thai phụ không mắc tiểu đường thai kỳ.
Ngoài những nguyên nhân trên, nếu thai phụ sử dụng các chất kích thích, thuốc an thần hoặc một số loại thuốc khác theo chu kỳ thường xuyên cũng có thể ảnh hưởng đến thai nhi.
Di truyền từ gia đình
Di truyền từ gia đình là nguyên nhân chính gây ra bệnh tự kỷ. Chứng tự kỷ ở trẻ thường do di truyền, nếu trong gia đình có người mắc bệnh tự kỷ, khả năng cao các dấu hiệu tự kỷ sẽ xuất hiện ở bé trong quá trình phát triển.
Có nguồn gốc từ não bộ
Phần lớn trẻ bị tự kỷ là do có nguồn gốc từ não bộ. Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra tổn thương não hoặc sự phát triển não kém ảnh hưởng đến chứng tự kỷ ở trẻ, bao gồm:
- Trẻ sinh non dưới 37 tuần.
- Khi sinh, trẻ thiếu oxy não.
- Cân nặng sơ sinh khi sinh ra thấp hơn bình thường (dưới 2.500g).
- Nguy cơ nhiễm độc thủy ngân và nhiễm khuẩn thần kinh như viêm não, viêm màng não ở trẻ sơ sinh.
- Trẻ suy hô hấp gây thiếu oxy não nặng.
- Chảy máu não, màng não ở trẻ sơ sinh.
- Chấn thương sọ não ở trẻ.
- Vàng da nhân não.
Một số nguyên nhân của chứng tự kỷ ở trẻ
Phương pháp điều trị tốt nhất cho trẻ tự kỷ
Tăng cường dinh dưỡng
Bổ sung chất béo Omega-3 cho trẻ: Đảm bảo cung cấp đủ Omega-3 giúp não bộ trẻ phát triển tốt hơn. Trong thai kỳ, mẹ bầu nên được cung cấp đầy đủ chất này để hạn chế nguy cơ trẻ mắc tự kỷ sau khi sinh.
Bổ sung vitamin và khoáng chất: Việc bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất là cần thiết cho sự phát triển của trẻ tự kỷ. Đặc biệt, mẹ cần bổ sung các loại dưỡng chất sau:
- Vitamin D: Đây là loại vitamin quan trọng trong việc tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh và giúp não bộ phát triển. Thiếu vitamin D ảnh hưởng xấu đến kết nối thần kinh và sự phát triển não bộ ở trẻ.
- Vitamin E: Bảo vệ não bộ, giảm căng thẳng ở trẻ.
- Vitamin B6: Rất quan trọng, thiếu vitamin B6 dẫn đến trầm cảm ở trẻ.
- Kẽm: Giúp tăng cường hệ miễn dịch não bộ ở trẻ, giúp bé kiểm soát các xung thần kinh. Vì vậy, bổ sung kẽm cho bé rất quan trọng.
Tránh cho trẻ ăn đồ ăn nhanh, đồ uống có gas: Theo nghiên cứu dinh dưỡng, đồ uống có gas và đồ ăn nhanh ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ ở trẻ, cũng như làm giảm chất lượng giấc ngủ và tăng nguy cơ dấu hiệu tự kỷ.
Hãy lắng nghe và hiểu con nhiều hơn
Ba mẹ cần lắng nghe và hiểu con nhiều hơn, tìm hiểu nguyên nhân khiến trẻ mất kiểm soát, căng thẳng, lo lắng, sợ hãi. Giúp con giải quyết vấn đề và ngăn chặn những tình huống ảnh hưởng đến tâm lý trẻ.
Đừng so sánh con với người khác
Ba mẹ cần vực dậy tinh thần, chấp nhận thực tế và không so sánh trẻ với người khác. Hãy dành tình cảm, yêu thương con vô điều kiện và không đặt nặng tài năng hay sự khác biệt giữa con mình và những đứa trẻ khác. Điều này giúp giảm các dấu hiệu tự kỷ và tạo ra môi trường tâm lý tốt hơn cho trẻ.
Hãy luôn cùng con trên mọi hành trình
Ba mẹ không nên dự đoán cuộc sống của con khi biết con mắc bệnh tự kỷ. Hãy đồng hành cùng con trên con đường phát triển và lớn lên, không nên nản lòng hay tuyệt vọng về chứng tự kỷ của con.
Hãy đi cùng con trên mọi chặng đường phát triển của trẻ
Giúp con tương tác với mọi người nhiều hơn
Trẻ trong quá trình phát triển cần được hòa nhập, thích nghi với môi trường xung quanh, điều này càng cần thiết đối với các trẻ bị tự kỷ. Gia đình cần phải tạo cảm giác cho con không khác biệt so với những đứa trẻ khác.
Ba mẹ có thể cho con tham gia vào các hoạt động xã hội như đi chơi công viên, khu vui chơi để trẻ có thể rèn luyện kỹ năng giao tiếp. Điều này sẽ tạo động lực tự tin, rèn luyện kỹ năng ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ.
Chú ý đến sở thích của con
Ba mẹ có thể bàn về sở thích của trẻ khi trò chuyện, điều này sẽ giúp trẻ tự kỷ lắng nghe hơn. Ba mẹ có thể mua cho con những đồ vật theo sở thích như gấu bông, búp bê,... và khuyến khích trẻ chơi với những đồ vật này. Việc này nên được lặp lại nhiều lần để trẻ dần quen với những đồ vật này.
Khi trẻ đã xem đồ vật đó là “bạn thân thiết”, ba mẹ có thể lấy đồ vật đó đi và cất nó ở nơi mà trẻ không thể tiếp cận được.
Khi trẻ yêu cầu bằng hành động, hãy đáp ứng yêu cầu của trẻ. Ba mẹ có thể dạy trẻ nói bằng cách giả vờ không hiểu những hành động của trẻ và yêu cầu trẻ nói ra để lấy lại vật đó. Việc này sẽ giúp giảm các dấu hiệu trẻ tự kỷ và cải thiện kỹ năng ngôn ngữ của trẻ.
Sử dụng cách nói đơn giản khi giao tiếp với con
Ba mẹ nên sử dụng ngôn ngữ đơn giản khi giao tiếp với trẻ để cải thiện kỹ năng ngôn ngữ và giúp trẻ phát triển kỹ năng nói.
Vì trẻ tự kỷ tiếp thu ngôn ngữ chậm, ba mẹ cần sử dụng cách nói đơn giản khi giao tiếp với trẻ tự kỷ. Cách điều trị này sẽ giúp trẻ học được nhiều từ vựng mới khi giao tiếp.
Giao tiếp phi ngôn ngữ với trẻ tự kỷ
Ngoài việc sử dụng lời nói, ba mẹ có thể áp dụng giao tiếp phi ngôn ngữ để điều trị trẻ tự kỷ tại nhà. Ba mẹ có thể thực hiện các hành động và cử chỉ nhằm giúp bé dễ dàng hiểu và phát triển các kỹ năng giao tiếp khi áp dụng giao tiếp phi ngôn ngữ.
Thực hiện giao tiếp phi ngôn ngữ cùng bé
Giáo dục về cảm xúc cho con
Ba mẹ hãy dạy con về các cảm xúc của con người một cách kiên nhẫn, không nóng vội và thật chậm rãi để bé có thể hiểu sâu hơn về những điều liên quan đến cảm xúc con người.
Tận dụng công nghệ để điều trị
Với sự tiến bộ của công nghệ, việc điều trị trẻ bị tự kỷ tại nhà trở nên đơn giản hơn và hiệu quả hơn khi áp dụng các thiết bị công nghệ tiên tiến và các phương pháp khác. Hiện nay, có nhiều ứng dụng và trò chơi được thiết kế dành riêng cho các trẻ tự kỷ nhằm giúp các bé học tập một cách dễ dàng hơn.
Tạo không gian riêng cho con
Tạo ra một không gian riêng cho bé, phù hợp với nhu cầu của trẻ là một cách hiệu quả để điều trị chứng tự kỷ ở trẻ. Mặc dù việc tạo không gian riêng cho trẻ tốn nhiều thời gian để đạt hiệu quả, nhưng điều này giúp trẻ tự kỷ học cách phân tích và hiểu rõ các tình huống.
Ba mẹ không nên xâm phạm không gian riêng tư của trẻ, hãy kiên nhẫn, không ép buộc trẻ học theo cách của người lớn, hãy để trẻ tự học theo cách của riêng mình.
Lời khuyên cho cha mẹ khi con bị tự kỷ
Dưới đây là một số lời khuyên dành cho cha mẹ khi phát hiện con mắc chứng tự kỷ, cụ thể như sau:
- - Cha mẹ cần nhanh chóng phục hồi tinh thần và chấp nhận sự thật.
- Điều chỉnh lại cuộc sống và công việc gia đình cho phù hợp.
- Nâng cao kiến thức từ các chuyên gia về nuôi dưỡng và giáo dục trẻ.
- Sử dụng đồ chơi tự chế hoặc các công cụ hỗ trợ giáo dục trẻ mọi lúc, mọi nơi nếu có thể.
- Kiên nhẫn và không nôn nóng, chán nản trong quá trình giáo dục con.
- Dành cho con nhiều tình cảm, yêu thương và tạo cảm giác an toàn cho con.
- Khuyến khích con tự làm, rèn luyện tính tự lập và không làm thay con.
- Tạo môi trường sống an toàn, lành mạnh cho con.
- Đưa con đi khám bác sĩ định kỳ, phối hợp với các chuyên gia y tế để lập kế hoạch điều trị và giáo dục con phù hợp.
- Khuyến khích con hòa nhập vào cộng đồng một cách tích cực, không che giấu hay xấu hổ về chuyện con bị tự kỷ.
- Tham gia các nhóm cha mẹ có con bị tự kỷ để trao đổi kinh nghiệm.
Lời của Mytour
Chúng tôi hy vọng những thông tin về các dấu hiệu của trẻ tự kỷ mà Mytour cung cấp sẽ hữu ích cho cha mẹ trong việc chăm sóc con. Nếu cha mẹ phát hiện con có những biểu hiện này, hãy đưa con đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
Tổng hợp bởi Bảo Nghi
