Buzz
Hôm nay, tôi viết bài này để chia sẻ kinh nghiệm từ việc phỏng vấn tại các tập đoàn. Mục tiêu của bài viết là giới thiệu các chiến lược phỏng vấn và tìm việc làm một cách tổng quát để mọi người có thể chia sẻ và học hỏi cùng nhau. Tuy nhiên, với ngành khoa học máy tính và bối cảnh là du học sinh Mỹ, việc có ý kiến cá nhân là điều không tránh khỏi.
Đầu tiên, tôi tin rằng các mẹo phỏng vấn chỉ có thể hỗ trợ bạn ở một mức độ nào đó. Công ty nghiêm túc và minh bạch khi đánh giá ứng viên không chỉ dựa vào một số cuộc phỏng vấn hay ấn tượng từ cách nói chuyện. Tin tốt là nếu bài phỏng vấn của bạn không như ý muốn do 'phong độ giảm sút không kịp thời' thì điều đó chưa chắc đã là dấu hiệu cho việc bạn không được chấp nhận. Tin không tốt là nếu hồ sơ của bạn không tốt, bạn cần phải nỗ lực nhiều hơn để cải thiện. Điểm học vấn, hoạt động ngoại khóa, kinh nghiệm làm việc hoặc nghiên cứu thường là điểm cộng trong hồ sơ ứng viên. Tùy thuộc vào đặc điểm của từng ngành và công ty, những yếu tố này sẽ có trọng số khác nhau trong quyết định bạn có phù hợp với công ty hay không.
Để đến vòng phỏng vấn, trước tiên bạn cần vượt qua 'vòng sàng lọc hồ sơ'. Ở đây, tôi đề cập đến việc tối ưu hồ sơ cá nhân trước khi gửi cho nhà tuyển dụng. Trên internet có nhiều tài liệu về cách làm nổi bật hồ sơ của bạn. Dưới đây là một số điểm quan trọng tôi muốn nhấn mạnh:
+ Nghiên cứu kỹ về ngành và công ty bạn muốn ứng tuyển để hiểu rõ về việc gì là 'ứng viên hoàn hảo.' Hồ sơ kiểu 'chứng minh được định lý Fermat khi học tiểu học' không phù hợp nếu bạn ứng tuyển vào vị trí bảo vệ quán bar, và résumé kiểu 'gấu nhất xóm, được phong làm đại ca năm vừa tròn 18' sẽ bị loại ngay ra khỏi một công ty tài chính. Việc nghiên cứu từ sớm cũng giúp bạn hiểu rõ hơn về ngành nghề mình muốn theo đuổi.
+ Viết résumé ngắn gọn, súc tích (thường chỉ 1 trang), và cố gắng làm cho nhà tuyển dụng 'yêu từ cái nhìn đầu tiên.' Các công ty lớn như Google mỗi năm nhận khoảng 2 triệu hồ sơ xin việc, vì vậy giả sử mỗi ứng viên tốn 10 phút để đọc hồ sơ thì Google sẽ mất khoảng 333333 giờ lao động (=38 năm) để đọc hết. Theo một nhà tuyển dụng, họ không bao giờ đọc trang thứ hai của hồ sơ, và nếu trang đầu tiên, hoặc thậm chí 10 dòng đầu tiên không để lại ấn tượng tốt thì chúc bạn may mắn lần sau.
+ Không bao giờ nói dối trong hồ sơ (bạn có thể bị hỏi về bất kỳ điều gì bạn đã viết trong hồ sơ). Tuy nhiên, đừng quá khiêm tốn về những thành tựu của bản thân.
Giả sử bạn đã vượt qua 'vòng sàng lọc hồ sơ', điều đó đồng nghĩa bạn đã rất cố gắng trong mấy năm học đại học hoặc tích lũy kinh nghiệm làm việc + chuẩn bị một hồ sơ hoàn hảo,... thì xin chúc mừng bạn: bạn sẽ tham gia vào một cuộc phỏng vấn mà theo thống kê chỉ có 1% ứng viên vượt qua được. (-_-')
Mặc dù câu trên chỉ là trêu đùa, nhưng thực tế không phải tất cả các công ty đều như vậy. Tuy nhiên, khi bạn quyết định nộp đơn vào một công ty như vậy, tôi hy vọng bạn đủ tự tin để không bị con số thống kê như vậy làm rung chuyển lòng tin. Phỏng vấn xin việc ở một khía cạnh cũng giống như một cuộc thương lượng mua bán: bạn là người bán, nhà tuyển dụng là người mua, và sản phẩm bạn đang cố gắng bán là năng lực và kiến thức của bạn. Tự tin là một trong những yếu tố quan trọng nhất để thuyết phục đối tác, giống như trong mọi cuộc thương lượng khác.
Từ kinh nghiệm của mình, cách đơn giản nhất để có tự tin trong phỏng vấn là ...phỏng vấn nhiều. Nếu bạn đã trải qua nhiều cuộc phỏng vấn, trong đầu bạn sẽ nghĩ 'tôi đã vượt qua cả chục cuộc phỏng vấn rồi, không lý gì cuộc này lại không đậu.' Nếu bạn đã thất bại nhiều lần, bạn sẽ lại nghĩ 'tôi đã thất bại cả chục cuộc, không đậu cuộc này cũng không đáng sợ lắm.' Trong cả hai tình huống, hiệu ứng bạn đạt được là không quan tâm đến việc thất bại, dẫn đến sự tự tin và việc kiểm soát bản thân trước mọi thách thức mà nhà tuyển dụng đặt ra.
Quay trở lại với phép so sánh phỏng vấn như cuộc mua bán. Để mua bán thành công, ngoài tự tin ra thì bạn cần phải hiểu rõ người mua muốn gì, và hiểu rõ sản phẩm bạn đang cố gắng bán là gì. Hai câu hỏi thường gặp trong cuộc phỏng vấn là 'tại sao bạn muốn làm việc cho chúng tôi?' và 'tại sao chúng tôi nên nhận bạn vào làm thay vì ứng viên khác?'.
Với câu hỏi đầu tiên, bạn cần phải nghiên cứu kỹ về công ty trước cuộc phỏng vấn: đọc về lịch sử công ty, hoạt động kinh doanh, văn hóa công ty (thường thông qua blog của công ty)... Đừng trả lời kiểu 'vì tôi muốn kiếm tiền để tự nuôi bản thân'. Nhà tuyển dụng rõ ràng hiểu điều đó, cái họ muốn biết là vì sao bạn muốn kiếm tiền bằng cách làm việc cho họ mà không phải cho công ty khác. Đây là cơ hội để bạn thể hiện đam mê của mình với công ty, bởi từ góc độ của nhà tuyển dụng, họ mong muốn có một nhân viên làm việc với đam mê, sẵn lòng ở lại với công ty trong những thời điểm khó khăn nhất.
Câu hỏi thứ hai là cơ hội để bạn thể hiện khả năng 'quảng cáo' về chính bạn. Mỗi người có background khác nhau nên tôi không nhiều để nói. Điều cần lưu ý là như những điều bạn thể hiện trên hồ sơ: đừng nói dối và đừng quá khiêm tốn về bản thân.
Kinh nghiệm khác tôi gặp là không nên hoảng sợ trước những câu hỏi khó. Nhà tuyển dụng muốn thấy cách bạn tiếp cận vấn đề chứ không chỉ đơn thuần là lời giải. Bình tĩnh phân tích câu hỏi và giao tiếp suy nghĩ của bạn với người phỏng vấn. Người phỏng vấn thường hỗ trợ để cùng bạn đưa ra câu trả lời. Thậm chí nếu không trả lời được, họ cũng có ấn tượng tốt với bạn vì sẵn sàng đối mặt với thách thức.
Tôi từng đặt câu hỏi khó mà biết ứng viên không thể trả lời được. Tôi quan tâm xem họ có hứng thú với việc giải quyết vấn đề hay chỉ tức giận vì câu hỏi quá khó. Nếu họ là loại người hứng thú, họ có thể phù hợp với công ty.
Giá trị của bạn do chính bạn quyết định, không phải do bất kỳ tập đoàn nào cả! Nếu họ không nhận bạn, chỉ đơn giản là bạn chưa thể hiện đủ giá trị của mình. Hãy rút ra bài học và nâng cao giá trị của mình. Chúc bạn may mắn!
