1. Thiếu Vitamin A dẫn đến những bệnh gì?
Vitamin A tham gia vào quá trình tăng trưởng, quá trình biệt hóa tổ chức biểu mô, tham gia vào hệ thống miễn dịch và hỗ trợ cho khả năng nhìn của mắt thông qua việc tương tác với các protein đặc hiệu. Do đó, khi cơ thể thiếu vitamin này có thể gặp phải những căn bệnh nguy hiểm sau:
1.1. Các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến mắt
Vitamin A giúp bảo vệ niêm mạc và giác mạc khỏi tổn thương do gốc tự do gây ra, đồng thời tạo ra sắc tố giúp mắt nhìn trong điều kiện thiếu ánh sáng.
Tình trạng thiếu hụt vitamin A rất phổ biến ở Việt Nam.
Thiếu vitamin A có thể gây ra nhiều bệnh về mắt như quáng gà, khô mắt và có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng.
Có những dấu hiệu sớm để nhận biết vấn đề về mắt do thiếu hụt vitamin A.
Cảm giác không thoải mái khi tiếp xúc với ánh sáng chói lọi.
Mắt cảm thấy khô và đau nhức.
Mắt có dấu hiệu bị sưng và đỏ.
Mắt cảm thấy đau đớn.
Tạm thời hoặc vĩnh viễn gặp khó khăn trong việc nhìn rõ ràng.
Quáng gà là hiện tượng giảm thị lực khi ở trong điều kiện thiếu ánh sáng.
Tuyến lệ bị kích thích, dẫn đến việc dễ tiết nước mắt.
Cảm giác đau nhức ở hốc mắt.
Trẻ em là nhóm đối tượng dễ bị thiếu hụt vitamin A.
Thiếu hụt vitamin này ở trẻ nhỏ có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh về mắt cao và khó khắc phục, vì vậy cha mẹ cần chú ý đặc biệt khi trẻ có các dấu hiệu như giảm thị lực khi thiếu ánh sáng.
Thiếu hụt vitamin A ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ, gây ra vấn đề về tăng trưởng chiều cao, thị lực và hệ miễn dịch.
Thiếu hụt vitamin A làm cho trẻ thường cảm thấy mệt mỏi, khô da, chậm phát triển, và rụng tóc nhiều. Điều này làm cho hệ thống miễn dịch của trẻ yếu và dễ mắc bệnh về tiêu hóa và hô hấp.
Thiếu hụt vitamin A có thể gây ra các vấn đề về da.
Các vấn đề về da là một trong những hậu quả của thiếu hụt vitamin A.
Vitamin A giúp duy trì độ ẩm cho da và tăng cường sức đề kháng, chống lại vi khuẩn gây hại trên da. Nó cũng cải thiện lưu thông máu, nuôi dưỡng tế bào da, giữ cho da khỏe mạnh và hồng hào. Vitamin A cũng loại bỏ các tế bào chết trên da và ngăn ngừa nhiễm trùng.
Thiếu hụt vitamin A có thể gây ra các vấn đề da như khô, ngứa, da thiếu dầu và da sần sùi.
Thiếu hụt vitamin A có thể dẫn đến các bệnh về da.
Bệnh về gan cũng là một trong những hậu quả của thiếu hụt vitamin A.
Thiếu hụt vitamin A có thể gây ra các vấn đề như ứ mật mạn tính, xơ gan, ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng gan. Khi này, cơ thể có thể xuất hiện các triệu chứng nhiễm độc và cảm giác nóng trong người.
Bất kỳ ai không cung cấp đủ lượng vitamin A cần thiết đều có nguy cơ mắc bệnh, nhưng trẻ em thường là nhóm dễ bị tổn thương nhất.
Có nhiều nguyên nhân gây thiếu hụt vitamin A, chủ yếu thuộc vào hai nhóm sau đây:
Do không tiếp nhận đủ lượng vitamin A cần thiết.
Nguyên nhân gây thiếu hụt vitamin A chủ yếu do không cung cấp đủ lượng vitamin cần thiết.
Cần phải đảm bảo bổ sung đều đặn vitamin A qua chế độ ăn vì cơ thể không tự tổng hợp dưỡng chất này. Khi thừa vitamin A từ thực phẩm, cơ thể sẽ lưu trữ nó trong gan và sử dụng khi cần. Tuy nhiên, nếu thiếu vitamin A kéo dài, cơ thể sẽ không thể tự bù trừ lượng thiếu hụt.
Việc không cung cấp đủ vitamin A thường xuất phát từ chế độ ăn kém lành mạnh, bao gồm:
- Ăn ít rau củ và thực phẩm giàu vitamin A.
- Ăn nhiều bột gạo và thực phẩm có vitamin A nhưng không kèm dầu mỡ, dẫn đến vitamin A không được hấp thụ đúng cách.
- Trẻ em được nuôi bằng sữa công nghệ không có bơ.
Do cơ thể không hấp thu đủ lượng vitamin A.
Đôi khi, mặc dù chế độ dinh dưỡng đã bổ sung đủ hoặc thừa lượng vitamin A, nhưng cơ thể vẫn thiếu hụt do các vấn đề liên quan đến hấp thu như:
- Trẻ bị suy dinh dưỡng nặng.
- Trẻ bị tiêu chảy kéo dài.
- Trẻ mắc bệnh nhiễm khuẩn.
- Trẻ mắc bệnh gan mật.
Xác định chính xác nguyên nhân gây thiếu hụt vitamin A rất quan trọng để chọn biện pháp điều trị, khắc phục hiệu quả. Tình trạng thiếu hụt vitamin A có thể xảy ra với bất kỳ đối tượng nào, nhưng trẻ nhỏ thường gặp nhiều hơn do nhu cầu về dưỡng chất này cao hơn.
3. Các dấu hiệu thiếu vitamin A cần nhận biết
Phát hiện sớm các dấu hiệu thiếu hụt vitamin A giúp khắc phục và điều trị kịp thời, tránh tiến triển thành bệnh lý và biến chứng nguy hiểm.
Thiếu vitamin này gây ra nhiều triệu chứng lâm sàng dễ phát hiện như sau:
3.1. Biểu hiện toàn thân
Trẻ thiếu hụt vitamin A thường cảm thấy mệt mỏi, phát triển chậm, ăn kém, gặp vấn đề về tiêu hóa và dễ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp. Ngoài ra, da khô, tóc khô, dễ gãy cũng có thể là do thiếu vitamin này.
3.2. Biểu hiện ở mắt
Tùy thuộc vào mức độ và thời gian thiếu hụt vitamin A mà tổn thương ở mắt có thể nhẹ hoặc nặng, dấu hiệu như sau:
Hemeralopia: Đây là dấu hiệu đầu tiên khi thiếu hụt vitamin A, mắt giảm khả năng thích nghi và nhìn trong điều kiện thiếu ánh sáng. Khi vào phòng thiếu ánh sáng hoặc ban đêm, trẻ thường nhìn kém nên đi loạng choạng, vấp ngã, không nhận biết được người thân.
Thiếu vitamin A dẫn đến giảm khả năng nhìn trong điều kiện thiếu ánh sáng
Màng kết mạc khô: Màng kết mạc trở nên khô, không có bóng ướt, màu vàng nhạt hoặc nâu sẫm, có nếp nhăn.
Vệt Bitot: Xuất hiện vết trắng trên mắt.
Màng giác mạc khô: Giác mạc khô, mờ đục, mất đi sự bóng sáng.
Khi thiếu vitamin A kéo dài, các vấn đề về mắt không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng như: loét giác mạc, sẹo giác mạc, khô đáy mắt,…
Để chẩn đoán thiếu vitamin A, bệnh nhân cần tiến hành xét nghiệm định lượng vitamin A trong máu với kết quả giảm dưới 10 ug%.
Trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai là hai đối tượng có nhu cầu vitamin A cao, do đó cũng dễ mắc thiếu vitamin A nếu không có chế độ dinh dưỡng bổ sung đặc biệt.