Những chuyến phiêu lưu của thám tử Sherlock Holmes

Cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes và bác sĩ Watson (tiếng Anh: The adventures of Sherlock Holmes and Dr. Watson) là tên gọi mà hậu thế dành cho loạt truyện về nhân vật thám tử Sherlock Holmes cùng với người bạn đồng hành, bác sĩ Watson, do Arthur Conan Doyle sáng tác và phát hành từ 1887 đến 1927 tại London.

Tác phẩm này được xem là biểu tượng cho thể loại văn trinh thám và cũng là một trong những tác phẩm tiêu biểu của thời kỳ Victoria-Edward.

Lịch sử

Vào thập niên 1880, Anh Quốc bước vào thời kỳ hậu cách mạng công nghiệp, đạt được sự thịnh vượng nhất định nhờ vào các tiến bộ công nghệ và chính sách khai thác thuộc địa hiệu quả. Công chúng lúc bấy giờ thường ưa chuộng đọc những tác phẩm dài kỳ trên báo. Để thu hút độc giả thích sự giải trí, các nhà văn thường chọn thể loại văn chương kỳ ảo với ngôn từ hoa mỹ khó hiểu.

Trước khi bắt đầu viết về Sherlock Holmes, Arthur Conan Doyle là một quân y sĩ đã nghỉ hưu và cũng là một tác giả nổi bật, mặc dù danh tiếng của ông lúc đó còn khá hạn chế. Hình tượng Sherlock Holmes được cho là có nguồn gốc từ các nhân vật như C. Auguste Dupin (do Edgar Allan Poe tạo ra), bác sĩ phẫu thuật Joseph Bell, hoặc y sĩ Henry Duncan Littlejohn... Tất cả đều là những nhân vật có chuyên môn cao, phổ biến trong xã hội châu Âu lúc bấy giờ. Ngược lại, nhân vật John H. Watson nhiều khả năng chính là hình mẫu từ cuộc sống hành nghề y của tác giả.

Theo các nghiên cứu hiện đại, từ 1887 đến 1927, tổng cộng có 4 tiểu thuyết và 56 truyện ngắn về những cuộc phiêu lưu của thám tử Sherlock Holmes được xuất bản dưới tên Arthur Conan Doyle. Các câu chuyện hoàn toàn được kể lại qua hồi ức của bác sĩ John H. Watson, người đóng vai trò trợ lý cho Sherlock Holmes và chứng kiến hầu hết các sự kiện. Số phận của nhân vật cũng như cái kết của toàn bộ tác phẩm đều để ngỏ.

Nội dung

Bối cảnh diễn ra sau cuộc chiến Anglo-Afghan (đầu thập niên 1880), quân y sĩ John H. Watson quyết định hồi hưu, trở về London từ Ấn Độ. Qua người bạn Stamford, Watson tìm kiếm một căn hộ tại thủ đô để tiếp tục hành nghề y. Stamford đã dẫn ông đến số 221B phố Baker và giới thiệu với một nhân vật kỳ lạ tên là Sherlock Holmes, người đang tìm bạn ở chung để chia sẻ chi phí. Cuối cùng, Holmes và Watson đồng ý sống chung, mỗi người có phòng riêng và chỉ gặp nhau ba lần một ngày để ăn uống. Công việc nhà đều do phu nhân Martha Louise Hudson đảm nhiệm, và tiền trọ được thanh toán vào cuối tháng.

Những ngày đầu sống chung, John H. Watson cảm thấy khó chịu với những hành vi kỳ quặc của Sherlock Holmes, khiến ông nghi ngờ Holmes có liên quan đến thế giới ngầm và quyết định tìm chỗ ở khác. Để chấm dứt sự khó chịu này, Watson mời Holmes so tài. Hai người tham gia vào một cuộc thi, mặc dù cánh tay Watson vẫn còn di chứng từ thời chiến. Holmes đã giải thích về những hành động của mình và công bố rằng ông là một thám tử tư. Sau đó, họ đã hòa giải và Holmes mời Watson làm trợ lý cho mình.

Sau một thời gian tham gia vào một số vụ án, John H. Watson rất tức giận khi thấy công sức của Sherlock Holmes bị các thanh tra Scotland Yard chiếm đoạt trên báo chí. Ông quyết định viết biên niên sử về Holmes, từ đó, danh tiếng của Sherlock Holmes nổi tiếng khắp châu Âu, lan tới Bắc Mỹ và trở thành nỗi kinh hoàng của thế giới ngầm.

Các cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes thường có sự đồng hành của John H. Watson và nhiều thanh tra cảnh sát hỗ trợ. Ngoài ra, còn có sự giúp đỡ từ đội đặc nhiệm ở phố Baker. Nhờ đó, ông đã giải quyết được nhiều vụ án hóc búa mà ngay cả các điều tra viên cũng phải bó tay. Trong phần lớn các vụ án, Sherlock Holmes thường áp dụng nguyên tắc suy luận hợp lý 'từ một giọt nước có thể xác định được sông hồ hay biển cả'. Cuộc đời thám tử của ông đã vượt qua mọi nhân vật trong thế giới ngầm, nhưng chỉ thua một người phụ nữ, đó là Irene Adler, một nữ ca sĩ giải nghệ, về tài trí.

Số phận phiêu bạt của Holmes tạm thời kết thúc khi ông lập một trại nuôi ong ở South Downs, trong khi Watson quay lại phục vụ trong Đệ nhất thế chiến. Riêng bà Hudson ngừng cho thuê trọ để biến nơi này thành bảo tàng Sherlock Holmes.

Tiểu thuyết

• Cuộc điều tra màu đỏ (A study in scarlet, Beeton's Christmas Annual năm 1887)
• Dấu bộ tứ (The sign of the four, Lippincott's Monthly Magazine năm 1890)
• Con chó săn nhà họ Baskervilles (The hound of the Baskervilles, The Strand Magazine năm 1901-2)
• Thung lũng kinh hoàng (The valley of fear, The Strand Magazine năm 1914-5)

Trung/đoản thiên tiểu thuyết

• Cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes (The adventures of Sherlock Holmes, The Strand Magazine năm 1891-2)
• Những hồi ức của Sherlock Holmes (The memoirs of Sherlock Holmes, The Strand Magazine năm 1892-3)
• Sherlock Holmes trở lại (The return of Sherlock Holmes, The Strand Magazine năm 1903-4)
• Khúc đàn cuối: Một số hồi ức về Sherlock Holmes (His last bow: Some later reminiscences of Sherlock Holmes, The Strand Magazine năm 1908-17)
• Hồ sơ của Sherlock Holmes (The casebook of Sherlock Holmes, The Strand Magazine năm 1921-7)

Văn hóa

Trong khoảng một thế kỷ kể từ khi ra mắt, tác phẩm Cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes và bác sĩ Watson đã được công chúng đón nhận nồng nhiệt như một xu hướng văn học mới lạ và hấp dẫn. Thậm chí, khi tác giả quyết định kết thúc số phận nhân vật chính (trong tập Vấn đề cuối cùng, 1891), độc giả London đã tổ chức biểu tình yêu cầu Arthur Conan Doyle hồi sinh nhân vật. Nhờ đó, tác phẩm còn kéo dài đến năm 1927.

Các tác phẩm này được sách kỷ lục Guinness ghi nhận có ít nhất 250 lần được chuyển thể thành truyện tranh, kịch nói, phim ảnh và chương trình truyền hình. Tại phố Baker còn có một quán rượu mang tên Sherlock Holmes, được đặt theo số 221B.

Arthur Conan Doyle bắt đầu sự nghiệp sáng tác của mình khi còn là sinh viên y khoa vào cuối thập niên 1870, với tác phẩm truyện ngắn đầu tay mang tên The Mystery of Sasassa Valley (Bí ẩn thung lũng Sasassa), được xuất bản vào tháng 9 năm 1879. Tám năm sau, ông cho ra mắt tiểu thuyết đầu tiên về Sherlock Holmes, Cuộc điều tra màu đỏ, được phát hành bởi Ward Lock & Co. Mặc dù tác phẩm này được đón nhận tích cực, nhưng Doyle chỉ nhận được một khoản thù lao không đáng kể. Sau đó, ông viết Dấu bộ tứ cho Lippincott's Monthly Magazine và chuyển trọng tâm sang các truyện ngắn.

Ngay khi The Strand Magazine ra mắt vào tháng 1 năm 1891, biên tập viên Herbert Greenhough Smith đã nhận được hai truyện ngắn từ Doyle. Ông đã mô tả phản ứng của mình: 'Tôi ngay lập tức nhận ra rằng đây là tác giả truyện ngắn xuất sắc nhất kể từ Edgar Allan Poe.' Truyện ngắn đầu tiên, Vụ tai tiếng xứ Bohemia, được in gần bìa sau trong số tháng Bảy, kèm theo 10 minh họa của Sidney Paget. Những câu chuyện này nhanh chóng trở nên phổ biến, giúp tạp chí tăng cường lượng phát hành. Doyle nhận được 30 guinea cho mỗi truyện ngắn trong mười hai truyện đầu tiên. Các truyện này được đăng định kỳ từ tháng Bảy năm 1891 đến tháng Sáu năm 1892 và sau đó được tập hợp thành cuốn sách Những cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes, do nhà xuất bản George Newnes phát hành vào ngày 14 tháng 10 năm 1892. Lần xuất bản đầu tiên đã tiêu thụ được 10.000 bản ở Anh và 4.500 bản ở Mỹ do Harper Brothers phát hành.

Sidney Paget đã minh họa cho tất cả mười hai truyện ngắn được đăng trên The Strand và trong cuốn sách. Các tiểu thuyết về Holmes trước đó được minh họa bởi những nghệ sĩ khác.

• Arsène Lupin
• Fantômas

Tài liệu

• Accardo, Pasquale J. (1987). Diagnosis and Detection: Medical Iconography of Sherlock Holmes. Madison, NJ: Fairleigh Dickinson University Press. ISBN 0-517-50291-7.
• Baring-Gould, William (1967). The Annotated Sherlock Holmes. New York: Clarkson N. Potter. ISBN 0-517-50291-7.
• Baring-Gould, William (1962). Sherlock Holmes of Baker Street: The Life of the World's First Consulting Detective. New York: Clarkson N. Potter. OCLC 63103488.
• Blakeney, T. S. (1994). Sherlock Holmes: Fact or Fiction?. London: Prentice Hall & IBD. ISBN 1-883402-10-7.
• Bradley, Alan (2004). Ms Holmes of Baker Street: The Truth About Sherlock. Alberta: University of Alberta Press. ISBN 0-88864-415-9.
• Campbell, Mark (2007). Sherlock Holmes. London: Pocket Essentials. ISBN 978-0-470-12823-7.
• Dakin, David (1972).
  A Sherlock Holmes Commentary. Newton Abbot: David & Charles. ISBN 0-7153-5493-0.
• Duncan, Alistair (2008). Eliminate the Impossible: An Examination of the World of Sherlock Holmes on Page and Screen. London: MX Publishing. ISBN 978-1-904312-31-4.
• Duncan, Alistair (2009). Close to Holmes: A Look at the Connections Between Historical London, Sherlock Holmes and Sir Arthur Conan Doyle. London: MX Publishing. ISBN 978-1-904312-50-5.
• Duncan, Alistair (2010). The Norwood Author: Arthur Conan Doyle and the Norwood Years (1891–1894). London: MX Publishing. ISBN 978-1-904312-69-7.
• Fenoli Marc, Qui a tué Sherlock Holmes ? [Who shot Sherlock Holmes ?], Review L'Alpe 45, Glénat-Musée Dauphinois, Grenoble-France, 2009. ISBN 978-2-7234-6902-9
• Green, Richard Lancelyn (1987). The Sherlock Holmes Letters. Iowa City: University of Iowa Press. ISBN 0-87745-161-3.
• Hall, Trevor (1969). Sherlock Holmes: Ten Literary Studies. London: Duckworth. ISBN 0-7156-0469-4.
• Hall, Trevor (1977). Sherlock Holmes and his Creator. New York: St Martin's Press. ISBN 0-312-71719-9.
• Hammer, David (1995). The Before-Breakfast Pipe of Mr. Sherlock Holmes. London: Wessex Pr. ISBN 0-938501-21-6.
• Harrison, Michael (1973). The World of Sherlock Holmes. London: Frederick Muller Ltd.
• Jones, Kelvin (1987). Sherlock Holmes and the Kent Railways. Sittingborne, Kent: Meresborough Books. ISBN 0-948193-25-5.
• Keating, H. R. F. (2006). Sherlock Holmes: The Man and His World. Edison, NJ: Castle. ISBN 0-7858-2112-0.
• Kestner, Joseph (1997). Sherlock's Men: Masculinity, Conan Doyle and Cultural History. Farnham: Ashgate. ISBN 1-85928-394-2.
• King, Joseph A. (1996). Sherlock Holmes: From Victorian Sleuth to Modern Hero. Lanham, US: Scarecrow Press. ISBN 0-8108-3180-5.
• Klinger, Leslie (1998). The Sherlock Holmes Reference Library. Indianapolis: Gasogene Books. ISBN 0-938501-26-7.
• Knowles, Christopher (2007). Our Gods Wear Spandex: The Secret History of Comic Book Heroes. San Francisco: Weiser Books. ISBN 978-1-57863-406-4.
• Lester, Paul (1992). Sherlock Holmes in the Midlands. Studley, Warwickshire: Brewin Books. ISBN 0-947731-85-7.
• Lieboe, Eli. Doctor Joe Bell: Model for Sherlock Holmes. Bowling Green, Ohio: Bowling Green University Popular Press, 1982; Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 2007. ISBN 978-0-87972-198-5
• McClure, Michael (2020). Sherlock Holmes and the Cryptic Clues. Chester, IL: Baskerville Productions. ISBN 978-0-9981084-7-6.
• Mitchelson, Austin (1994). The Baker Street Irregular: Unauthorised Biography of Sherlock Holmes. Romford: Ian Henry Publications Ltd. ISBN 0-8021-4325-3.
• Payne, David S. (1992). Myth and Modern Man in Sherlock Holmes: Sir Arthur Conan Doyle and the Uses of Nostalgia. Bloomington, Ind: Gaslight's Publications. ISBN 0-934468-29-X.
• Redmond, Christopher (1987). In Bed with Sherlock Holmes: Sexual Elements in Conan Doyle's Stories. London: Players Press. ISBN 0-8021-4325-3.
• Redmond, Donald (1983). Sherlock Holmes: A Study in Sources. Quebec: McGill-Queen's University Press. ISBN 0-7735-0391-9.
• Rennison, Nick (2007). Sherlock Holmes. The Unauthorized Biography. London: Grove Press. ISBN 978-0-8021-4325-9.
• Richards, Anthony John (1998). Holmes, Chemistry and the Royal Institution: A Survey of the Scientific Works of Sherlock Holmes and His Relationship with the Royal Institution of Great Britain. London: Irregulars Special Press. ISBN 0-7607-7156-1.
• Riley, Dick (2005). The Bedside Companion to Sherlock Holmes. New York: Barnes & Noble Books. ISBN 0-7607-7156-1.
• Riley, Peter (2005). The Highways and Byways of Sherlock Holmes. London: P.&D. Riley. ISBN 978-1-874712-78-7.
• Roy, Pinaki (2008). The Manichean Investigators: A Postcolonial and Cultural Rereading of the Sherlock Holmes and Byomkesh Bakshi Stories. New Delhi: Sarup and Sons. ISBN 978-81-7625-849-4.
• Sebeok, Thomas; Umiker-Sebeok, Jean (1984). “'You Know My Method': A Juxtaposition of Charles S. Peirce and Sherlock Holmes”. Trong Eco, Umberto; Sebeok, Thomas (biên tập). The Sign of Three: Dupin, Holmes, Peirce. Bloomington, IN: History Workshop, Indiana University Press. tr. 11–54. ISBN 978-0-253-35235-4. OCLC 9412985. Previously published as chapter 2, pp. 17–52 of Sebeok, Thomas (1981). The Play of Musement. Bloomington, IN: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-39994-6. LCCN 80008846. OCLC 7275523.
• Shaw, John B. (1995). Encyclopedia of Sherlock Holmes: A Complete Guide to the World of the Great Detective. London: Pavilion Books. ISBN 1-85793-502-0.
• Sova, Dawn B. (2001). Edgar Allan Poe: A to Z . New York: Checkmark Books. ISBN 0-8160-4161-X.
• Starrett, Vincent (1993). The Private Life of Sherlock Holmes. London: Prentice Hall & IBD. ISBN 978-1-883402-05-1.
• Tracy, Jack (1988). The Sherlock Holmes Encyclopedia: Universal Dictionary of Sherlock Holmes. London: Crescent Books. ISBN 0-517-65444-X.
• Tracy, Jack (1996). Subcutaneously, My Dear Watson: Sherlock Holmes and the Cocaine Habit. Bloomington, Ind.: Gaslight Publications. ISBN 0-934468-25-7.
• Wagner, E. J. (2007). La Scienza di Sherlock Holmes. Torino: Bollati Boringheri. ISBN 978-0-470-12823-7.
• Weller, Philip (1993). The Life and Times of Sherlock Holmes. Simsbury: Bracken Books. ISBN 1-85891-106-0.
• Wexler, Bruce (2008). The Mysterious World of Sherlock Holmes. London: Running Press. ISBN 978-0-7624-3252-3.

Tài liệu tham khảo

• 'Sherlock Holmes'. tại Internet Archive
• Bảng tên Sherlock Holmes trên openplaques.org
• Khám phá Sherlock Holmes tại Đại học Stanford
• Bài luận về Cờ vua và Sherlock Holmes của Edward Winter
• 'Gánh nặng của Holmes' – Bài viết ngày 23.12.09 trên The Wall Street Journal
• Sách nói của Sir Arthur Conan Doyle từ Lit2Go tại Đại học South Florida

Các liên kết bên ngoài

• Cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes tại Dự án Gutenberg
• Cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes - Phiên bản HTML dễ đọc.