1. Mẫu bài số 1
Triều đại nhà Trần là một trong những thời kỳ huy hoàng nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Thành công của vương triều không thể không nhắc đến các tướng lĩnh xuất sắc, trong đó có Phạm Ngũ Lão. Ông không chỉ nổi bật với tài năng quân sự mà còn với khả năng thơ ca. Bài thơ “Tỏ lòng” (Thuật hoài) của ông là minh chứng rõ nét cho phẩm chất, lý tưởng và nhân cách của con người thời đại nhà Trần, gợi lên không khí hào hùng của thời kỳ này.
“Hoành sóc giang sơn cáp kỷ thu,”
Tam quân như hổ dữ, khí thế át cả cõi Ngưu.
Nam nhi chưa hoàn thành sự nghiệp, công danh vẫn dang dở.
Hãy nghe nhân gian ca ngợi về Vũ Hầu.
Mở đầu bài thơ là hình ảnh người anh hùng trong cuộc chiến chống quân Nguyên - Mông, với vẻ đẹp và khí phách hào hùng.
Cầm cờ trên đất nước đã bao nhiêu thu rồi?
Khi giặc Nguyên - Mông xâm chiếm nước ta, chúng đã gây ra vô số tội ác dã man đối với nhân dân. Để chống lại kẻ thù hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ, quân đội ta cần phải sở hữu bản lĩnh phi thường. Cụm từ “hoành sóc” khắc họa hình ảnh người tráng sĩ cầm ngọn giáo trong tư thế tự tin, chủ động và mạnh mẽ. Trong bối cảnh đó, tầm vóc của anh hùng còn được thể hiện qua không gian “giang sơn” - đất nước, nhấn mạnh sự vĩ đại. Thời gian “kháp kỉ thu” chỉ mang tính biểu tượng, nhằm nhấn mạnh khoảng thời gian kéo dài vô tận. Từ đó, tác giả vẽ nên hình ảnh những người lính nhà Trần với tầm vóc vĩ đại, sánh ngang vũ trụ, vượt qua không gian và thời gian. Họ hiện lên như những dũng tướng uy nghiêm, lẫm liệt.
Trong câu thơ tiếp theo, Phạm Ngũ Lão tiếp tục làm nổi bật sức mạnh đáng gờm của quân đội nhà Trần.
Tam quân tì hổ khí thôn Ngưu
“Tam quân” ám chỉ ba quân: tiền quân, trung quân, và hậu quân. Quân đội đông đảo và tinh nhuệ, với khí thế chiến đấu hừng hực, kiên cường. Phép so sánh giữa “tam quân” và “tỳ hổ” cho thấy sức mạnh và uy lực, vì hổ là chúa tể của rừng xanh. Hình ảnh “khí thôn ngưu” có thể được hiểu theo hai cách: một là khí thế mạnh mẽ của quân đội nuốt trôi trâu, hai là khí thế hào hùng đã làm lu mờ ánh sáng sao Ngưu. Cả hai cách hiểu đều tôn vinh sức mạnh của quân đội nhà Trần. Qua hai câu thơ đầu tiên, Phạm Ngũ Lão đã thể hiện sức mạnh, tinh thần chiến đấu và phẩm chất anh hùng của quân đội nhà Trần.
Người đàn ông phải làm nên sự nghiệp
Nghe người đời kể về Vũ Hầu
Vũ Hầu, một nhân vật nổi tiếng trung thành trong lịch sử Trung Hoa, được Phạm Ngũ Lão khéo léo sử dụng để thể hiện tâm tư và chí hướng của mình. Điều này cũng phản ánh sự hổ thẹn khi chưa hoàn thành được sự nghiệp vĩ đại của bản thân. Hai chữ “vương nợ” trong bài thơ như nhấn mạnh thêm nỗi lòng sâu xa của tác giả. Là một người lính, ông luôn ý thức sâu sắc về trách nhiệm của mình đối với vua chúa, quê hương, và đất nước.
Qua bài thơ Tỏ lòng (Thuật hoài), người đọc cảm nhận được nhân cách cao đẹp của Phạm Ngũ Lão - một vị tướng với lý tưởng và khát vọng cống hiến lớn lao cho đất nước. Tỏ lòng là một áng thơ hào hùng, phản ánh tư thế hiên ngang và sức mạnh của con người, quân đội thời Trần.
2. Bài mẫu số 2
Triều đại nhà Trần, một vương triều lừng danh năm châu, đã ba lần chiến thắng quân xâm lược Nguyên - Mông với những chiến công vang dội ở Chương Dương, Hàm Tử, Bạch Đằng… Những áng văn thơ của nhà Trần phản ánh niềm tự hào và cảm hứng yêu nước mãnh liệt. Bài thơ 'Thuật hoài' (Tỏ lòng) của Phạm Ngũ Lão là một kiệt tác thể hiện niềm tự hào và khát vọng chiến công của người anh hùng trong thời kỳ Tổ quốc bị xâm lăng.
“Hoành sóc giang sơn đã trải bao năm tháng,
Ba quân như hổ dũng khí nuốt trôi Ngưu.
Nam nhi chưa hề hối tiếc vì danh vọng,
Chỉ lắng nghe chuyện về Vũ Hầu trên đời”
Mở đầu bài thơ chính là hình ảnh tự họa của vị tướng nhà Trần
Hoành sóc giang sơn trải qua bao mùa thu
Ba quân như hổ, khí thế nuốt trôi trâu
Người chiến sĩ cầm giáo ngang thể hiện dáng dấp hùng dũng, vĩ đại, gợi lên hình ảnh mạnh mẽ, trang nghiêm. Đội quân nhà Trần không chỉ lớn về không gian mà còn dài về thời gian, dũng mãnh như các anh hùng trong truyền thuyết. Tác giả dùng thơ cổ để thể hiện chủ nghĩa yêu nước, với quân đội nhà Trần đông đảo, sức mạnh hùng vĩ như hổ báo. Hình ảnh 'khí thôn Ngưu' gợi ra sức mạnh đến mức nuốt trôi trâu hoặc làm lu mờ sao Ngưu, thể hiện vẻ đẹp và sức mạnh không thể cản nổi của quân đội.
Khát vọng cống hiến cho quê hương, đất nước của các tướng sĩ là biểu hiện rõ nét của lòng trung quân ái quốc. Họ luôn mơ về những chiến công vĩ đại, tương xứng với thành tựu của Vũ Hầu Gia Cát Lượng thời Tam Quốc. Hai câu cuối sử dụng điển tích Vũ Hầu để nói về sự thiếu hụt công danh của nam nhi trong thời loạn lạc.
Công danh của nam nhi vẫn còn thiếu nợ
Thật xấu hổ khi nghe kể về Vũ Hầu.
Tác giả sử dụng điển tích 'Vũ Hầu' để diễn tả niềm khao khát cống hiến và hy sinh cho tổ quốc. Công danh mà Phạm Ngũ Lão đạt được không phải tự nhiên có, mà được tạo nên từ mồ hôi và máu, từ tài năng và sự dũng cảm. Đây không phải là công danh tầm thường, mà là món nợ vinh quang mà nam nhi sẵn sàng trả bằng xương máu và lòng dũng cảm. Để thực hiện những chiến công vĩ đại, tướng sĩ ngày đêm luyện tập, chuẩn bị sẵn sàng cho trận chiến, để khiến các danh tướng như Bàng Mông, hay Hậu Nghệ cũng phải cúi đầu trước sức mạnh của họ.
'Thuật hoài' quả thực là một tác phẩm vĩ đại viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. Với giọng điệu hùng tráng và mạnh mẽ, bài thơ như một bản anh hùng ca. Ngôn ngữ và hình ảnh trong thơ hết sức hàm súc và lôi cuốn, thể hiện sự trang nghiêm và khí phách của các anh hùng tướng sĩ thời Trần, tỏa sáng với 'hào khí Đông A.'
Dưới đây là tổng hợp một số bài mẫu về bài thơ Tỏ Lòng được chọn lọc kỹ lưỡng, do Mytour biên tập. Hy vọng nội dung này sẽ hữu ích cho bạn đọc. Trong quá trình biên tập, nếu có sai sót, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ quý bạn đọc. Xin chân thành cảm ơn!