Cảm nhận về bài thơ Con cò - Mẫu bài 1
Chế Lan Viên là một nhà thơ nổi bật với phong cách độc đáo, kết hợp trí tuệ, triết lý sâu xa và tình cảm trữ tình phong phú. Ông đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong văn học Việt Nam thế kỷ XX. Trong số các tác phẩm của ông, bài thơ 'Con Cò' nổi bật với ảnh hưởng sâu sắc đến người đọc.
Bài thơ khai thác hình ảnh con cò - biểu tượng quen thuộc trong ca dao và dân ca Việt Nam. Hình ảnh con cò trong thơ của Chế Lan Viên không chỉ gắn liền với lời ru của mẹ, mà còn thể hiện lòng tôn kính đối với tình mẫu tử thiêng liêng và tác động của lời ru đối với tâm hồn mỗi người. Con cò là biểu tượng của người nông dân, đặc biệt là những người mẹ tần tảo, hy sinh vì con cái, và hình ảnh này được thể hiện một cách tinh tế và độc đáo trong bài thơ.
“Con cò được mẹ ôm trên tay
Con chưa quen biết con cò
Nhưng trong những bài mẹ ru
Có hình ảnh cò bay lượn:
Con cò vẫy cánh bay cao
Con cò lướt bay
Con cò cổng tre
Con Cò ở Đồng Đăng
Những câu thơ gợi nhớ đến những lời ru quen thuộc của bà, của mẹ. Chế Lan Viên đã sử dụng những câu chữ trong lời ru đó để biểu đạt ý nghĩa sâu xa của hình ảnh con cò. Bối cảnh là lúc người mẹ ru con, đứa trẻ được mẹ vỗ về bằng lời ru dịu dàng để có giấc ngủ yên bình. Trong lời ru, hình ảnh con cò được giới thiệu để khi lớn lên, đứa trẻ sẽ hiểu và yêu quý hơn.
“Con cò phải tự lo toan kiếm sống”
Con có mẹ, con vui chơi rồi lại đi ngủ
Con cò tìm kiếm thức ăn vào ban đêm
Con cò rời khỏi tổ
Con cò gặp cành mềm mại
Con cò lo sợ gặp phải điều không may...”
Hình ảnh con cò vất vả kiếm ăn suốt đêm, từ đồng sâu đến đồng cạn, trái ngược với cuộc sống đơn giản của con, chỉ cần ăn và ngủ, khi có mẹ lo lắng. Lời ru thể hiện sự mưu sinh khó nhọc nhưng mẹ vẫn luôn là chỗ dựa vững chắc, che chở con suốt đời. Lời ru tiếp tục vang lên:
“Ngủ ngon! Ngủ ngon!”
Con cò ơi, đừng lo sợ!
Cành dù mềm mại, mẹ luôn sẵn sàng nâng đỡ!
Trong lời ru của mẹ luôn ngấm hơi thở mùa xuân,
Con chưa hiểu những cành mềm mẹ ru,
Sữa mẹ đầy, con ngủ say không lo lắng”
Lời ru ấm áp, chan chứa tình cảm. Hình ảnh con cò luôn hiện diện trong những lời ru của mẹ, mở đầu cho cảm xúc của mỗi người. Qua lời ru, con cảm nhận được tình yêu thương và sự vỗ về. Dù còn nhỏ, con vẫn cảm nhận được qua trực giác. Cánh cò từ trí tưởng tượng của mẹ trở thành người bạn của con:
“Ngủ ngon! Ngủ ngon! Ngủ ngon!”
Để cò trắng đến làm quen
Cò đứng gần bên nôi
Và cò quanh quẩn bên tổ.
Khi con ngủ say, cò cũng yên giấc.
Cánh cò quấn quýt, che chở đôi bên”
Cò trở thành người bạn đồng hành từ thuở nhỏ đến lúc trưởng thành, như mẹ luôn bên cạnh con, là biểu tượng của tình yêu vô bờ bến. Lời thơ nhẹ nhàng và cảm động:
“Dù gần bên con,
Dù ở xa con
Dù lên rừng hay xuống biển,
Cò sẽ luôn tìm kiếm con
Cò mãi yêu thương con”
Tấm lòng chân thành và sâu sắc của mẹ luôn hướng về con. Nhà thơ tổng kết tình cảm của mẹ dành cho con bằng một quy luật vĩnh cửu:
“Dù con lớn lên, vẫn luôn là con của mẹ
Dù đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn mãi bên con”
Tình yêu của mẹ bao la vô hạn, không thể đo đếm và không bao giờ cạn kiệt. Phần kết của bài thơ với nhịp điệu chậm rãi để khắc họa ý nghĩa của hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ:
“À ơi!”
Một con cò nhỏ bé,
Con cò trong lời mẹ ru
Cũng là cả một cuộc đời
Ngủ ngon nhé! Ngủ ngon nhé!
Cho cánh cò và cánh vạc,
Đến cả sắc trời
Cũng hòa mình vào lời ru quanh nôi”
Bài thơ được viết với phong cách nghệ thuật độc đáo và thể thơ tự do, cho phép nhà thơ truyền tải cảm xúc một cách tự nhiên và sinh động. Đây không chỉ là một bài hát ru mà còn là một triết lý về cuộc sống. 'Con Cò' là bài ru ngấm đẫm tình mẫu tử, đưa người đọc trở về với tuổi thơ và hình ảnh cánh cò gắn bó trong những kỷ niệm của những ngày hè thuở nhỏ.
Những cảm nhận chọn lọc nhất về bài thơ Con cò - Mẫu số 2
Là người Việt Nam, ai có thể không cảm nhận được hơi ấm từ những lời ru ngọt ngào và tình yêu thương dịu dàng của mẹ từ thuở bé. Dòng máu Việt chảy trong chúng ta, ai không có một góc tuổi thơ trong sáng và hồn nhiên, gắn bó với hình ảnh cánh cò trắng và những ký ức sâu sắc.
Chế Lan Viên cũng vậy. Với dòng máu Lạc Hồng trong người, thơ ông dù là những suy tư hay triết lý vẫn vang vọng tiếng ru ầu ơ của mẹ, mang theo những kỷ niệm tuổi thơ cháy bỏng và nhịp vỗ cánh thong thả của cánh cò. Bài thơ “Con cò” là minh chứng rõ nét cho một tâm hồn đầy tình cảm như vậy.
“Con cò được mẹ ôm trong tay
Con chưa quen biết cánh cò
Nhưng trong lời mẹ ru
Có hình ảnh cò đang bay”
Một cách tự nhiên, mẹ cảm thấy con còn nhỏ bé, cần được bế ẵm. Con chưa biết cánh cò trắng là gì, chưa hiểu cuộc đời ngoài kia ra sao, chỉ cảm nhận cuộc sống một cách vô thức. Nhưng dù vô thức, đứa trẻ vẫn cảm nhận được cánh cò trắng đang bay đến gần, vẫn nghe thấy âm điệu ngọt ngào của lời ru.
“Con cò bay lả
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ
Con cò Đồng Đăng”
Thi sĩ chỉ gợi nhớ một phần của lời ca dao, nhưng không gian bình yên và xa vắng bỗng hiện lên rõ nét. Ở đó, cánh cò và những hình ảnh đẹp đã khắc sâu vào tâm trí của nhiều thế hệ. Nơi ấy, ta cảm nhận được tiếng thở của cuộc sống vất vả của người nông dân, đặc biệt là những người phụ nữ Việt Nam - các bà mẹ, chị em đã hy sinh tất cả vì con cái. Dù gặp khó khăn hay phải đối mặt với cái chết, họ vẫn mong được “xáo nước trong” để giữ gìn danh dự của con mình.
Lời ru của mẹ không chỉ là những câu hát ru giản dị, mà còn chứa đựng tâm tư từ trái tim nhân ái và bao dung của mẹ. Khi thì mẹ thương con, khi thì mẹ thương cánh cò mỏng manh suốt đời. Dù lời ru mang theo bao điều, em bé vẫn ngủ yên. Tình mẹ hòa quyện vào lời ru, vỗ về tâm hồn non nớt, mang đến sự yêu thương và che chở tuyệt vời. Không gian hoài niệm khép lại, đưa ta trở về với hiện tại, với mẹ, với em.
“Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, đừng sợ!”
Cánh cò mềm mẹ đã sẵn tay nâng”
Những lời mẹ xưa kia có phần buồn bã, giờ đây lại trở nên ấm áp và chân thành một cách kỳ lạ, vỗ về và nâng niu tình yêu. Thi nhân bước vào chân trời của sự thật, nơi có một điều mà cả đời người chỉ khi hiểu được mới nhận ra, đó chính là ngay bên ta, giữa cuộc đời này:
Dù con đã trưởng thành, mẹ vẫn luôn coi con là đứa con bé nhỏ của mẹ
Dù con đi đâu, mẹ sẽ luôn dõi theo con suốt đời
Những từ “dù” và “vẫn” khẳng định một điều chắc chắn nhất. Tình yêu của mẹ bao la như chính cuộc sống này. Con có lớn khôn đến đâu, trong mắt mẹ, con vẫn mãi là đứa trẻ nhỏ bé. Con như ánh mặt trời làm ấm trái tim mẹ, và tình yêu của mẹ dành cho con sẽ mãi mãi không thay đổi. Tình mẹ như thế, bao la và vĩnh cửu, lời ru của mẹ là vậy, êm đềm và chân thành, suốt đời con tìm thấy và cảm nhận, nhưng liệu con có thực sự hiểu hết được không? Cả cuộc đời mẹ đã gửi gắm tất cả tình cảm, sự bảo bọc và yêu thương vào những lời ru đó:
Dù sống trọn đời, con vẫn không thể nào hiểu hết những lời ru của mẹ
Cuộc đời dù dài, con cũng không thể trải nghiệm hết những tình cảm mẹ dành cho
(Nguyễn Duy)
Nhà thơ Nguyễn Duy đã cảm nhận được sự rộng lớn và vô hạn của tình mẹ qua những trải nghiệm của chính mình. Còn Chế Lan Viên, với những cánh cò trong lời ru, đã tìm thấy một triết lý thiêng liêng phản ánh sâu sắc tâm hồn con người. Khi hiểu ra chân lý mà mình tìm kiếm suốt đời, nhà thơ đã nén xúc động để viết rằng tình mẹ là vĩnh cửu, bất diệt, luôn hiện diện và ôm ấp từng tâm hồn. Đối với mẹ, con là hơi ấm, là sự sống. Con mang đến cho mẹ niềm hạnh phúc lớn lao nhất. Chúng ta chỉ có thể diễn tả quy luật vĩnh hằng ấy qua những điều giản dị mà sâu sắc nhất trong cuộc đời. Biểu tượng của tình mẹ là thiêng liêng, còn cuộc đời là ấm áp:
“À ơi”
Một cánh cò nhỏ bé
Cánh cò trong lời ru của mẹ
Cò tượng trưng cho cuộc đời
Vỗ cánh qua cái nôi”
Tình mẹ luôn đồng hành cùng con suốt thời gian, trở thành hành trang vững chắc cho con bước vào đời. Con sẽ vững bước với niềm tin kiên định, bởi: 'Cánh cò trắng đồng hành theo bước chân'. Những cánh cò của tuổi thơ sẽ nâng đỡ giấc mơ của con, đưa con đến những chân trời mới. Giống như cánh cò trong thơ Trần Đăng Khoa nâng nắng về để khởi đầu ngày mới: “Cánh cò trắng nâng nắng qua sông…”
Cánh cò trong thơ của Chế Lan Viên làm bừng sáng bầu trời đầy hy vọng, mang đến cho trẻ thơ một tương lai tươi đẹp, rực rỡ sắc màu. Trong hàng triệu sắc màu ấy, tình yêu thương và tình mẫu tử nhẹ nhàng hiện lên. Cánh cò trong lời ru của mẹ đem hơi ấm yêu thương suốt cuộc đời con. Em bé nhận tình yêu và lời ru từ mẹ, cảm nhận hơi ấm của lời ru đó suốt cuộc đời. Lời ru là giọt mật đầu tiên mẹ dành cho con, chứa đựng tình yêu thương và sự hòa quyện của thiên nhiên trong từng lời ru. Con ngủ say trong vòng tay mẹ, trong tình yêu thương của đất trời dành cho những tâm hồn nhỏ bé. Và khi đó, dù:
“Con chưa biết cánh cò, cánh vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát ru
Sữa mẹ đầy đặn, khiến con ngủ say không lo lắng”
Mẹ liên tục gọi tên con, nhắc lại những lời yêu thương, như là cách nhắn gửi tâm tư và tình cảm sâu đậm. Cánh cò và cánh vạc bay xa, mang theo tình yêu vô bờ bến. Em bé có thấu hiểu tình mẹ không? Nhưng thôi, hãy yên tâm ngủ, vì không gì thanh thản bằng giấc ngủ trong lời ru ngọt ngào. Cánh cò trong lời ru tuổi thơ đến nhẹ nhàng, êm ả, đồng hành với con qua từng chặng đường dài, vững chãi như tình mẹ: “Ngủ ngon! Ngủ ngon! Ngủ ngon!”. Lời ru của mẹ như một cái vỗ về ngọt ngào, thanh thản, đem đến giấc ngủ bình yên, như cánh cò từ nơi xa xôi, chở theo tình yêu thương ấm áp đến giấc ngủ của con:
“Để cánh cò trắng đến làm quen với con
Cánh cò đứng quanh cái nôi, rồi bay vào tổ của mình
Khi con ngủ yên thì cánh cò cũng yên giấc
Tình mẹ và lời ru con là lý lẽ vĩnh cửu. Không cần những suy ngẫm sâu rộng hay câu chữ trau chuốt, chỉ cần sự giản dị và nhẹ nhàng, nhà thơ đã chạm đến tận cùng tâm hồn người đọc:
“Dù con ở gần
Dù con ở xa
Dù có lên rừng hay xuống bể
Cánh cò sẽ luôn tìm kiếm con
Tình yêu của cò sẽ mãi dành cho con”
Liệu có tình cảm nào mãnh liệt hơn tình mẫu tử? Một tình cảm mạnh mẽ, vượt qua mọi thử thách, nối liền những khoảng cách, và chạm sâu vào tâm hồn dù chỉ mới lần đầu gặp mặt. Ôi, tình mẫu tử... chắc chắn là điều thiêng liêng nhất. Dù ở đâu, trong hoàn cảnh nào, lòng mẹ như cánh cò, luôn bên con, tìm con, sưởi ấm trái tim con, mang lại sức mạnh và niềm tin vào cuộc sống.
Dù em bé vẫn nhỏ nhắn và ngủ yên trong cái nôi của tuổi thơ, ước mơ về một tương lai tươi đẹp của mẹ vẫn luôn cháy bỏng. Mẹ tự trò chuyện với mình, nhìn sâu vào tình yêu thương dành cho con:
“Lớn lên, lớn lên, lớn lên”
Con đang làm gì?
Con trở thành một nhà thơ!
Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong từng hơi thở của câu chữ…”
Ước mơ của mẹ không phải ngẫu nhiên khi con trở thành thi sĩ. Thi sĩ là những người mang trong mình tâm hồn nhạy cảm và tràn đầy yêu thương. Họ thấu hiểu tình mẹ và cánh cò, biểu tượng của tình yêu. Dù những câu thơ có khép lại, cánh cò vẫn tiếp tục bay qua không gian và thời gian, truyền lại cho thế hệ sau những lời ru yêu thương vô tận. Dù con lớn lên và làm bất kỳ nghề gì, lời ru của mẹ và hình ảnh cánh cò yêu thương vẫn luôn hiện hữu. Những lời ru và cánh cò của Chế Lan Viên sẽ mãi bay qua mọi không gian, chiếu sáng tâm hồn và khơi dậy tình yêu thiêng liêng nhất trong cuộc đời.
Tình mẹ bao la, qua những lời ru, luôn là nơi yên bình và ấm áp để ta tìm về với tuổi thơ. Cánh cò bay lả trên bầu trời xanh, như tình mẹ vĩnh cửu, luôn dõi theo ta trên mọi nẻo đường đời.