1. Đánh giá bài thơ 'Mẹ và quả' của Nguyễn Khoa Điềm - Phiên bản 1
Bài thơ này là một sự thể hiện rõ nét của luật nhân quả trong đời sống con người. Qua hình ảnh mẹ và quả, nó làm nổi bật ảnh hưởng sâu rộng của luật nhân quả đến tư tưởng, cảm xúc và tâm hồn mỗi cá nhân. Những câu thơ mở đầu đã thể hiện điều đó:
'Những mùa quả mẹ tôi đã thu hoạch
Mẹ luôn tin vào công sức của chính mình trong việc vun trồng
Điều này khẳng định rõ luật nhân quả. Dù đôi tay người khác có thể mạnh mẽ hơn, nhưng phẩm chất của mẹ là tự lực. Mẹ hiểu rằng chỉ có công sức của bản thân mới mang lại kết quả như mong muốn. Mẹ chỉ có thể gặt hái mùa quả từ công sức của mình, và điều này không thể thiếu trong cuộc sống. Những mùa quả không phải lúc nào cũng phong phú, có lúc thất bát, nhưng chúng luôn theo chu kỳ nhất định, lúc lặn rồi lại mọc – như mặt trời sáng tối. Do đó, mẹ không thể mong đợi quả chín nhanh mà không trải qua thời gian chăm sóc và chờ đợi. Sự 'vun trồng' của mẹ phụ thuộc vào đôi tay của mẹ, và sự chăm sóc chu đáo sẽ mang lại kết quả tốt.
Thời gian chăm sóc và chờ đợi là thời gian quả lặn, trong khi thu hoạch là thời gian quả mọc. Sự kết hợp giữa hai từ 'lặn' và 'mọc' thể hiện một ẩn dụ sáng tạo của Nguyễn Khoa Điềm, diễn tả quy luật nhân quả trong chu trình trồng trọt của người nông dân.
'Chúng mang hình dáng giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng của mẹ tôi'
Những câu thơ này mang đến một cảm giác ấm áp và giản dị, phản ánh sự gắn bó sâu sắc của người nông dân với công việc hàng ngày. Nguyễn Khoa Điềm chọn hình ảnh quả bí, quả bầu với đặc điểm 'lớn xuống' và hình dáng 'mang dáng giọt mồ hôi mặn' để biểu đạt sự vất vả và cực nhọc của mẹ. Mỗi giọt mồ hôi mặn của mẹ âm thầm rơi xuống, góp phần 'hình thành' những quả bí, quả bầu.
Trên thực tế, chính những quả bí, quả bầu ấy là nguồn sống nuôi dưỡng cho 'lũ chúng tôi' trưởng thành. Mẹ chắc hẳn rất vui và tin tưởng rằng công sức 'vun trồng' của mình sẽ được đền đáp. Không có người mẹ nào kể công lao của mình khi nuôi con.
Những câu thơ cuối cùng mới thật sự thể hiện bản chất của bài thơ: 'Và chúng tôi, một thứ quả trên đời Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ để hái Tôi hoảng sợ ngày tay mẹ mỏi Mình vẫn còn một thứ quả non xanh'. Bài thơ chạm đến sâu thẳm của tình mẫu tử, với hai câu thơ thể hiện nỗi lo lắng và ân hận của đứa con. Mẹ đã chờ đợi suốt bảy mươi năm để thấy quả chín, nhưng đứa con vẫn cảm thấy chưa hoàn thành trách nhiệm. Nguyễn Khoa Điềm không chỉ thể hiện lòng hiếu thảo qua nỗi day dứt của đứa con mà còn qua sự tôn kính đối với mẹ. Đằng sau nỗi day dứt là một tấm lòng sâu sắc, thể hiện lòng hiếu thảo và kính trọng đối với mẹ. Những ai đọc bài thơ chắc chắn cảm nhận được công lao vĩ đại của mẹ, người đã sinh thành và nuôi dưỡng một con người tuyệt vời như tác giả của bài thơ.
2. Cảm nhận về bài thơ 'Mẹ và quả' của Nguyễn Khoa Điềm - Mẫu số 2
Chủ đề 'mẹ và con' là một chủ đề vĩnh cửu, được nhiều thi sĩ trên thế giới khám phá qua từng vần thơ của họ. Nguyễn Khoa Điềm đã mang đến một cách tiếp cận mới mẻ và độc đáo trong việc thể hiện chủ đề này, tạo ra những hiệu quả thẩm mỹ tinh tế và sâu sắc cho người đọc.
Bài thơ bắt đầu với một mô tả giản dị về công việc chăm sóc cây cối của mẹ. Mảnh vườn của mẹ, qua các mùa vụ, luôn sản sinh ra những trái cây ngọt ngào. Hình ảnh 'như mặt trời, khi như mặt trăng' thể hiện sự đa dạng và phong phú từ công sức của mẹ. Niềm tin vào khả năng chăm sóc của mình được thể hiện qua câu thơ 'Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng'. Cuộc đời gian khó của mẹ nông thôn thường gắn liền với mảnh vườn nhỏ, nơi những trái ngọt đầu mùa được dành tặng cho những đứa con đi xa. Nguyễn Khoa Điềm đã nâng cao ý nghĩa bài thơ bằng cách chuyển từ hình ảnh 'trồng cây' sang hình ảnh 'trồng người' với những hình ảnh sáng tạo và ấn tượng.
'Chúng tôi trưởng thành từ bàn tay mẹ
Còn những quả bí và bầu thì lớn dần xuống
Chúng mang hình dáng giọt mồ hôi mặn
Rơi xuống lòng thầm lặng của mẹ tôi'
Những câu thơ này thể hiện sự hy sinh âm thầm của mẹ và lòng biết ơn sâu sắc của người con đối với sự nuôi dưỡng và dạy dỗ của mẹ. Cây cối đáp lại công lao của người trồng bằng những mùa quả bội thu, và người trồng cây luôn hy vọng mùa sau sẽ tốt hơn. Còn 'vườn người' của mẹ, sau chín tháng mười ngày thai nghén, mẹ mong chờ từng giờ phút để đứa con biết nói và bước những bước đầu đời. Tâm trạng của mẹ luôn lo âu, vui buồn theo dòng thời gian, cho đến khi mẹ đã bước vào tuổi 'thất thập cổ lai hy'.
'Chúng tôi là những quả trên đời
Bảy mươi năm mẹ chờ đợi để thu hoạch
Tôi lo lắng khi thấy tay mẹ đã mỏi
Mình vẫn còn là một quả non xanh'
Câu thơ không chỉ bày tỏ lòng biết ơn mà còn thể hiện nỗi ân hận về sự chậm trễ trong thành đạt của con cái, khi chưa làm mẹ hài lòng. Những người mẹ hạnh phúc biết bao khi có những đứa con trưởng thành, như những quả chín 'mặt trời, mặt trăng'. Và mẹ sẽ cảm thấy đau lòng nếu chứng kiến những đứa con như những trái sâu, trái thối trước sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận thanh thiếu niên hiện nay. Bài thơ mang đến vẻ đẹp chân thành và giản dị, phản ánh tấm lòng của mẹ qua cách cảm nhận mới lạ của tác giả, tránh lối mòn và hình ảnh sáo rỗng thường thấy trong các bài thơ và ca dao về chủ đề này.
3. Cảm nhận sâu sắc về bài thơ 'Mẹ và quả' của Nguyễn Khoa Điềm - Mẫu số 3
Bài thơ là một minh chứng rõ nét về luật nhân quả trong đời sống con người. Hình tượng mẹ và quả xuyên suốt bài thơ làm rõ hơn về luật nhân quả, tác động mạnh mẽ đến tư tưởng, cảm xúc và tâm hồn của mỗi người.
Những mùa quả mẹ tôi hái được
Mẹ vẫn đặt niềm tin vào việc mẹ vun trồng
Hai câu thơ mở đầu khẳng định một cách mạnh mẽ về luật nhân quả với tính biện chứng. Dù tay người khác có thể khỏe hơn mẹ, nhưng phẩm chất của mẹ vẫn là tự lực cánh sinh. Mẹ, với kinh nghiệm phong phú từ những trải nghiệm của mình, chỉ có thể thu hoạch những mùa quả từ công sức vun trồng của chính mẹ. Những mùa quả đối với mẹ vô cùng quý giá và không thể thiếu. Mùa quả không phải lúc nào cũng dồi dào; thậm chí đôi khi thất bát trắng tay, nhưng thường theo một chu kỳ nhất định, lặn rồi lại mọc – như mặt trời và mặt trăng. Do đó, mẹ không thể mong chờ sự 'Đại Lãn chờ sung', mà cần phải có thời gian chăm sóc, vun trồng và chờ đợi. Sự 'vun trồng' của mẹ phụ thuộc vào đôi bàn tay của mẹ; nếu chăm sóc tỉ mỉ, quả sẽ tốt đẹp.
Thời gian chăm sóc và chờ đợi chính là thời gian quả lặn, còn thời điểm thu hoạch là thời gian quả mọc. Hai từ 'lặn' và 'mọc' thật sự ấn tượng, là một ẩn dụ sáng tạo của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm về luật nhân quả trong chu kỳ trồng trọt của người nông dân.
Những giọt mồ hôi mặn
Rơi xuống âm thầm nơi lòng mẹ tôi
Các câu thơ nghe thật ấm áp và chân quê, phản ánh cuộc sống giản dị của người nông dân. Nguyễn Khoa Điềm chọn quả bí, quả bầu với đặc trưng 'lớn lên' và hình dáng 'mang dáng giọt mồ hôi mặn' để diễn tả nỗi vất vả của mẹ. Bao giọt mồ hôi mặn của mẹ đã âm thầm rơi xuống để 'kết thành' những quả bí, quả bầu.
Những quả bí, quả bầu này chính là nguồn sống, là nguồn nuôi dưỡng cho chúng tôi trưởng thành. Mẹ chắc chắn rất vui và tin rằng công sức vun trồng của mẹ sẽ được đền đáp xứng đáng. Không có người mẹ nào nuôi con mà lại kể công.
Và chúng tôi, những quả trên đời
Mẹ chờ đợi suốt bảy mươi năm để được thu hoạch
Tinh túy của bài thơ nằm ở hai câu này. Mặc dù mẹ đã nhiều lần thu hoạch, điều mẹ mong mỏi nhất là các con trở thành những 'quả lành có ích' cho đời, vì mẹ đã ở tuổi xưa nay hiếm. Đọc hai câu cuối của bài thơ mới thấy lòng hiếu thảo của đứa con vượt lên trên những suy nghĩ thông thường của mẹ và của xã hội.
Tôi cảm thấy lo sợ khi tay mẹ mỏi mệt
Chúng ta vẫn còn một quả xanh non
Thật là tuyệt vời. Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện lòng hiếu thảo vĩ đại đối với mẹ. Phía sau những day dứt thường xuyên là một trái tim luôn hướng tới 'chữ hiếu tròn đầy là đạo con' của nhà thơ. Ai đọc 'Mẹ và quả' đều không khỏi cảm ơn mẹ – chính mẹ đã sinh thành và nuôi dưỡng một người con tuyệt vời như tác giả bài thơ.