Những cảm nhận sâu sắc nhất về Tiểu đội xe không kính

1. Cảm nhận về bài thơ Tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật

Cuộc kháng chiến chống Mỹ là một giai đoạn dài, phản ánh sự đấu tranh kiên cường của quân và dân ta vì độc lập tự do của Tổ quốc. Trong thời kỳ này, nhiều nhà văn và nhà thơ đã viết những tác phẩm ca ngợi Tổ quốc và các chiến sĩ bộ đội cụ Hồ. Nổi bật trong số đó là bài thơ Tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật, tái hiện thành công không khí hào hùng của kháng chiến cũng như vẻ đẹp của những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn.

Bài thơ Tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật được viết vào năm 1968, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ ác liệt ở miền Nam. Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan và yêu đời của người lính lái xe trên con đường Trường Sơn lịch sử, tạo nên một chất thơ vừa mộng mơ, tự nhiên lại mạnh mẽ.

Chất thơ của tác phẩm này nổi bật ngay từ câu thơ đầu tiên:

                                   'Không có kính không phải vì xe không có kính'

Sự ngang tàng của những người lính trẻ được thể hiện qua việc lặp lại ba chữ 'không'. Câu thơ không chỉ giải thích sự thiếu kính của xe mà còn tạo cảm giác gần gũi, mộc mạc, như một lời tâm sự chân thành. Trong khi thơ cổ và thơ Đường thường tuân theo các quy luật phức tạp, thơ của Phạm Tiến Duật phá vỡ những quy tắc đó để tạo nên một phong cách thơ riêng.

Các câu thơ tiếp theo càng làm rõ chất thơ qua việc miêu tả đời lính một cách chân thực. Ngôn từ trong những câu thơ này vừa tự nhiên vừa gần gũi:

                              'Bom giật, bom rung, kính vỡ đi rồi'

thú vị:   

                               'Không có kính, ừ thì có bụi'

Những câu thơ này mang đến cho tác phẩm một cảm giác vừa quen thuộc vừa mới mẻ, hấp dẫn người đọc. Ngôn từ chiến trường được nhà thơ khéo léo đưa vào, làm cho cuộc sống nơi bom đạn trở nên sống động và chân thực. Từ những câu thơ, người đọc có thể cảm nhận được những năm tháng hào hùng của dân tộc qua những hình ảnh đời thường.

Chất thơ của Phạm Tiến Duật được hình thành từ hình ảnh của những người lính trẻ vừa rời ghế nhà trường, tràn đầy khát vọng cống hiến cho Tổ quốc. Họ vượt qua khó khăn và thử thách trên chiến trường với tinh thần kiên cường, không sợ hãi, mà vẫn lạc quan và vui tươi:

                            'Lại đi, lại đi trời xanh thêm'

Những người lính trẻ nhìn cuộc đời qua lăng kính lãng mạn của tuổi trẻ, vượt qua khó khăn bằng tinh thần kiên cường. Dù thiên nhiên và chiến trường có thể khắc nghiệt như 'gió xoa mắt đắng', 'bụi phụ tóc trắng', hay 'mưa tuôn mưa xối', họ không hề nao núng mà chỉ lạc quan với 'mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi'. Họ cười đùa và nhìn cuộc đời qua 'lăng kính màu hồng', thể hiện sự yêu đời và hài hước với 'tóc trắng như người già'. Giọng thơ trẻ trung, sôi động, pha chút ngang tàng, đúng chất của những người lính trẻ.

Mỗi câu thơ là một lời phân trần, giải thích cho cuộc sống khó khăn của những người lính lái xe bằng giọng điệu hài hước. Bài thơ không cầu kỳ, không liệt kê khó khăn mà chỉ thể hiện chất thơ mạnh mẽ, lạc quan, tự nhiên như chính cuộc đời của tác giả và đồng đội. Từ 'ung dung' trong câu 'Ung dung buồng lái ta ngồi' gợi ra sự tự tin, bình tĩnh và vẻ ngang tàng của những người lái xe.

Hơn thế nữa, tình cảm gắn bó giữa các đồng đội đã trở thành thứ tình cảm thân thiết như gia đình, vì vậy:

                                  'Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời

                                   Chung bát đũa là gia đình đấy

                                   Võng căng giữa đường, xe lăn trên những con dốc

                                   Lên đường, tiếp tục, trời xanh rạng rỡ

Những người lính dũng cảm lên đường với quyết tâm quét sạch kẻ thù, vượt qua mọi thử thách. Họ mang trong mình sức mạnh truyền thống của bộ đội cụ Hồ, kết tinh từ lý tưởng và sức mạnh đoàn kết. Dù phải đối mặt với gian khổ, họ vẫn vững bước tiến về phía trước, tin tưởng vào chiến thắng gần kề với niềm tin 'lại đi, lại đi trời xanh thêm'.

Niềm tin trong họ rất mạnh mẽ, dù trang bị thiếu thốn, xe không có kính, không đèn, nhưng vẫn không ngừng tiến về phía trước vì 'Chỉ cần trong xe có một trái tim'. Trái tim ấy đầy tình yêu nước, yêu đồng bào, cố gắng vì miền Nam và tin vào ngày mai chiến thắng và thống nhất đất nước.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính là tác phẩm tiêu biểu miêu tả hình ảnh người lính bộ đội cụ Hồ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Bài thơ mang chất thơ độc đáo cùng hình ảnh người lính can đảm, dũng cảm, tạo nên sự đặc biệt và in sâu trong lòng người đọc.

2. Đánh giá về Bài thơ tiểu đội xe không kính 2

'Xẻ dọc Trường Sơn để cứu nước'

'Mà lòng phơi phới dậy tương lai'

Những câu thơ nổi tiếng của Tố Hữu đã ghi sâu trong tâm trí chúng ta hình ảnh những người lính trẻ rời quê hương để lên đường chiến đấu. Đây là biểu tượng đẹp của tinh thần dân tộc kiên cường và bất khuất. Bài thơ tái hiện một thời kỳ hào hùng với sự sôi nổi trẻ trung và cũng rất giản dị. Có lẽ không có nhiều bài thơ mô tả hình ảnh người lính trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, nhưng Bài thơ tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật đã khắc họa sâu sắc hình ảnh người lính trong lòng người đọc.

Nhà thơ Phạm Tiến Duật thường đưa những chất liệu hiện thực từ chiến trường vào thơ một cách chân thật, vì ông tin rằng 'cái đẹp chủ yếu tìm thấy từ những diễn biến sôi động của cuộc sống.' Phương pháp này đã mang đến cho thơ ông một giọng điệu sôi nổi, trẻ trung, hài hước nhưng đầy sâu sắc.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính khắc họa hình ảnh người lính lái xe trên con đường Trường Sơn lịch sử, với phẩm chất anh hùng, dũng cảm và trẻ trung. Tinh thần của họ hoàn toàn trái ngược với hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt. Điều này được thể hiện ngay từ đầu bài thơ:

'Không có kính không phải vì xe không có kính'

'Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi'

Trong thơ ca, người ta thường sử dụng những từ ngữ hoa mỹ, đầy nghệ thuật, nhưng hiếm khi viết về một chiếc xe tải trần trụi, thô sơ. Dù vậy, chiếc xe đó lại 'không có kính' và hình ảnh này thu hút sự chú ý của người đọc. Câu thơ như một lời giải thích tinh nghịch, cho thấy rằng kính không bị mất từ đầu mà do 'bom giật, bom rung' khiến kính bị vỡ. Chất thơ không đến từ ngôn từ mỹ miều mà từ vẻ đẹp tự nhiên và thô sơ của ngôn từ. Nhà thơ đã tạo ấn tượng sâu sắc về hiện thực chiến tranh khốc liệt và cuộc chiến đấu gian khổ của người lính. Hình ảnh chiếc xe không kính không chỉ xuất hiện trong thơ Phạm Tiến Duật, nhưng chỉ với tâm hồn nhạy cảm của ông mới làm cho hình ảnh này trở thành một biểu tượng độc đáo trong thơ ca thời kháng chiến chống Mỹ.

Dưới khung kính vỡ, hình ảnh người lính hiện lên một cách tự tại và bình thản trong buồng lái:

'Ung dung ngồi trong buồng lái'

'Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng'

Câu thơ đầu tiên với từ láy 'ung dung' được đưa lên đầu câu làm nổi bật vẻ bình tĩnh, tự tin của những người lính. Họ tựa như ngạo nghễ trong khoang lái, vững vàng vượt qua những chặng đường đầy thử thách. Tinh thần ngang tàng của 'ta' càng làm hình ảnh người lính thêm oai hùng. Điệp từ 'nhìn' trong câu thơ thứ hai thể hiện sự tập trung và cảnh giác cao độ, đôi mắt của họ luôn hướng về phía trước, sẵn sàng đối mặt với hiện thực chiến tranh khốc liệt mà không hề nao núng.

Trong tư thế bình thản ấy, người lính cảm nhận được sự giao hòa với thiên nhiên, cảm giác như thế giới rộng lớn tràn vào trong buồng lái:

'Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng'

Nhìn con đường như xuyên thẳng vào trái tim

Nhìn sao trời và những cánh chim đột ngột

Như rơi, như ùa vào buồng lái'

Những ô kính vỡ tưởng chừng là khuyết điểm của chiếc xe, nhưng chính nhờ chúng mà người lính cảm nhận được những điều trước đây dù ở gần cũng không thấy rõ. Họ cảm nhận gió thổi vào mắt, thấy con đường như đang chạy thẳng vào tim, sao trời sáng rực trên bầu trời và những cánh chim bất chợt lướt qua. Tất cả như đang rơi xuống, ùa vào bên trong buồng lái.

Một yếu tố khác làm nổi bật chân dung người lính trong bài thơ chính là tinh thần lạc quan, sôi nổi, bất chấp mọi khó khăn và nguy hiểm:

'Không có kính, thì bụi thôi

Bụi phủ trắng tóc như người già

Chưa cần rửa, phì phèo thuốc lá

Nhìn nhau, mặt lấm cười vui vẻ'

Con đường ra trận không chỉ đầy bụi mà còn chứa đựng vô vàn hiểm nguy. Dù vậy, trước những thử thách ấy, những người lính vẫn tươi cười, không lo lắng mà sẵn sàng đối mặt với gian khổ. Họ dùng lòng dũng cảm và thái độ kiên cường để vượt qua sự khốc liệt của chiến trường, tạo nên khí thế mạnh mẽ xuyên suốt bài thơ.

Khó khăn không dừng lại ở đó mà tiếp tục gia tăng. Tuy vậy, hình ảnh người lính càng trở nên rực rỡ hơn trong thử thách:

'Không có kính, thì áo ướt thôi

Mưa như trút nước, xối xả như ngoài trời'

Dù ngồi trong xe nhưng cảm giác không khác gì bên ngoài, những cơn mưa như hàng ngàn mũi dao cứa vào da thịt. Dù vậy, với thái độ ngang tàng, những người lính xem thử thách của thiên nhiên không là gì cả, họ vẫn tiếp tục công việc mà không bận tâm:

'Chưa cần thay, lái thêm trăm cây số nữa'

Mưa tạnh, gió thổi khô nhanh thôi'

Sâu sắc hơn, với cái nhìn của người nghệ sĩ, nhà thơ đã ghi lại vẻ đẹp của tình đồng đội. Dù các chiến sĩ thuộc những tiểu đội khác nhau, khi gặp nhau trên đường với cùng mục đích chiến đấu, họ như kết thành một tiểu đội duy nhất:

'Những chiếc xe từ giữa bom đạn'

Đã hội tụ thành tiểu đội tại đây

Gặp bạn bè suốt dọc đường hành quân'

Bắt tay qua cửa kính vỡ'

Sự khốc liệt của chiến tranh đã tạo ra những cái bắt tay đặc biệt, 'bắt tay qua cửa kính vỡ.' Những chiếc xe không kính trở thành cơ hội để các chiến sĩ thể hiện tình cảm. Cái bắt tay đó biểu hiện niềm tin và nghị lực, tăng cường sức mạnh tinh thần để bù đắp cho những thiếu thốn vật chất. Tình đồng chí cũng được thể hiện một cách giản dị và ấm áp trong những giờ phút sinh hoạt:

'Bếp Hoàng Cầm dựng giữa trời'

Chung bát đũa, như một gia đình'

Võng mắc chông chênh dọc đường xe'

Lại lên đường, trời xanh thêm sáng'

Tình cảm của các chiến sĩ, đồng đội thật giản dị, chân thành và đậm chất lính. Việc 'chung bát đũa' giữa chiến trường khốc liệt đã trở thành biểu hiện của sự gắn bó như một gia đình. Tình cảm ấy nảy nở tự nhiên và sâu đậm giữa những người hoàn toàn xa lạ. Đây là tình cảm thiêng liêng, chỉ có thể có ở những người lính trong thời kỳ kháng chiến, khi toàn dân tộc như một đại gia đình, sẵn sàng chiến đấu và hi sinh vì độc lập của Tổ quốc.

Ở khổ thơ cuối cùng, hình ảnh chiếc xe không kính hiện lên một cách đầy đủ và chân thực, khiến người đọc bất ngờ:

'Không có kính, rồi xe không có đèn'

Không có mui xe, thùng xe đầy vết xước'

Dù những chiếc xe không còn nguyên vẹn, chúng vẫn tiếp tục hành trình vì nhiệm vụ cao cả trong công cuộc giải phóng đất nước, kiên định tiến về phía trước:

'Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước'

Chỉ cần trong xe có một trái tim'

Trái tim ấy là trái tim trung thành với Tổ quốc và cuộc cách mạng dân tộc; trái tim yêu thương đồng bào, luôn hướng về miền Nam với hy vọng một ngày đất nước sẽ được hòa bình và thống nhất.

Với những phẩm chất cao quý, họ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Những người lính trong kháng chiến chống Mỹ là những biểu tượng bất khuất, góp phần làm nên chiến thắng, đẩy lùi kẻ thù ra khỏi bờ cõi. Họ chính là những người con ưu tú của dân tộc, sẵn sàng chiến đấu và hi sinh để Tổ quốc mãi mãi 'bay lên ngát xanh mùa xuân.'

3. Cảm nhận về Bài thơ về tiểu đội xe không kính 3

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ để giành lại độc lập dân tộc, những chiến sĩ đã trở thành hình mẫu tiêu biểu, hội tụ những phẩm chất cao quý nhất. Là một nhà thơ phục vụ trong quân đội và là một chiến sĩ trong đoàn xe vận tải trên con đường Trường Sơn, nhà thơ Phạm Tiến Duật đã thể hiện sự cảm nhận sâu sắc về những người lính lái xe. Chính vì vậy, ông đã sáng tác Bài thơ về tiểu đội xe không kính - một tác phẩm độc đáo, khắc họa rõ nét hình ảnh người chiến sĩ.

Trên con đường Trường Sơn lịch sử, các xe vẫn tiếp tục lao nhanh ra chiến trường để chi viện. Cảm hứng của nhà thơ bắt nguồn từ hiện thực 'chiếc xe không có kính' và điều đặc biệt là không chỉ một hay hai chiếc mà là cả 'một tiểu đội xe không kính.' Hình ảnh độc đáo này đã được thể hiện ngay từ câu thơ đầu tiên:

'Không có kính không phải vì xe không có kính'

Câu thơ với ngôn từ giản dị, mộc mạc, thoạt nghe như lời kể chân thành. Những chiếc xe không có kính, tưởng chừng như là điều bình thường, nhưng hình ảnh này đã gây bất ngờ cho người đọc. Câu thơ cho thấy rằng chiếc xe trước đây vẫn nguyên vẹn; 'không có kính không phải vì xe không có kính' mà do 'bom giật, bom rung' khiến kính đã mất đi. Thực tế, chiến tranh đã làm cho chiếc xe không còn nguyên vẹn, mất mui, không đèn, và xuất hiện những vết xước trên thân xe. Dù đối mặt với những thử thách khắc nghiệt, những chiến sĩ vẫn bình thản cầm lái. Thái độ bình tĩnh kỳ lạ của họ trái ngược hoàn toàn với thực tế khó khăn.

'Ung dung trong buồng lái ta ngồi'

Cụm từ 'ung dung' không chỉ miêu tả hành động mà còn bộc lộ trạng thái một cách tự nhiên. Những chiến sĩ trẻ như đang tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên trên con đường ra trận, vẫn luôn 'nhìn thẳng' để khẳng định rằng dù có khó khăn gì, họ vẫn kiên định tiến về phía trước vì miền Nam yêu quý:

'Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước'

'Chỉ cần trong xe có một trái tim'

Hình ảnh trái tim trong câu thơ là một phép hoán dụ tinh tế. Những trái tim nhỏ đang đập trong lồng ngực, kết hợp lại thành một trái tim lớn hướng về miền Nam. Những trái tim này chứa đựng nhiều tâm tư chung một mục tiêu giải phóng đất nước, lập lại hòa bình. Sự tinh tế trong ngòi bút và cách dùng từ đã làm hình ảnh trở nên rõ nét hơn.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính là một tác phẩm tiêu biểu khắc họa hình ảnh người lính trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Họ hiện lên với phẩm chất kiên cường, bất khuất dù đối mặt với muôn vàn khó khăn. Bài thơ sống động tái hiện thời kỳ oanh liệt của dân tộc cùng những chiến sĩ dũng cảm, lạc quan, luôn hướng về Tổ quốc.

Hy vọng bài viết đã mang đến cho quý độc giả những thông tin giá trị. Xin chân thành cảm ơn!