1. Giới thiệu khái quát về tác giả và tác phẩm
1.1. Về tác giả Viễn Phương
Nhà thơ Viễn Phương (1928-2005) là một trong những nhà văn sớm nhất của phong trào văn nghệ giải phóng miền Nam trong thời kỳ chống Mỹ. Ông hoạt động chủ yếu tại Nam Bộ trong các giai đoạn kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
1.2. Tác phẩm Viếng lăng Bác
Năm 1976, khi chiến thắng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ được hoàn tất và lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành, Viễn Phương đã từ miền Nam ra thăm miền Bắc và vào lăng để viếng Bác. Từ chuyến đi này, ông đã sáng tác bài thơ 'Viếng lăng Bác,' được xuất bản trong tập thơ Như mây mùa xuân (1978). Bài thơ thể hiện lòng kính trọng sâu sắc và xúc động chân thành của tác giả cũng như của toàn thể nhân dân Việt Nam khi vào lăng viếng Bác.
2. Cảm nhận sâu sắc về bài thơ Viếng lăng Bác - Mẫu số 1
Viễn Phương (1928-2005) là nhà thơ nổi bật hoạt động chủ yếu ở Nam Bộ và là một trong những nhà văn đầu tiên của phong trào văn nghệ giải phóng miền Nam trong thời kỳ chống Mỹ. Khi từ miền Nam ra Hà Nội để thăm lăng Bác, cảm xúc dâng trào của ông đã được thể hiện qua bài thơ 'Viếng lăng Bác,' phản ánh nỗi tiếc thương sâu sắc của tác giả đối với vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
Bài thơ bắt đầu với việc tác giả thể hiện rõ rệt niềm xúc động và tự hào khi được vào lăng viếng vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
Con từ miền Nam ra thăm lăng Bác
Giữa sương mù, hàng tre bát ngát hiện ra
Ôi hàng tre xanh, biểu tượng Việt Nam
Bão tố mưa gió vẫn đứng vững một lòng
Trong suốt cuộc đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn mong mỏi nhanh chóng giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước, coi mỗi người dân miền Nam như một đứa con yêu quý. Chính vì thế, ở câu thơ đầu tiên, tác giả Viễn Phương đã sử dụng đại từ nhân xưng 'con' một cách chân thành, như một đứa con thực sự đến thăm cha già của mình. Dù Bác Hồ đã ra đi, nhưng nhà thơ không dùng từ “viếng” mà chọn “thăm”, điều này cho thấy Bác vẫn mãi hiện hữu trong tâm trí nhà thơ và toàn thể dân tộc Việt Nam, như một người cha đang dõi theo những đứa con của mình từ phương trời cao.
Khi đến lăng Bác, hình ảnh đầu tiên gây ấn tượng mạnh mẽ với tác giả là hàng tre xanh mướt, tràn đầy sức sống. Tre, một hình ảnh quen thuộc và gắn bó với dân tộc Việt Nam, tượng trưng cho sự dẻo dai, bền bỉ và tinh thần không khuất phục. Dù trải qua 'bão táp mưa sa', hàng tre vẫn đứng vững, kiên cường và thể hiện phẩm chất bất khuất của cả dân tộc. Có lẽ hình ảnh hàng tre quanh lăng Bác là ẩn dụ cho lòng trung thành và sự tưởng nhớ không ngừng của nhân dân Việt Nam đối với Bác, dù Bác đã rời xa.
Nhà thơ đã sử dụng hình ảnh 'mặt trời' để biểu thị sự vĩ đại và bất tử của Bác Hồ trong lòng dân tộc.
Ngày ngày mặt trời lướt qua lăng
Nhìn thấy một mặt trời đỏ rực trong lăng
Dù cả hai câu thơ đều đề cập đến 'mặt trời', nhưng chúng mang ý nghĩa khác biệt. 'Mặt trời' trong câu thơ đầu tiên là mặt trời thiên nhiên, trong khi 'mặt trời' ở câu thơ thứ hai là hình ảnh ẩn dụ chỉ Hồ Chủ tịch. Sự kết hợp của hai 'mặt trời' làm nổi bật sự đối lập và làm rõ hơn tình cảm sâu sắc của Viễn Phương đối với Bác: mặt trời mãi mãi chiếu sáng thế giới, cũng như Bác Hồ sống mãi trong lòng người dân.
Trong dòng người đông đảo đến viếng Bác, Viễn Phương không kìm nén được xúc động và cảm xúc nghẹn ngào.
Ngày ngày dòng người mang nỗi nhớ thương
Dâng lên tràng hoa chúc mừng bảy mươi chín mùa xuân
Sự ra đi của Bác để lại nỗi tiếc thương vô hạn cho dân tộc. Niềm thương nhớ này được thể hiện qua những “tràng hoa” kính dâng Người. “Bảy mươi chín mùa xuân” chính là bảy mươi chín năm Bác sống và cống hiến cho dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu quý chính là mùa xuân vĩ đại của đất nước, là nguồn sống cho những kiếp người khổ cực trong xã hội.
Khi nhìn thấy Bác Hồ, tác giả không khỏi xúc động sâu sắc và cảm nhận được sự vĩ đại của Người.
Bác yên nghỉ trong lăng, trong giấc ngủ thanh thản
Giữa ánh trăng sáng dịu dàng và hiền hòa
Biết rằng trời xanh sẽ mãi vĩnh cửu
Nhưng sao vẫn cảm thấy đau nhói trong lòng
Ở phần đầu bài thơ, tác giả dùng từ 'thăm' để tạo cảm giác như Bác vẫn hiện diện giữa nhân dân Việt Nam. Tiếp theo, Viễn Phương sử dụng hình ảnh 'giấc ngủ' để nhấn mạnh sự hiện diện của Bác. Bác vẫn nằm yên nơi đây, giữa thủ đô rực rỡ ánh sáng và hàng triệu trái tim yêu mến. Nét 'dịu hiền' trên khuôn mặt Bác là biểu tượng của những giá trị cao cả và tinh khiết nhất của cuộc đời. Tuy nhiên, sự thật không thể phủ nhận là Bác đã rời xa chúng ta. Hình ảnh 'trời xanh' ở đây ẩn dụ cho sự vĩnh hằng của Bác, dù biết rằng hình ảnh của Bác sẽ luôn tồn tại trong trái tim người Việt, nhưng nỗi đau và sự mất mát vẫn hiện hữu.
Khổ thơ cuối cùng không chỉ là ước mơ của nhà thơ Viễn Phương mà còn là nguyện vọng của nhân dân miền Nam cũng như toàn thể người dân Việt Nam.
Ngày mai trở về miền Nam, lòng nghẹn ngào nước mắt
Thèm được làm chú chim ca hát quanh lăng Bác
Thèm làm đóa hoa tỏa hương ngát nơi đây
Thèm làm cây tre trung thành tại chốn này
Những câu thơ giản dị, với hình ảnh chân thành, tuy mộc mạc nhưng lại làm cho chúng ta cảm động đến mức rơi nước mắt. Khoảnh khắc tác giả chuẩn bị rời xa Bác để trở về miền Nam là thời điểm tích tụ nhiều cảm xúc nhất. Điệp từ “muốn” càng làm nổi bật khao khát và ước vọng mãnh liệt của tác giả được ở bên Bác.
Bài thơ 'Viếng lăng Bác' là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất viết về Bác Hồ và cũng là một trong những điểm sáng trong sự nghiệp của nhà thơ Viễn Phương. Với giọng thơ trang trọng nhưng giản dị, nhà thơ đã bày tỏ lòng thành kính và sự xúc động sâu sắc đối với vị cha già kính yêu của dân tộc.
3. Cảm nhận chọn lọc bài thơ 'Viếng lăng Bác' - Mẫu số 2
Bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương được đánh giá là một trong những tác phẩm sâu sắc nhất viết về Bác. Bài thơ thể hiện sự kính trọng và nỗi xót xa của nhà thơ đối với lãnh tụ của dân tộc bằng ngôn từ tinh tế và cảm xúc chân thành.
Con từ miền Nam ra thăm lăng Bác
Trong sương mờ, đã thấy hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh tươi của Việt Nam
Chống chọi bão táp, vẫn đứng thẳng hàng
Ngay từ những câu thơ đầu, tác giả đã bộc lộ cảm xúc vừa tự hào vừa xót xa. Tác giả chọn từ 'con' thay vì 'cháu' và dùng động từ 'thăm' thay cho 'viếng', như thể tác giả đang tự an ủi mình rằng Bác vẫn còn hiện diện giữa nhân dân Việt Nam, và người 'con' miền Nam đã đến thăm Bác, đúng như câu thơ: 'Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà - Miền Nam mong Bác nỗi mong cha'. Từ xa, Viễn Phương đã nhìn thấy nơi an nghỉ của Bác trong làn sương, bên cạnh hàng tre mạnh mẽ. Hàng tre xanh tượng trưng cho tinh thần kiên cường của người Việt Nam, luôn đứng vững trước mọi thử thách.
Ngày ngày mặt trời lướt qua lăng
Nhìn thấy một mặt trời đỏ rực trong lăng
Ngày ngày dòng người dâng tràn nỗi thương nhớ
Hãy kết tràng hoa dâng tặng bảy mươi chín mùa xuân
Bác yên nghỉ trong lăng, như vẫn dõi theo hành trình của dân tộc. Hình ảnh 'mặt trời' được lặp lại hai lần để nhấn mạnh ý nghĩa bổ sung cho nhau. Một 'mặt trời' thực tại, rực rỡ và vĩnh cửu, vẫn hàng ngày chiếu sáng và ấm áp mọi vật. Một 'mặt trời' ẩn dụ, tượng trưng cho Bác, như ánh sáng dẫn đường cho dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng.
Bác Hồ không chỉ là lãnh tụ của dân tộc Việt Nam mà còn là người cha già đầy yêu thương. Người quan tâm đến từng nhu cầu nhỏ nhất của đồng bào. Khi Bác rời xa trần thế, 'dòng người đi trong thương nhớ' thể hiện lòng thành kính sâu sắc nhất đối với Bác. Dòng người ấy như kết thành tràng hoa dâng Bác bảy mươi chín mùa xuân, tượng trưng cho bảy mươi chín năm Bác sống và cống hiến. Tràng hoa này, dù hữu hình hay vô hình, đều được dâng lên Bác với lòng biết ơn vô hạn.
Bác đang an giấc trong sự bình yên
Giữa ánh trăng sáng dịu dàng và thanh thoát
Biết rằng trời xanh là vĩnh cửu
Tại sao vẫn thấy đau nhói trong trái tim
Bác Hồ, một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, đã cống hiến không biết bao nhiêu cho đất nước. Dù Bác đã rời xa, hình ảnh của Bác vẫn mãi bất tử. Bác nằm trong lăng, như đang yên giấc giữa vòng tay yêu thương của nhân dân. Mặc dù Bác sẽ mãi sống trong trái tim mọi người như bầu trời xanh, tác giả vẫn không khỏi kéo người đọc về thực tại với cảm giác đau đớn trong câu thơ: 'Tại sao vẫn thấy đau nhói trong trái tim'.
Mặc dù không dùng những câu thơ cầu kỳ, Viễn Phương vẫn thể hiện sự sáng tạo tuyệt vời qua lời thơ chân thật và giản dị, kết hợp với các phép nghệ thuật như nhân hóa và ẩn dụ. Bài thơ của ông không chỉ thay lời cho hàng triệu người dân miền Nam để bày tỏ lòng thành kính và nỗi tiếc thương sâu sắc đối với Hồ Chủ tịch, mà còn để lại ấn tượng sâu sắc về sự chân thành và giản dị.
Trên đây là bài viết của Mytour về chủ đề Cảm nhận bài thơ Viếng lăng Bác chọn lọc hay nhất. Hy vọng rằng thông tin trong bài viết đã mang đến cho bạn những cái nhìn hữu ích và bổ ích.