Tổng kết lại, việc viết cần: “Hiểu biết về ngữ pháp, cảm xúc để truyền đạt, và tìm hiểu thực tế để làm phong phú văn từ”.
Tất cả những điều này có thể áp dụng cho tiếng Anh. Mình chỉ muốn nhấn mạnh một số điểm nhỏ:
- Nhiều bạn học tiếng Anh dựa vào mẫu câu. Tuy nhiên, mẫu câu không phải là ngữ pháp theo định nghĩa chính thống. Điều quan trọng là phân tích chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ, bổ ngữ, định ngữ trong mỗi câu tiếng Anh. (Nếu có thể, hãy so sánh cách sử dụng này trong tiếng Việt.)
Việc hiểu rõ ý nghĩa trong IELTS hoặc TOEFL giúp nâng cao điểm số nhanh chóng nhưng không đảm bảo khả năng viết luận xuất sắc. Đừng nhầm lẫn rằng điểm số tiếng Anh cao tức là khả năng viết tiếng Anh vượt trội so với tiếng Việt.
Khi viết các bài luận phức tạp, bạn nên bắt đầu bằng việc viết bằng tiếng Việt. Nhiều người viết tiếng Anh thường bỏ qua ý nghĩa gốc và chỉ tập trung vào việc sử dụng mẫu câu. Điều này khiến ý tưởng trong bài viết trở nên mơ hồ và không thể hiện được suy nghĩ của tác giả một cách chính xác.
Cuối cùng, bạn cần phải 'thực sự hiểu' để xác định xem người đọc có hiểu đúng bối cảnh văn hóa Việt Nam hay không, và nếu cần, thay đổi bối cảnh để làm cho bài viết dễ hiểu hơn đối với độc giả. Ví dụ, một người viết về một câu lạc bộ ở Việt Nam, chuyên về kỹ năng sống trong rừng, giải mã, nhóm lửa, và nhóm trại. Tại Mỹ, những hành động này thường liên quan đến 'hướng đạo' - boy scout. Tại Mỹ, hướng đạo từ nhỏ thường được coi trọng về tính trung thực và sự hỗ trợ cộng đồng. Nhiều người hướng đạo Mỹ sau này trở thành những nhân vật quan trọng trong xã hội và kinh doanh. Do đó, nếu bạn có thể giải thích rằng câu lạc bộ của bạn giống như 'hướng đạo' phiên bản Việt Nam, thì người chấm bài (ở Mỹ) sẽ có cảm nhận tích cực hơn với bài viết của bạn.
Đúng là việc sử dụng chính tả chỉ là một quy ước, nếu mình sai sót một ít nhưng vẫn truyền đạt được 90% ý nghĩ của mình tới người đọc, thì đó cũng là một thành công. Ngay cả khi Anh Anh, Anh Mỹ phát âm khác nhau và bác Hồ viết 'Cách mạng', mong rằng mọi người đừng quá chú ý vào chính tả mà bỏ lỡ ý nghĩa khi viết.
Còn về ngữ pháp thì sao?
- Mình thường viết sai ngữ pháp, đặc biệt là thích bắt đầu câu bằng 'Và, Còn, Cơ mà, Có một.' Nhưng mình tự tin rằng hơn 80% câu mình viết đều đủ ý.
Ngay cả khi viết bài nghiên cứu với thầy suốt những năm qua, cũng vậy. Thầy có tư duy phức hợp khi kể chuyện trong bài, nhưng mình phải tự sửa ngữ pháp (một người kém trong khía cạnh này). Khi hoàn thành, cả thầy và mình phải gửi cho người sửa lại chính tả, mặc dù họ không chuyên sâu về đề tài mình viết. Vậy nên, hãy viết câu đủ ý nhất có thể và dành thời gian cho cảm thông và tư duy phức hợp khi viết.
Trong thực tế, việc thành thạo ngôn ngữ và giao tiếp đối với trẻ nhỏ có nhiều điểm tương đồng.
Rất nhiều phụ huynh thường sử dụng ngôn ngữ dễ thương và câu ngắn khi nói chuyện với con khi còn nhỏ. Hành động này thúc đẩy các em phát triển thói quen sử dụng câu ngắn và hạn chế khả năng tư duy ngôn ngữ phức tạp.
Ngược lại, nếu phụ huynh luôn sử dụng câu đầy đủ với con, kèm theo ngữ cảnh rõ ràng, sẽ giúp các em phát triển khả năng tư duy ngôn ngữ một cách toàn diện hơn.
Tuy nhiên, thậm chí việc này cũng đôi khi gặp khó khăn. Bạn có thể nghĩ rằng người lớn thường sử dụng ngôn ngữ đầy đủ và chính xác, nhưng thực tế là khi đọc các văn bản chính thống hay các tài liệu hành chính, bạn luôn phải đối mặt với việc tìm kiếm chủ ngữ mà không có vị ngữ. Điều này khiến ý nghĩa của câu trở nên mơ hồ. Vì vậy, để dạy con viết tốt, phụ huynh cần thường xuyên tự kiểm tra ngữ pháp và ý nghĩa của mình khi giao tiếp hoặc viết bài.
Cuối cùng, nếu bạn hỏi tôi làm thế nào để cải thiện kỹ năng viết của bạn hoặc con bạn, tôi chỉ có thể khuyên bạn nên tích lũy kiến thức về ngữ pháp, thấu hiểu tâm trạng của người đọc và tích luỹ kinh nghiệm thực tiễn qua thời gian. Quan trọng nhất là không bao giờ từ bỏ và luôn giữ tinh thần cống hiến. Nếu thiếu những yếu tố này, thì dù bạn có được mọi mẹo và kỹ thuật, việc viết tốt vẫn là điều khó khăn.