Những Biểu Hiện của Rối Loạn Điều Chỉnh Tâm Lý

Rối loạn điều chỉnh là một tập hợp các dấu hiệu xuất hiện sau những tác động căng thẳng hoặc biến đổi đột ngột.

Các tình huống căng thẳng trong cuộc sống là điều không thể tránh khỏi. Công việc, học tập xa nhà, việc di chuyển, hoặc bất kỳ thay đổi nào cũng có thể gây ra căng thẳng.

Mọi người có những cách phản ứng khác nhau khi đối mặt với những tình huống căng thẳng. Hầu hết thời gian, họ học được cách đối phó với những thay đổi này.

Tuy nhiên, nếu bạn mắc phải rối loạn điều chỉnh, cách bạn phản ứng có thể mạnh mẽ hơn và kéo dài hơn so với người khác, thậm chí có thể kéo dài vài tháng.

Rối loạn điều chỉnh có thể tác động đến cả trẻ em và người trưởng thành.

Những vấn đề này thường được điều trị thông qua liệu pháp, thuốc hoặc cả hai. Với sự hỗ trợ phù hợp, bạn có thể học cách đối phó với những tình huống căng thẳng trong cuộc sống và giảm bớt các triệu chứng của mình.

Rối loạn điều chỉnh là gì?

Rối loạn điều chỉnh liên quan đến phản ứng cảm xúc với các sự kiện hoặc biến đổi quan trọng và thường gây ra căng thẳng trong cuộc sống.

Có thể bao gồm những điều sau:

· Bị sa thải

· Cái chết của một người thân

· Vấn đề trong các mối quan hệ

Đối với một số người, chúng ta có thể thích nghi với các thay đổi trong cuộc sống trong vài tháng. Nhưng nếu bạn mắc rối loạn điều chỉnh, phản ứng của bạn có thể nghiêm trọng hơn và kéo dài hơn.

Không thể xử lý những thay đổi có thể dẫn đến các triệu chứng về sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn tại nơi làm việc, trường học và trong các mối quan hệ.

Rối loạn điều chỉnh có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong cuộc sống của bạn và ở mọi độ tuổi.

Thay đổi DSM - 5

Trước năm 2013, rối loạn điều chỉnh được định nghĩa là một trạng thái đau khổ nghiêm trọng về mặt lâm sàng và không đủ điều kiện cho một loại rối loạn khác.

Sau khi phiên bản mới nhất của Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM) được phát hành vào năm 2013, rối loạn điều chỉnh hiện được xem là một phần của Chấn thương và Rối loạn liên quan đến căng thẳng.

Các triệu chứng được phân loại là phản ứng cảm xúc hoặc hành vi đối với một sự kiện gây chấn thương tinh thần (như cái chết hoặc sự đe dọa) hoặc sự kiện không gây chấn thương tinh thần (như vấn đề trong mối quan hệ, mất việc làm hoặc bệnh tật).

Các dạng của rối loạn điều chỉnh

Có sáu dạng rối loạn điều chỉnh, mỗi dạng có một loạt các triệu chứng riêng biệt:

Rối loạn điều chỉnh có tâm trạng chán nản

Loại này được đặc trưng bởi cảm giác vô vọng dai dẳng, tâm trạng kém, buồn bã và mất hứng thú với các hoạt động bạn từng thích.

Rối loạn điều chỉnh lo lắng

Những người trải qua dạng rối loạn điều chỉnh này cho biết họ cảm thấy lo lắng và căng thẳng quá mức về nguyên nhân gây ra. Sự lo âu kéo dài và những ký ức xâm nhập và ám ảnh cũng rất phổ biến.

Khả năng tập trung cũng có thể bị ảnh hưởng bởi dạng rối loạn điều chỉnh này.

Rối loạn điều chỉnh hỗn hợp giữa lo âu và trầm cảm

Cả hai cảm giác liên quan đến trầm cảm và lo âu đều được thể hiện trong dạng rối loạn điều chỉnh này.

Rối loạn điều chỉnh với hành vi

Chi tiêu vượt quá mức, lái xe mạo hiểm và hành vi không hợp lý là đặc điểm của dạng rối loạn hành vi liên quan đến loại rối loạn điều chỉnh này.

Rối loạn điều chỉnh với sự xáo trộn đa dạng của cảm xúc và hành vi

Một người bị chẩn đoán mắc dạng rối loạn điều chỉnh này có các triệu chứng của mọi dạng rối loạn điều chỉnh, bao gồm lo lắng, trầm cảm và các vấn đề về hành vi.

Rối loạn điều chỉnh không cụ thể

Dạng rối loạn điều chỉnh này biểu hiện với các triệu chứng không được phân loại và không liên quan đến các dạng rối loạn điều chỉnh khác.

Những người gặp phải loại này có thể trải qua các triệu chứng về sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần, các vấn đề với gia đình và bạn bè, các khó khăn xã hội và các vấn đề ở trường học hoặc nơi làm việc.

Các biểu hiện

Một người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn điều chỉnh có thể trải qua nhiều biểu hiện về sức khỏe tinh thần và thể chất.

Các biểu hiện phổ biến của rối loạn điều chỉnh bao gồm:

· Lo lắng

· Sự hoang mang

· Sự náo loạn

· Sự phản kháng

· Hành vi không đúng chuẩn

· Cảm giác vô vọng

· Sự buồn bã

· Sự lo âu quá mức

Mọi người cũng có thể tránh xa khỏi các hoạt động hàng ngày, khó tập trung và đột ngột thiếu tự tin.

Rối loạn điều chỉnh cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của một người. Một số triệu chứng thể chất phổ biến bao gồm:

· Sự mệt mỏi

· Khó chịu dạ dày

· Khó ngủ

· Cơ bắp run

· Co giật

· Đau nhức cơ thể không liên quan đến bệnh tình

Các dấu hiệu của rối loạn điều chỉnh thường xuất hiện trong vòng 3 tháng sau khi sự kiện xảy ra và ít khi kéo dài hơn 6 tháng sau khi sự kiện hoặc nguyên nhân gây căng thẳng kết thúc hoặc được loại bỏ.

Một số người chỉ trải qua một triệu chứng, trong khi người khác có thể gặp nhiều hơn.

Nguyên nhân

Có một loạt các sự kiện căng thẳng có thể gây ra rối loạn điều chỉnh. Ở người trưởng thành, đó có thể là:

· Chẩn đoán bệnh nghiêm trọng

· Ly hôn hoặc chia tay

· Mất người thân hoặc thú cưng

· Mất việc làm

· Vấn đề về tiền bạc

· Thay đổi lớn trong cuộc sống (nghỉ việc, kết hôn hoặc sinh con)

· Chuyển đến một ngôi nhà hoặc thành phố mới

· Trải qua một sự kiện đe dọa tính mạng, như thiên tai, bạo lực hoặc tai nạn

Ở trẻ em và thanh thiếu niên, một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

· Ly hôn hoặc chia tay của cha mẹ

· Sự ra đời của một người em

· Thú cưng qua đời

· Những vấn đề ở trường học

Mỗi người chúng ta đều trải nghiệm cuộc sống theo cách riêng, vì vậy những điều gây ra rối loạn điều chỉnh ở một người có thể không gây ra ở người khác.

Cách chúng ta xử lý căng thẳng và khả năng đối phó với các tình huống khó khăn cũng ảnh hưởng rất nhiều đến việc phát triển rối loạn điều chỉnh.

Biện pháp phòng tránh và các bước tiếp theo

Nếu bạn hoặc ai đó bạn biết đang gặp khó khăn trong việc đối mặt với một sự kiện quan trọng trong cuộc sống, hãy sẵn lòng nhận sự giúp đỡ.

Bạn có thể bắt đầu bằng cách trò chuyện với người mà bạn tin tưởng và tìm kiếm sự hỗ trợ tinh thần từ bạn bè và gia đình.

Bạn cũng có thể tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ gia đình nếu cần. Họ có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia về sức khỏe tinh thần, người có thể cung cấp dịch vụ trực tiếp hoặc trực tuyến.

Không có cách nào ngăn ngừa rối loạn điều chỉnh. Tuy nhiên, học cách xử lý và đối phó trong thời gian căng thẳng có thể giúp bạn học cách giải quyết và phục hồi nhanh chóng.

Những cách hữu ích để tăng cường khả năng phục hồi của bạn bao gồm:

·         Giữ vững tính hài hước

·         Dụng cuộc sống lành mạnh

·         Xây dựng một hệ thống hỗ trợ

·         Tăng cường lòng tự tin

Bạn có thể khám phá nhiều gợi ý hữu ích hơn bằng cách truy cập các trang của chúng tôi: “10 Mẹo để Xây dựng Sức mạnh Kháng cự” hoặc “11 Cách để Nuôi dưỡng Sức mạnh Kháng cự”

Ngoài ra, việc lập kế hoạch cho những điều bất ngờ có thể giúp giảm bớt áp lực và tăng cường khả năng đối phó với những sự kiện quan trọng trong cuộc sống.

Điều trị các vấn đề điều chỉnh

Điều trị tâm lý

Điều trị tâm lý là một phương pháp lựa chọn trong việc giải quyết các vấn đề điều chỉnh, tuy nhiên các loại phương pháp tâm lý khác nhau sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra áp lực và các triệu chứng cụ thể. Ví dụ, nguyên nhân gây ra áp lực có thể là một sự kiện cụ thể như kết thúc một mối quan hệ. Nó cũng có thể là một loạt các yếu tố gây ra áp lực như mất việc làm hoặc các vấn đề trong hôn nhân. Hoặc đó có thể là một thay đổi lớn, chẳng hạn như việc chuyển đến một thành phố mới, sinh con hoặc nghỉ hưu. Hoặc nó có thể là một chẩn đoán mới, như phát hiện bạn mắc một căn bệnh thể chất.

Bên cạnh đó, có sáu loại vấn đề điều chỉnh. Ví dụ, một trong số chúng bao gồm các triệu chứng của trầm cảm như tâm trạng chán chường, dễ rơi vào trạng thái uất ức và cảm giác tuyệt vọng. Một loại khác bao gồm các triệu chứng của rối loạn lo âu như căng thẳng và lo lắng. Loại thứ ba có tính chất gây rối loạn, có thể bao gồm bất cứ hành vi nào từ cãi nhau đến lái xe liều lĩnh, từ bỏ công việc đến lạm dụng chất ma túy hoặc rượu.

Nghiên cứu về việc điều trị rối loạn điều chỉnh đầy nỗi lo ngại. Một đánh giá gần đây về các nghiên cứu về tâm lý và dược lý từ năm 1980 đến năm 2016 đã kết luận rằng chất lượng bằng chứng cho các tác động tích cực là 'thấp đến rất thấp'.

Đối với một số người, rối loạn điều chỉnh có thể tự giảm (ví dụ: bạn tìm thấy công việc mà bạn yêu thích; con bạn bắt đầu ngủ qua đêm). Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã phát hiện rằng rối loạn điều chỉnh có thể là “cửa ngõ” dẫn đến các rối loạn khác như rối loạn trầm cảm nặng hoặc rối loạn lo âu; và có thể tăng nguy cơ tự tử nếu không được điều trị.

Nói chung, vì rối loạn điều chỉnh là một phản ứng quá mức đối với các sự kiện gây căng thẳng trong cuộc sống, làm suy giảm hoạt động hàng ngày, tốt nhất là liệu pháp nên ngắn gọn và tập trung vào giải pháp. Điều này có nghĩa là, liệu pháp giúp bạn hiểu ý nghĩa đằng sau nguyên nhân gây căng thẳng, và điều chỉnh nó; loại bỏ hoặc giảm bớt nguyên nhân gây căng thẳng; giảm bớt các triệu chứng; phát triển các kỹ năng đối phó và giải quyết vấn đề hiệu quả; và tìm hiểu cách tốt hơn để quản lý căng thẳng.

Nếu bạn đang chiến đấu với các triệu chứng lo lắng, liệu pháp tâm lý cũng có thể bao gồm việc học các kỹ thuật thư giãn, thay đổi suy nghĩ dẫn đến lo lắng và thay đổi hành vi không tốt (như một phần của liệu pháp nhận thức-hành vi hay CBT).

Nếu bạn đang chiến đấu với các triệu chứng trầm cảm, liệu pháp cũng có thể bao gồm các yếu tố của CBT hoặc liệu pháp tập trung vào cá nhân. Yếu tố thứ hai tập trung vào việc giúp bạn cải thiện chất lượng của các mối quan hệ hiện tại của bạn.

Nếu áp lực từ mối quan hệ hoặc những vấn đề khác đang tác động tiêu cực đến cuộc sống của bạn, liệu pháp tình thế có thể là chìa khóa quan trọng để giải quyết vấn đề.

Rối loạn điều chỉnh cũng phổ biến ở trẻ em và liệu pháp tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng không thể bỏ qua. Điều này đặc biệt quan trọng vì nếu không được chữa trị, rối loạn điều chỉnh có thể tiến triển thành trầm cảm, rối loạn lo âu hoặc lạm dụng chất kích thích. Ngoài ra, thanh thiếu niên mắc rối loạn điều chỉnh có thể có suy nghĩ tự sát, và một số trường hợp thậm chí thực hiện ý định đó.

Như người lớn, việc điều trị cho trẻ em và thanh thiếu niên phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra căng thẳng cũng như các triệu chứng cụ thể (cùng với yếu tố tuổi tác). Thường thì, trẻ em thể hiện nhiều triệu chứng hành vi hơn, do đó liệu pháp có thể giúp kiểm soát hành vi, quản lý cơn giận và cải thiện giao tiếp. Trị liệu cũng giúp trẻ em và thanh thiếu niên phát triển các chiến lược giải quyết vấn đề và học cách đối phó với căng thẳng.

Ngoài ra, liệu pháp gia đình cũng có thể giúp giảm xung đột, cải thiện kỹ năng giao tiếp và hướng dẫn người chăm sóc cách hỗ trợ trẻ em vượt qua các triệu chứng của họ.

Cuối cùng, liệu pháp nhóm đồng đẳng cũng có thể hữu ích cho thanh thiếu niên. Nó tạo điều kiện cho họ thực hành và rèn luyện kỹ năng xã hội, kết nối và giao tiếp trong một môi trường an toàn. Thanh thiếu niên cũng học cách thể hiện cảm xúc và đồng cảm hiệu quả hơn. Liệu pháp nhóm cũng nhắc nhở họ rằng họ không cô đơn và luôn có người hỗ trợ.

Phương pháp điều trị bằng thuốc

Mặc dù không được khuyến nghị cho việc điều trị rối loạn điều chỉnh, các loại thuốc có thể được sử dụng để giảm các triệu chứng cụ thể như trầm cảm hoặc lo âu. Ví dụ, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm để giảm các triệu chứng trầm cảm hoặc ý nghĩ tự tử. Một số bác sĩ cũng có thể kê toa benzodiazepine để giảm lo lắng, mặc dù cần cân nhắc về khả năng gây phụ thuộc của chúng.

Có nghiên cứu chỉ ra rằng etifoxine, một loại thuốc có tính chất giảm lo âu, có thể hữu ích trong việc làm giảm các triệu chứng lo âu trong rối loạn điều chỉnh. Etifoxine không gây phụ thuộc và có ít tác dụng phụ hơn so với benzodiazepine alprazolam thường được sử dụng. Thuốc cũng có thể được kê để điều trị vấn đề liên quan đến giấc ngủ.

Hiện nay, đang có một cuộc đánh giá có hệ thống được tiến hành để đánh giá chất lượng của bằng chứng về việc sử dụng các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm lo âu và các loại thuốc khác trong điều trị rối loạn điều chỉnh.

Tự giúp đỡ

Các nhóm hỗ trợ có thể đem lại lợi ích trong việc giúp bạn đối mặt với những nguyên nhân căng thẳng cụ thể của mình, như ly hôn, mất việc làm hoặc chẩn đoán. Những nhóm này nhắc nhở bạn rằng bạn không đơn độc, cho phép bạn chia sẻ, xử lý cảm xúc và trải nghiệm của mình, đồng thời hỗ trợ bạn chọn ra các chiến lược đối mặt bổ sung.

Một điều quan trọng là có một hệ thống hỗ trợ vững chắc và xung quanh bạn là những người thấu hiểu và đầy tình thương.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các biện pháp hỗ trợ từ thảo dược có thể mang lại hiệu quả. Đặc biệt, các nghiên cứu nghiêm túc đã chứng minh rằng kava-kava, Euphytose (kết hợp các chiết xuất từ thực vật) và ginkgo biloba có thể giảm lo âu.

Nghiên cứu cũng đã phát hiện ra hiệu quả của sách hướng dẫn tự giúp và các biện pháp can thiệp tự giúp trên mạng. Ví dụ, một nghiên cứu vào năm 2016 chỉ ra rằng sách hướng dẫn dựa trên CBT giảm triệu chứng của rối loạn điều chỉnh.

Hơn nữa, quan trọng là duy trì các thói quen lành mạnh, đảm bảo bạn ngủ đủ giấc, tham gia hoạt động thể chất bạn yêu thích và ăn uống cân đối. Xem xét những thói quen này như là nền tảng để thành công hàng ngày và đối phó với căng thẳng. Một số nghiên cứu đã gợi ý rằng yoga có thể hữu ích cho những người mắc rối loạn điều chỉnh có lo âu và trầm cảm.

Các thói quen khác để chăm sóc sức khỏe có thể bao gồm viết nhật ký, thiền và lắng nghe các bài thiền dẫn đường.

Để hiểu thêm về rối loạn điều chỉnh, bạn có thể xem xét các triệu chứng của nó.

Katie Stiles

Dịch giả: Thùy Dương

Biên tập: Mỹ Trần 

Nguồn hình ảnh: unsplash

Liên kết bài viết gốc: https://psychcentral.com/disorders/adjustment-disorder-symptoms