Buzz
1. Cách viết mở bài chung cho mọi tác phẩm
- Ngắn gọn: Mở bài nên ngắn gọn về cả số lượng câu và nội dung. Chỉ cần khoảng 4 - 6 câu, với nội dung tóm tắt đơn giản để gợi mở sự tò mò của người đọc, khuyến khích họ khám phá tiếp phần thân bài.
- Giới thiệu chủ đề: Đoạn mở bài cần nêu rõ chủ đề một cách cụ thể để người đọc hiểu vấn đề chính được đề cập trong bài viết.
- Xác định mục tiêu: Đoạn mở bài cần làm rõ mục đích của bài viết để thuyết phục người đọc tiếp tục theo dõi.
- Sử dụng ngôn ngữ sáng tạo: Áp dụng ngôn từ sáng tạo, hấp dẫn và dễ hiểu để truyền đạt thông điệp một cách rõ ràng và hiệu quả.
- Tóm tắt nội dung chính: Đoạn mở bài nên trình bày ngắn gọn nội dung chính của bài viết, giúp người đọc nhận thức rõ về tầm quan trọng của chủ đề.
- Độc đáo: Hãy thu hút sự chú ý của người đọc bằng những liên tưởng mới mẻ và trí tưởng tượng phong phú, đặc biệt trong các bài văn miêu tả hoặc kể chuyện. Sự độc đáo trong mở bài sẽ khiến bài viết nổi bật và thu hút sự quan tâm của người đọc.
- Tự nhiên: Sử dụng ngôn từ giản dị và chân thật, đặc biệt ở phần mở bài, là cách làm cho bài viết trở nên gần gũi và hấp dẫn hơn.
Trên đây là các tiêu chí giúp bạn nhận diện một đoạn mở bài chất lượng. Tiếp theo, chúng ta sẽ khám phá những phương pháp để viết một đoạn mở bài ấn tượng.
2. Năm cách mở bài văn nghị luận gây ấn tượng không thể bỏ qua
- Mở bài 1: Trong các tác phẩm văn học Việt Nam, chúng ta đã thấy nhiều số phận phụ nữ đầy bi thương. Tuy nhiên, trong dòng văn học cách mạng, những người phụ nữ ấy đã phản kháng mạnh mẽ và làm chủ số phận của mình. Điển hình là nhân vật…. của nhà văn/nhà thơ…. (Áp dụng cho các tác phẩm như Vợ nhặt, Chiếc Thuyền Ngoài Xa, Vợ Chồng A-phủ….)
- Mở bài 2
- Mở bài 3: Việc xây dựng hình tượng nhân vật đã khó, nhưng để nhân vật ấy chạm đến trái tim người đọc còn khó hơn. Nhà thơ/nhà văn … đã thành công trong việc này. Nhân vật “ABC/XYZ” của ông đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả với hình ảnh của một... (Tùy yêu cầu đề bài) Ví dụ: A. người nông dân hiền lành bị xã hội thực dân-phong kiến đẩy vào bế tắc B. người phụ nữ đấu tranh vất vả để tìm hạnh phúc và vượt qua những khó khăn C. số phận kém may mắn trong cơn bão tố của cuộc sống… (Áp dụng cho các bài phân tích nhân vật)
- Mở bài 4: Có một nhà văn từng nói: 'Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp hơn chính cuộc sống thực tế.' Cuộc sống thực là nguồn cảm hứng vô tận cho nghệ thuật. Chính vì vậy, bức tranh về cuộc sống và con người trong tác phẩm ABC/XYZ của nhà văn/nhà thơ đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả… Và nhân vật Y được khắc họa như … (Tham khảo những nhân vật đã liệt kê ở mở bài số 3)
- Mở bài 5:
Nếu là một con chim hoặc chiếc lá
Thì chim phải hót, lá phải xanh
Làm sao có chuyện vay mà không trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận về mình
Một nhà thơ từng nói như vậy, nhưng chỉ khi đọc tác phẩm ABC/XYZ của nhà văn/nhà thơ…, tiếp xúc với các nhân vật trong tác phẩm, đặc biệt là nhân vật…, chúng ta mới cảm nhận rõ hơn về sự cho đi và nhận lại trong cuộc đời.
3. Công thức mở bài chung cho các tác phẩm nghị luận văn học lớp 12 không thể bỏ qua
3.1. Mở bài trực tiếp
Tác giả nêu phong cách; Tác phẩm chỉ rõ vị trí; Nội dung chính của đề thi yêu cầu dẫn vào
Ví dụ: Phân tích hình tượng người lính trong bài thơ 'Tây Tiến' của Quang Dũng qua một đoạn thơ cụ thể. Về tác giả (nêu phong cách): Quang Dũng, nghệ sĩ đa tài của “Xứ Đoài mây trắng”, không chỉ viết văn, làm thơ, vẽ tranh, mà còn soạn nhạc. Dù ở lĩnh vực nào, anh cũng để lại dấu ấn đặc biệt, nhưng Quang Dũng nổi bật nhất với thơ ca, đặc biệt là với bài thơ “Tây Tiến”. Về tác phẩm (nếu vị trí): “Tây Tiến” là một trong những sáng tác tiêu biểu nhất của Quang Dũng, như một bông hoa đầu mùa tỏa hương trong vườn thơ ca kháng chiến chống Pháp. Nội dung chính của đề thi yêu cầu: Tác phẩm là những hồi ức đẹp về những năm tháng đầy gian khổ nhưng anh dũng của những người lính Tây Tiến. Dẫn vào: Những vẻ đẹp đó đã được Quang Dũng khắc họa tinh tế qua đoạn thơ.
Mở bài mẫu: Quang Dũng, nghệ sĩ của “xứ Đoài mây trắng”, là một tài năng đa dạng: từ viết văn, làm thơ đến vẽ tranh và soạn nhạc... Mặc dù thành công ở nhiều lĩnh vực, nhưng Quang Dũng nổi bật nhất với thơ ca, đặc biệt là bài thơ “Tây Tiến”. Bài thơ này được xem như một bông hoa đầu mùa thơm ngát trong vườn thơ ca kháng chiến chống Pháp. “Tây Tiến” ghi lại những hồi ức đẹp về những năm tháng gian khổ mà anh dũng của những người lính Tây Tiến. Những vẻ đẹp ấy đã được Quang Dũng khắc họa tinh tế trong đoạn thơ.
3.2. Mở bài gián tiếp
Dẫn dắt bằng cách khái quát và lý luận vấn đề mà đề bài yêu cầu.
Ví dụ: Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ đang yêu qua bài thơ 'Sóng' của Xuân Quỳnh. Dẫn dắt bằng khái quát, lý luận hóa vấn đề: Không biết từ bao giờ, những con sóng từ sông, từ biển đã vỗ về trái tim của người nghệ sĩ. Nếu Nguyễn Khuyến thổi vào gợn sóng biếc hơi thở của mùa thu trong veo, Huy Cận vẽ sóng Tràng Giang bằng những dòng thơ hiu hắt của một kẻ sĩ bất lực trước thời cuộc, thì nữ sĩ Xuân Quỳnh đã khoác lên những con sóng bạc đầu một lớp áo tình yêu nồng nàn và vĩnh cửu bằng hồn thơ đắm say, cháy bỏng. Nội dung đề thi yêu cầu: Trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ đang ác liệt, vẻ đẹp dịu dàng và chung thủy trong tình yêu của người con gái được Xuân Quỳnh thể hiện trong bài thơ “Sóng” như một viên ngọc quý sáng ngời trong văn học.
Mở bài mẫu: Không rõ từ bao giờ, những con sóng vỗ về từ sông, từ biển đã chạm đến trái tim của người nghệ sĩ. Nếu Nguyễn Khuyến khắc họa sóng biếc với hơi thở mùa thu trong trẻo, Huy Cận miêu tả sóng Tràng Giang qua những vần thơ buồn bã của một kẻ sĩ lạc lõng trước thời cuộc, thì Xuân Quỳnh đã mặc cho sóng bạc đầu lớp áo tình yêu nồng nàn và vĩnh cửu bằng hồn thơ say đắm và cháy bỏng. Trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ đang gay gắt, Xuân Quỳnh đã tỏa sáng vẻ đẹp dịu dàng và chung thủy của tình yêu người con gái qua bài thơ “Sóng” như một viên ngọc quý trong văn học.
3.3. Mở bài cho dạng đề phân tích nhân vật
Cách 1: “Đối tượng của văn học chính là con người, và chỉ những ai đọc và hiểu sâu sắc mới không chỉ là nhà nghiên cứu mà còn là người thấu hiểu tâm hồn con người”. (Văn chương lâm nguy, Todorov). Thực vậy, con người luôn là trung tâm và đích đến của văn học. Mỗi tác phẩm mở ra một thế giới riêng, nơi người đọc có trải nghiệm sâu sắc về con người. Trong tác phẩm……., nhà văn/nhà thơ ……… đã sử dụng ngòi bút của mình để tạo nên những trang văn lưu lại mãi trong tâm hồn chúng ta về nhân vật…….
Cách 2: Puskin từng nói: “Linh hồn là sức sống của tác phẩm. Cây cỏ cần ánh sáng, chim muông cần tiếng ca, và một tác phẩm cần tâm hồn của người viết”. Nhà văn/nhà thơ…….. đã để tiếng lòng của mình cất lên, làm cho linh hồn tác phẩm ……… bay bổng qua hình tượng nhân vật……..
Cách 3: Nhà phê bình G. Jung từng nhận xét rằng “Sự không thỏa mãn với hiện tại và nỗi buồn sáng tạo dẫn nghệ sĩ đến sâu thẳm vô thức, nơi tìm thấy nguyên tượng có khả năng bù đắp sự tổn thương của tinh thần hiện đại.” Trong tác phẩm….., nhà văn/nhà thơ đã khắc họa nguyên tượng ấy một cách sống động qua nhân vật…….
Cách 4: Văn học như một thiên thần với sứ mệnh bảo vệ và nâng đỡ con người. Trong tác phẩm …….., tác giả …….. đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thiêng liêng đó qua hình tượng nhân vật………để lại ấn tượng sâu đậm.
. Phân tích đoạn thơ, đoạn văn, đoạn trích, và văn xuôi
Cách 1: Văn học chính là cầu nối giữa quá khứ và tương lai, là sức hút vô hình lôi cuốn mọi thế hệ. Nó sống một cuộc đời cao quý, kết tinh những giá trị của thời đại. Những giá trị vĩnh cửu này được thể hiện qua ngòi bút của nhà văn/nhà thơ…… trong tác phẩm ……., đặc biệt là đoạn trích ………, vẫn mãi lưu dấu trong lòng độc giả.
Cách 2: Nếu phải chọn bản nhạc hay nhất, tôi sẽ chọn văn chương. Vì chỉ qua văn chương, người nghệ sĩ mới được tự do để trái tim dẫn dắt, thể hiện quan điểm của mình và mang đến cho độc giả những giai điệu cảm xúc phong phú. Tác phẩm …….. của tác giả….. chính là nốt nhạc sáng tạo trong bản hòa tấu văn học, đặc biệt là đoạn trích…..
3.6. Mở bài cho lí luận văn học
Mở bài 1: Nếu được chọn một loài hoa tuyệt đẹp, tôi sẽ chọn một cành hồng e ấp trong sương sớm. Nếu phải chọn âm thanh tuyệt vời nhất, tôi sẽ chọn tiếng hót du dương của loài chim họa mi. Còn nếu chọn bản nhạc hay nhất, có lẽ tôi sẽ chọn văn chương. Những giai điệu từ văn chương luôn tràn đầy sức sống, phong phú và ngọt ngào. Khi những cảm xúc ấy vang lên, chúng như một nốt nhạc nhẹ nhàng chạm đến tâm hồn người đọc, giúp con người nhận ra những giá trị sâu sắc và cái đẹp trong cuộc đời. Nói như …
Mở bài 2: “Anh đi qua trái đất để lại những vần thơ ấy Hãy thương anh! Anh chẳng có gì nhiều Một chút nắng phai, một dòng suối nhỏ Trái tim nghèo, nhưng đã yêu mến”. Nếu hội họa dùng sắc màu để vẽ nên cuộc sống, âm nhạc dùng giai điệu để tạo nên những bản ca thì văn học dùng ngôn từ và hình ảnh để sáng tạo. Cuộc sống thực tế là nguồn cảm hứng vô tận cho văn học, và nghệ sĩ cần đứng vững trên nền tảng đời sống, từ đó tạo ra những tác phẩm để đời. Nói như …
3.7. Mở bài cho dạng đề so sánh tác phẩm văn học
Văn học thời kỳ là một phần quan trọng trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, góp phần đáng kể vào công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Với trách nhiệm xã hội đó, tinh thần yêu nước là chủ đề xuyên suốt của nền văn học. Phẩm chất yêu nước đã tồn tại trong văn học qua các thời đại, đặc biệt nổi bật trong giai đoạn chống Mỹ, khi nó trở thành sức mạnh cụ thể trong cuộc chiến. Những hình ảnh chiến sĩ anh dũng và kiên cường trong tác phẩm……của……… phản ánh rõ nét vẻ đẹp của lòng yêu nước. Độc giả có thể cảm nhận trọn vẹn những tháng ngày hào hùng qua nhân vật người lính…… trong tác phẩm……của………
Ví dụ: Đại thi hào Nga M. Gorki từng nói “Văn học là nhân học”. Còn Nam Cao, một nhà văn hiện thực nổi tiếng của chúng ta, cho rằng “Một tác phẩm văn học giá trị phải vượt qua mọi biên giới và ca ngợi tình thương, sự công bình… làm cho con người gần gũi hơn với nhau, vì tác phẩm văn học là sản phẩm của con người để phục vụ con người.” Nhà văn chân chính phải là người có lòng nhân ái sâu sắc. Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài và Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu là những tác phẩm xuất sắc thể hiện tinh thần vì con người, đặc biệt là người phụ nữ. Tô Hoài, cây bút tiêu biểu của văn học hiện đại, đã viết Vợ chồng A Phủ sau chuyến đi cùng bộ đội giải phóng Tây Bắc năm 1952, phản ánh cuộc sống và khát vọng của người dân miền núi dưới ách thống trị. Nguyễn Minh Châu, một nhà văn nổi bật thời kỳ đổi mới, chuyển từ cảm hứng sử thi sang triết luận về giá trị nhân bản trong Chiếc thuyền ngoài xa. Cả hai tác phẩm, dù cách nhau 30 năm, đều gặp nhau trong mối quan tâm về số phận con người, đặc biệt là người phụ nữ.
Trên đây, Mytour đã giới thiệu đến bạn đọc một mẫu mở bài tổng quát cho các tác phẩm văn học. Hy vọng rằng tài liệu này sẽ hỗ trợ bạn đọc trong việc học môn Ngữ văn 12 một cách hiệu quả hơn. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết của Mytour!
