Buzz
Những cảm nhận về bài kí 'Cha tôi' của Đặng Huy Trứ - Mẫu số 1
Tác phẩm 'Đặng Dịch Trai ngôn hành lục' của Đặng Huy Trứ (1825 - 1874) là một tác phẩm chữ Hán tinh tế, gồm hồi ký và tự truyện. Trong đó, bài viết 'Cha tôi' không chỉ đơn thuần khắc họa hình ảnh người cha mà còn chứa đựng những suy ngẫm sâu sắc về cuộc đời, về phúc họa, đặc biệt là trong bối cảnh học vấn và thi cử.
Tác phẩm ghi lại hai sự kiện quan trọng. Đầu tiên, năm 1843, khi Đặng Huy Trứ 18 tuổi, cả cha và con đều dự thi Hương. Cha không đỗ, nhưng con trai đạt cử nhân, khiến cha ông xúc động. Sự kiện thứ hai, năm 1848, Đặng Huy Trứ đỗ tiến sĩ nhưng bị tước danh hiệu do lỗi chính tả, và vào ngày đó, cha ông qua đời. Cha ông chỉ buồn vì lễ tang, còn việc con trai mất danh hiệu thì không đáng kể.
Cha ông khóc không phải vì sự thất bại của bản thân, mà vì niềm vui khi con trai đỗ cử nhân. Dù chỉ mới 18 tuổi, Đặng Huy Trứ đã xuất sắc đạt danh hiệu cử nhân ngay từ lần thi đầu tiên. Khi con trai bước ra với chiếc mũ cử nhân, người cha đứng dựa vào cây xoài, nước mắt làm ướt áo.
Mọi người ngạc nhiên khi thấy cha ông khóc: 'Con trai đỗ cử nhân là một thành tựu đáng mừng, sao ông lại khóc như vậy?'
Cha ông giải thích về ước mơ của mình. Ông chỉ hy vọng cho con làm quen với môi trường thi cử, và thật may mắn khi con đã đạt được danh hiệu cử nhân, giúp gia đình có thêm chút cơm áo. Ông không dám mơ con sẽ tham gia triều đình; ước mơ của ông rất khiêm tốn và bình dị.
Cha ông nhắc đến câu ngạn ngữ 'Thiếu niên đăng khoa nhất hạnh dã' để diễn tả lo lắng của mình. Ông dạy con phải trải qua nhiều thử thách để trưởng thành. Con mới 18 tuổi, đã đỗ cử nhân ngay lần đầu. Điều đó là may mắn, nhưng cũng có thể chứa đựng nguy cơ. Ông lo rằng con trai có thể trở nên kiêu ngạo, không nhận thức được khó khăn và sẵn sàng đối mặt với thử thách. Bài học về sự kiêu căng và tự mãn mà ông chỉ ra thực sự rất sâu sắc và cảm động.
Năm năm sau, vào mùa xuân năm 1847, vua Thiệu Trị tổ chức kỳ thi Ân khoa. Đặng Huy Trứ, lúc này đã 23 tuổi, tham gia thi Hội. Mặc dù đề thi rất khó và nhiều thí sinh thất bại, Đặng Huy Trứ đã hoàn thành tất cả các mục tiêu kỉnh nghĩa và được xếp thứ bảy. Dù bài văn có vài lỗi, ông vẫn được ghi nhận là thứ bảy.
Khi tin vui từ kỳ thi đến, người cha lại rơi nước mắt. Ông có thể đang nói về sự kỳ diệu của danh hiệu cao quý: Một người đạt được thành tựu đó sẽ tìm thấy hạnh phúc. Thế nhưng, con trai tôi đạt được điều này sao tôi chỉ thấy lo lắng?
Đúng vậy, trong kỳ thi Đình, Đặng Huy Trứ đã mắc lỗi trong việc sử dụng hai chữ 'phong đô' và bốn chữ 'nha miêu chi hại', dẫn đến việc 'bị tước danh hiệu tiến sĩ và cả danh hiệu cử nhân'.
Phúc và họa không đến dễ dàng! Con trai gặp khó khăn trong kỳ thi Đình, đồng thời anh trai qua đời. Dù cả gia đình đều buồn, cha Đặng Huy Trứ chỉ lo lắng cho lễ tang, không coi trọng việc con trai mất danh hiệu tiến sĩ và cử nhân. Điều này cho thấy ông đã chuẩn bị tâm lý cho mọi tình huống xấu, và khi con trai bị tước danh hiệu, ông vẫn bình tĩnh và 'coi như không có gì nghiêm trọng'. Cuộc đời cần có sự chuẩn bị kỹ càng để giữ được sự bình tĩnh và tự chủ. Câu chuyện về thái độ của cha Đặng Huy Trứ là một bài học sâu sắc về cách đối mặt với phúc và họa.
Người cha thở dài vì tiếc thương anh trai đã qua đời, và nói rằng 'ra đi là ra đi mãi mãi'... Ông dành những lời dạy bảo sâu sắc cho con mình, người vừa bị tước danh hiệu tiến sĩ.
'Khi tài năng đạt đến đỉnh cao, Thiên định thường làm cho họ trở nên bình thường. Gia đình ta đã rất thịnh vượng, việc con bị tước danh hiệu là một phúc cho gia đình nhưng cũng có thể dẫn đến rắc rối. Vì vậy, chúng ta cần phụ thuộc vào cả hai điều kiện thuận lợi để đạt được bình an. Bình an là hạnh phúc lớn nhất mà chúng ta có thể có.'
Những cảm nhận chọn lọc về bài kí 'Cha tôi' của Đặng Huy Trứ - Mẫu số 2
Tác phẩm 'Đặng Dịch Trai Ngôn hành lục' của Đặng Huy Trứ (1825 - 1874) là một tác phẩm chữ Hán tinh tế ghi lại hồi ký và tự truyện của tác giả. Trong bài 'Cha tôi', tác phẩm này khắc họa sâu sắc những suy ngẫm về số phận và phúc họa trong cuộc đời, đặc biệt là trong hành trình học hành và thi cử.
Bài viết đề cập đến hai sự kiện quan trọng. Đầu tiên, năm 1843, Đặng Huy Trứ, khi mới 18 tuổi, cùng cha tham gia kỳ thi Hương. Ông đỗ cử nhân, còn cha không thành công và rơi nước mắt. Sự kiện thứ hai, năm 1848, Đặng Huy Trứ thi Hội, đỗ tiến sĩ và xếp thứ bảy, nhưng do mắc lỗi từ đồng âm trong bài thi Đình, ông bị tước danh hiệu tiến sĩ và cử nhân. Vào ngày 26 tháng 4, cha ông qua đời khi ông vừa bị tước danh hiệu. Cha ông chỉ đau buồn về tang lễ, không coi việc con trai mất danh hiệu là điều đáng quan tâm.
Cha ông khóc không phải vì sự thất bại của bản thân, mà vì niềm vui khi con trai đạt được thành công. Khi Đặng Huy Trứ lần đầu tiên đỗ cử nhân và bước ra với tấm bằng, cha ông đứng dựa vào cây xoài, nước mắt làm ướt áo.
Mọi người thắc mắc: 'Con trai đỗ danh hiệu cao là một thành tựu lớn, sao ông lại khóc?' Cha ông giải thích ước mơ của mình, mong muốn con trai chỉ cần quen với môi trường thi cử và nếu may mắn đỗ cử nhân, gia đình cũng sẽ có đủ ăn mặc, không cần phải làm quan.
Cha ông nhắc lại câu thành ngữ cổ: 'Thiếu niên đăng khoa nhất hạnh dã' để thể hiện nỗi lo lắng của mình. Ông dạy con về những bài học cuộc đời, cảnh báo về sự nguy hiểm của sự kiêu ngạo, tự mãn và sự hời hợt của những người trẻ vừa đạt được thành công. Những lời dạy của cha vừa sâu sắc vừa đầy ý nghĩa.
Vào mùa xuân năm 1847, khi vua Thiệu Trị tổ chức kỳ thi Ân khoa, Đặng Huy Trứ, lúc 23 tuổi, tham gia và giành giải nguyên. Sau gần ba mươi năm làm quan, ông để lại nhiều dấu ấn và thành tích xuất sắc trong các lĩnh vực chính trị, quân sự, kinh tế, ngoại giao, văn học và văn hóa. Các tác phẩm của ông, bao gồm 1252 bài thơ chữ Hán, đã góp phần làm phong phú thêm vẻ đẹp văn chương và văn hóa của thời đại.
Bài 'Cha tôi' của Đặng Huy Trứ chứa đựng những bài học triết lý và giáo dục sâu sắc. Bài viết khuyên người ta phải biết phòng tránh nguy hiểm, không nên tự mãn hay tự phụ, và luôn phải nỗ lực vươn lên sau mỗi thất bại. Đây là những lời dạy quan trọng của cha và là bài học đáng ghi nhớ về con người.
Cuộc đời của Đặng Huy Trứ là hình mẫu sáng ngời để chúng ta học hỏi và noi theo. Đọc lại bài 'Cha tôi', chúng ta nhận thấy rằng hành trình học tập và tu dưỡng của mỗi người đều chứa đựng những bài học quý giá, và các thử thách chính là cơ hội để chúng ta trưởng thành và đạt thành công.
