Những biểu hiện của trầm cảm khi mang thai mà mẹ bầu cần lưu ý

Trầm cảm khi mang thai ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Biểu hiện của trầm cảm khi mang thai thường không rõ ràng. Dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các dấu hiệu của trầm cảm khi mang thai và cách khắc phục.

Trầm cảm khi mang thai có ý nghĩa gì?

• Trầm cảm khi mang thai là một tình trạng nghiêm trọng, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Đây là một rối loạn tinh thần khó xác định, khiến mẹ bầu dễ rơi vào tâm trạng tiêu cực và khó kiểm soát. Thậm chí, có thể dẫn đến những hành vi tự làm tổn thương, tự tử.
• Các triệu chứng của trầm cảm khi mang thai thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác như lo âu, căng thẳng,… Điều này khiến nhiều mẹ bầu không nhận ra tình trạng của mình, thậm chí còn che dấu bệnh, làm tình hình trở nên nghiêm trọng hơn.
• Theo một số thống kê, tỷ lệ phụ nữ mắc phải trầm cảm khi mang thai dao động từ 14% - 23%. Nghĩa là, khoảng 1 trong 10 phụ nữ mang thai sẽ gặp phải trầm cảm.
• Nếu không được điều trị kịp thời, trầm cảm khi mang thai có thể gây ra những hậu quả không lường trước. Vì vậy, phụ nữ cần hiểu rõ về quá trình mang thai và sẵn lòng về mặt tâm lý trước khi sinh con.

Bệnh trầm cảm khi mang thai là một rủi ro nghiêm trọng

Các nguyên nhân gây ra trầm cảm khi mang thai

Một số lý do dẫn đến trầm cảm khi mang thai có thể được liệt kê như sau 

Do áp lực về tài chính

Trong quá trình mang thai, điều quan trọng nhất là mẹ bầu phải giữ tâm trạng thoải mái, đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, khi mang thai không lường trước và điều kiện kinh tế khó khăn có thể gây ra lo lắng kéo dài cho người mẹ.

Trong thời kỳ mang thai, nhiều mẹ bầu phải lo lắng về vấn đề tài chính như chi phí sinh hoạt, chi phí chăm sóc con, cũng như nợ nần. Điều này khiến cho mẹ cảm thấy mệt mỏi, lo lắng và dễ dàng dẫn đến trầm cảm khi mang thai.

Việc mang thai là một quá trình dài, khó khăn và đầy nguy hiểm. Vì vậy, không chỉ riêng mẹ bầu mà cả gia đình cần phải quan tâm. Ngoài ra, mỗi phụ nữ chỉ nên quyết định mang thai khi đã chuẩn bị tâm lý và vật chất đủ để chào đón đứa con mới.

Do di truyền

Di truyền cũng là một trong những yếu tố gây ra trầm cảm khi mang thai. Mặc dù trầm cảm là một bệnh lý về rối loạn tâm trạng và thần kinh, nhưng gen di truyền cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc bệnh. Nếu trong gia đình có người thân đã từng mắc trầm cảm, nguy cơ mắc trầm cảm khi mang thai sẽ cao hơn.

Do vỡ kế hoạch sinh sản

Khi chưa sẵn sàng tinh thần mà lại mang thai không ý muốn, người mẹ sẽ trải qua nhiều căng thẳng, lo lắng và sợ hãi, có thể dẫn đến trầm cảm khi mang thai.

Theo một số nghiên cứu, phụ nữ vị thành niên mang thai thường dễ bị trầm cảm khi mang thai hơn so với phụ nữ ở độ tuổi trưởng thành. Vì ở tuổi teen, các cô gái thường chưa sẵn lòng để làm mẹ, suy nghĩ chưa trưởng thành, làm cho việc mang thai trở thành một trở ngại lớn.

Do bị bệnh về tuyến giáp

Tuyến giáp là một trong các cơ quan của hệ thống nội tiết, chịu trách nhiệm sản xuất hormon cho cơ thể. Nếu tuyến giáp gặp vấn đề, hormon của người mẹ sẽ bị ảnh hưởng. Điều này cũng là một trong những yếu tố góp phần vào việc gây ra trầm cảm khi mang thai.

Do thiếu sự quan tâm từ người thân

Trong suốt thời gian mang thai, tâm lý của bà bầu rất nhạy cảm. Sự đồng cảm và ủng hộ từ gia đình có vai trò vô cùng quan trọng đối với việc mang thai của bà. Nếu không nhận được sự quan tâm và hỗ trợ từ chồng và người thân, bà bầu dễ mắc phải căng thẳng kéo dài, dễ bị trầm cảm khi mang thai hơn.

Do sự thay đổi hormone trong cơ thể

Khi mang thai, cơ thể bà bầu trải qua nhiều biến đổi về mặt tâm sinh lý. Sự rối loạn do hormone estrogen gây ra sẽ ảnh hưởng đến tâm trạng của thai phụ, làm cho họ trở nên nhạy cảm và dễ xúc động hơn. Sự biến đổi đột ngột của hormone cũng có thể dẫn đến trầm cảm khi mang thai.

Thông thường, bà bầu mắc phải chứng

Do gặp vấn đề tâm lý

Những biểu hiện của trầm cảm khi mang thai thường dễ phát hiện

Nếu không chú ý đến, rất khó nhận biết được triệu chứng của trầm cảm khi mang thai vì chúng có thể rất giống với một số bệnh thông thường khác.

Việc thường xuyên khóc là một trong những biểu hiện của trầm cảm khi mang thai. Nguồn: Getty Images

Các dấu hiệu phổ biến của trầm cảm khi mang thai mà mẹ bầu cần lưu ý: 

• Cảm thấy buồn bã, chán chường, cáu kỉnh, không thoải mái luôn hiện diện.
• Nổi giận không lý do với những chuyện nhỏ nhặt.
• Stress, lo lắng và mệt mỏi kéo dài.
• Bà bầu quá lo lắng cho sự an toàn của thai nhi.
• Dễ khóc, dễ xúc động là biểu hiện rõ nét của trầm cảm khi mang thai.
• Mẹ bầu cảm thấy mất hứng thú với mọi thứ, thậm chí cả những điều mà trước đây rất yêu thích.
• Dễ kích động, ít linh hoạt hơn so với trước đây.
• Mẹ bầu cảm thấy không có cảm xúc, không muốn gần gũi với chồng.
• Mất ngủ hoặc khó ngủ kéo dài trong một khoảng thời gian dài.
• Có xu hướng tự cô lập, tránh tiếp xúc với những người xung quanh, kể cả người thân.
• Thai phụ tránh việc đi khám thai định kỳ, thậm chí có ý kiến chống đối với bác sĩ.
• Thích sử dụng rượu bia, thuốc lá.
• Mẹ bầu dễ mất tập trung, nhịp tim tăng nhanh, đôi khi cảm thấy chóng mặt.
• Cảm thấy có tội lỗi, mất hy vọng, đôi khi suy nghĩ về việc tự tử để thoát khỏi tình trạng khủng hoảng này.

Một số triệu chứng của trầm cảm khi mang thai rất giống với triệu chứng của ôm nghẹn. Vì vậy, mẹ bầu cần phải chú ý, quan tâm đến cảm xúc của mình. Nếu suy nghĩ tiêu cực xuất hiện quá thường xuyên, mẹ bầu cần đi khám bác sĩ ngay lập tức.

Mọi người trong gia đình cần quan tâm và hỗ trợ mẹ bầu nhiều hơn, đặc biệt là nên trò chuyện để chia sẻ tâm tình. Sự thiếu quan tâm từ phía gia đình có thể làm tình trạng trầm cảm khi mang thai trở nên nghiêm trọng hơn.

Trầm cảm khi mang thai có ảnh hưởng đến thai kỳ không?

• Mẹ bầu mắc chứng trầm cảm khi mang thai thường có suy nghĩ tự sát hoặc bỏ bê con. Tâm lý của mẹ bầu chịu áp lực lớn, luôn lo lắng, gây hại cho cả bản thân và thai nhi.
• Trầm cảm khi mang thai có thể kéo dài thành trầm cảm sau sinh. Stress quá mức có thể khiến mẹ bầu muốn sử dụng các chất kích thích như rượu, thuốc lá, ảnh hưởng không tốt đến thai kỳ.
• Tâm lý không ổn định khiến mẹ bầu không chăm sóc bản thân, dễ mắc bệnh và gây ảnh hưởng đến sự phát triển của bé. Mẹ mắc trầm cảm khi mang thai thường không muốn chăm sóc, gần gũi với con, ảnh hưởng đến tâm lý và tính cách của con sau này.
• Trầm cảm khi mang thai tăng nguy cơ sinh non, sẩy thai. Sự phát triển của em bé cũng gặp nhiều vấn đề, dễ mắc các bệnh dị tật, ảnh hưởng đến cuộc sống của bé sau này. Thai nhi có thể không phát triển tốt về thể chất và trí tuệ.
• Theo một số thống kê, mẹ bị trầm cảm khi mang thai thường không quan tâm đến sức khỏe của bé, dẫn đến bé thiếu cân từ trong bụng mẹ.
• Suy dinh dưỡng ở thai nhi có thể gây ra nhiều vấn đề về hô hấp và xương. Vì những lý do trên, mẹ bầu cần chú ý để bảo vệ bản thân và bé.

Phương pháp điều trị trầm cảm cho phụ nữ mang thai

Để điều trị chứng trầm cảm khi mang thai, mẹ bầu cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và thường xuyên gặp bác sĩ để được hỗ trợ.

Điều trị bằng thuốc

Một số điều cần lưu ý khi mẹ bầu điều trị trầm cảm khi mang thai bằng thuốc:

• Việc sử dụng thuốc điều trị trầm cảm khi mang thai có thể gây ra một số tác dụng phụ như sinh non, táo bón khi mang thai, tiền sản giật, giảm khả năng sinh thường, và khô miệng.
• Mẹ bầu không nên tự mình sử dụng thuốc điều trị trầm cảm khi mang thai mà không có đơn thuốc từ bác sĩ.
• Thường thì, thuốc chỉ được sử dụng khi mẹ mang thai từ 4 tháng trở lên. Tuy nhiên, việc đánh giá hiệu quả của thuốc điều trị trầm cảm khi mang thai thường phải chờ đợi 4 tuần sau khi bắt đầu sử dụng.
• Do đó, khi sử dụng thuốc theo đơn của bác sĩ, mẹ bầu không nên tự ý ngừng thuốc vì điều này có thể làm tình trạng bệnh trầm cảm trở nên nghiêm trọng hơn.

Thăm bác sĩ tâm lý để được tư vấn

Ngoài việc sử dụng thuốc, điều trị tâm lý là phương pháp hiệu quả để khắc phục chứng trầm cảm khi mang thai. Mẹ bầu có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ tâm lý để giải quyết các vấn đề tâm lý cá nhân. Các lợi ích của tư vấn tâm lý bao gồm:

• Giúp mẹ bầu thể hiện những cảm xúc, lo lắng bên trong.
• Có ai đó lắng nghe, chia sẻ và đồng cảm đúng cách.
• Chuyên gia sẽ cung cấp hướng dẫn giải quyết phù hợp, giúp mẹ bầu trở lại trạng thái bình tĩnh, suy nghĩ tích cực và lạc quan hơn.
• Ngăn chặn tình trạng trầm cảm và nguy cơ tự tử hoặc tổn thương cho thai nhi.
• Định hướng, loại bỏ những thói quen, hành vi tiêu cực.

Phòng ngừa trầm cảm khi mang thai như thế nào

Việc ngăn ngừa trầm cảm khi mang thai là rất quan trọng. Dưới đây là một số hoạt động giúp mẹ bầu và những người chuẩn bị mang thai phòng tránh hiệu quả bệnh trầm cảm.

Hoạt động vận động là biện pháp hiệu quả để chống lại tình trạng trầm cảm khi mang thai

• Giấc ngủ đều đặn và đủ giấc là quan trọng: Một giấc ngủ đủ giấc, kéo dài từ 7-8 tiếng mỗi đêm, và giữ một thời gian ngủ cố định, sẽ giúp tinh thần mẹ bầu sảng khoái hơn và giảm thiểu trầm cảm khi mang thai.
• Tập thể dục: Hoạt động vận động kích thích sản sinh hóc-môn endorphin - hóc-môn 'hạnh phúc', giúp mẹ bầu cảm thấy sảng khoái và thoải mái hơn. Điều này giúp hạn chế triệt để tình trạng trầm cảm khi mang thai.
• Mẹ bầu có thể tham gia các hoạt động nhẹ nhàng như yoga cho bầu, đi bộ ngắm cảnh... chỉ cần vận động nhẹ nhàng, hợp lý từ 30 đến 45 phút mỗi ngày sẽ giúp tâm trạng của mẹ bầu thoải mái hơn và giúp cải thiện giấc ngủ và chất lượng cuộc sống.
• Ăn uống đủ chất và khoa học: Sử dụng các loại thực phẩm chứa đầy đủ dưỡng chất. Uống đủ nước cũng rất quan trọng để cải thiện tâm trạng và ngăn chặn trầm cảm khi mang thai.
• Đặc biệt, ăn một ít sô cô la có thể giúp giảm căng thẳng khi mang thai. Sô cô la chứa chất theobromine, giúp giãn nở các mạch máu và cơ. Việc ăn sô cô la nhỏ cũng được cho là giúp giảm nguy cơ tiền sản giật.
• Viết nhật ký: Ghi lại mọi lo lắng và suy nghĩ sẽ giúp tâm trạng của mẹ bầu dễ chịu hơn. Viết nhật ký hàng ngày cũng là một phương pháp được nhiều người áp dụng để giải tỏa stress và tâm lý. Vì vậy, mẹ bầu cảm thấy trầm cảm khi mang thai nên thử viết nhật ký để giải tỏa stress.

Tình cảm gia đình có thể giúp mẹ bầu vượt qua trầm cảm khi mang thai. Vì vậy, người thân cần chăm sóc và quan tâm đến mẹ bầu nhiều hơn. 

Trong suốt thời kỳ mang thai, việc thăm khám định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm các vấn đề về tâm lý và sức khỏe, từ đó có biện pháp điều trị phù hợp và kịp thời. 

Các bài viết của Mytour/Vũ Trụ Bỉm Sữa chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Quỳnh tổng hợp