Buzz
1. Những điểm đặc trưng của nền văn minh Chăm-pa là gì?
Câu hỏi: Nền văn minh Chăm-pa có những đặc điểm nổi bật nào?
A. Subtle influence from Indian civilization.
B. Xuất phát hoàn toàn từ bản địa.
C. Có nguồn gốc từ nền văn hóa ở khu vực Nam Bộ.
D. Subtle influence from Indian and Western Asian civilizations.
Giải đáp:
Đáp án chính xác là: A, vì nền văn minh Chăm-pa chịu sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn minh Ấn Độ.
2. Một số thông tin về nền văn minh Chăm-pa
Về Điều kiện tự nhiên:
Vùng đất có địa hình phong phú: phía tây giáp dãy Trường Sơn, phía đông tiếp giáp biển và đảo. Nơi đây có một dải đồng bằng hẹp ven biển, bị chia cắt bởi các con sông ngắn và các dãy núi.
Khí hậu và thời tiết thường gặp khó khăn với nhiệt độ cao và môi trường khô khan, cùng với các trận bão và lũ lụt thường xuyên.
Tuy nhiên, khu vực này cũng có những lợi thế như đất đai màu mỡ, tài nguyên rừng phong phú, mỏ khoáng sản và nhiều vịnh, cảng thuận lợi, tạo điều kiện cho thương mại và lợi nhuận.
Thông tin về Dân cư và xã hội:
- Khu vực này chủ yếu bao gồm hai bộ tộc chính: bộ tộc Dừa (Na-ri-kê-la-vam-sa) và bộ tộc Cau (Kra-mu-ka-vam-sa), thường được gọi chung là người Chăm. Họ thuộc ngữ hệ Nam Đảo.
- Xã hội người Chăm tuân theo chế độ mẫu hệ, tổ chức theo mô hình ba trục: cảng (phía đông), thành (trung tâm), và trung tâm tôn giáo (phía tây). Mô hình này phản ánh sự phân chia xã hội dựa trên địa lý và cư trú.
Ảnh hưởng của nền văn minh Ấn Độ:
Kể từ thời kỳ văn hóa Sa Huỳnh (khoảng thế kỷ V TCN), người Chăm đã tiếp xúc và tiếp thu nhiều yếu tố văn minh Ấn Độ như lớp thường nhân, chữ viết, tư tưởng, tôn giáo, và mô hình nhà nước.
Việc tiếp nhận và kết hợp các thành tựu văn minh Ấn Độ đã để lại dấu ấn sâu đậm trong cấu trúc chính trị và xã hội của người Chăm, đồng thời thúc đẩy sự phát triển rực rỡ của nền văn minh Chăm.
Về Tổ chức nhà nước:
Vào năm 192, dưới sự lãnh đạo của Khu Liên, người Chăm đã chống lại sự cai trị của nhà Hán và lập nên nhà nước Lâm Ấp, được coi là tổ tiên của nhà nước Chăm-pa.
Nhà nước Chăm-pa được tổ chức theo mô hình chính trị chuyên chế cổ đại phương Đông, với vua đứng đầu, chế độ thừa kế cha truyền con nối, đại thần (bao gồm quan văn và quan võ) dưới vua, và đội ngũ ngoại quan quản lý các châu huyện và làng xã ở cấp địa phương.
Về Chữ viết:
Người Chăm đã phát triển hệ thống chữ viết riêng gọi là chữ Chăm cổ, bắt nguồn từ chữ Phạn của Ấn Độ. Họ đã cải tiến và phổ biến hệ chữ này trong vương quốc, dùng nó cho văn học, thư tín và tài liệu lịch sử.
Về đời sống vật chất:
Người Chăm-pa đã xây dựng nền kinh tế phong phú với các hoạt động như trồng lúa, cây hoa và bông vải, làm gạch, gốm, kim loại, thủy tinh, và tham gia vào buôn bán biển.
Nhà của người Chăm được xây dựng bằng gỗ hoặc gạch nung, thường có một hiên phía trước để che mưa nắng.
Trang phục truyền thống của người Chăm gồm quần áo dành cho cả nam và nữ, đi kèm với khăn đội đầu đặc trưng.
Về đời sống tinh thần:
- Văn học:
Văn học dân gian của người Chăm bao gồm các thể loại như sử thi, truyền thuyết, truyện cổ, ca dao, tục ngữ và câu đố, thường phản ánh sâu sắc văn hóa và tín ngưỡng của họ.
Văn học viết của người Chăm bao gồm thơ ca và triết học, được thể hiện bằng cả chữ Phạn lẫn chữ Chăm cổ.
- Tín ngưỡng và tôn giáo:
Người Chăm thực hiện các nghi lễ thờ cúng tổ tiên và tin vào các tín ngưỡng vạn vật hữu linh.
Các tôn giáo như Ấn Độ giáo, Phật giáo Đại thừa và Hồi giáo đã ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa tôn giáo của người Chăm.
Về nghệ thuật:
Kiến trúc và điêu khắc là những yếu tố nổi bật trong văn hóa người Chăm, với các công trình đền tháp, phù điêu trang trí tinh xảo, và kỹ thuật làm gạch cùng chạm trổ đặc sắc.
Âm nhạc và múa cũng có vai trò quan trọng trong đời sống cộng đồng, với sự phát triển nhiều loại nhạc cụ độc đáo.
3. Bài tập trắc nghiệm về nền văn minh Chăm-pa
Câu 1: Có bao nhiêu bộ tộc chính trong cộng đồng Chăm cổ?
A. 2
B. 5
C. 3
D. 4
Câu 2: Quốc gia Lâm Ấp được hình thành ở khu vực nào trên lãnh thổ Việt Nam hiện nay?
A. Miền Trung và Bắc Trung Bộ.
B. Miền Trung và Nam Trung Bộ.
C. Tỉnh Quảng Nam.
D. Tỉnh Bình Thuận.
Câu 3: Hai bộ tộc Dừa (Na-ri-bê-la-lam-sa) và Cau (Kra-mu-ka-lam-sa) được gọi chung bằng tên gì?
A. Người Dao.
B. Người Tày.
C. Người Chăm.
D. Người Kinh.
Câu 4: Nhà nước Lâm Ấp được hình thành dựa trên nền văn hóa nào?
A. Văn hóa Phùng Nguyên.
B. Văn hóa Đồng Nai.
C. Văn hóa Sa Huỳnh.
D. Óc Eo.
Câu 5: Người Chăm cổ thuộc ngữ hệ nào trong các lựa chọn sau?
A. Ngữ hệ Nam Đảo.
B. Ngữ hệ Mông - Dao.
C. Ngữ hệ Mường.
D. Thái.
Câu 6: Quốc gia Lâm Ấp sau này được đổi tên thành gì?
A. Âu Lạc.
B. Chân Lạp.
C. Chăm-pa.
D. Phù Nam.
Câu 7: Điền vào chỗ trống: Cộng đồng người Chăm duy trì chế độ mẫu hệ lâu dài, với vai trò chủ yếu của ... trong các quan hệ gia đình và hôn nhân.
A. Bô lão.
B. Trưởng tử.
C. Đàn ông.
D. Phụ nữ.
Câu 8: Ngành nghề chính trong hoạt động kinh tế của cư dân Chăm-pa là gì?
A. Nông nghiệp và thủ công nghiệp.
B. Nông nghiệp trồng lúa nước.
C. Chăn nuôi và trồng lúa nước.
D. Thương mại qua đường biển.
Câu 9: Tổ chức xã hội của người Chăm được phân chia theo địa hình và khu vực cư trú theo mô hình nào?
A. Hai trục.
B. Ba trục.
C. Năm trục.
D. Một trục.
Câu 10: Hình thức chính trị chủ yếu ở vương quốc Chăm-pa là gì?
A. Chế độ chiếm hữu nô lệ.
B. Chế độ dân chủ chủ nô.
C. Chế độ chuyên chế cổ đại phương Đông.
D. Chế độ quân chủ lập hiến phương Đông.
Câu 11: Nguồn gốc của nền văn minh Chăm-pa là từ nền văn hóa nào?
A. Văn hóa Ấn Độ.
B. Văn hóa Sa Huỳnh.
C. Văn hóa Đông Sơn.
D. Văn hóa của người Văn Lang.
Câu 12: Đâu là biểu hiện cho thấy cư dân Chăm-pa đã tiếp thu thành tựu văn hóa từ nước ngoài để làm phong phú thêm nền văn hóa của họ?
A. Sự ảnh hưởng rõ rệt của Nho giáo và Đạo giáo từ Trung Hoa.
B. Thực hiện các tập tục như ăn trầu, ở nhà sàn và hỏa táng người chết.
C. Sự xuất hiện của hệ chữ viết riêng, có nguồn gốc từ chữ Phạn của người Ấn Độ.
D. Nghệ thuật ca múa nhạc phong phú và phát triển mạnh mẽ.
Câu 13: Văn minh Chăm-pa chịu ảnh hưởng sâu rộng từ nền văn minh nào dưới đây?
A. Văn minh Sumer - Lưỡng Hà.
B. Văn minh Trung Hoa.
C. Văn minh Hy Lạp.
D. Văn minh của Ấn Độ.
Câu 14: Kinh tế của quốc gia cổ Chăm-pa khác biệt gì so với các quốc gia Văn Lang – Âu Lạc?
A. Tập trung vào khai thác lâm thổ sản và xây dựng các công trình đền tháp.
B. Chủ yếu dựa vào nông nghiệp trồng lúa nước và sử dụng sức kéo của trâu bò.
C. Chăn nuôi gia súc, sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ và đánh bắt cá.
D. Phát triển mạnh mẽ ngành đúc đồng, làm gốm và buôn bán đường biển.
Câu 15: Chữ viết, tư tưởng, tôn giáo, mô hình nhà nước và pháp luật của Ấn Độ đã được truyền bá vào Chăm-pa qua phương thức nào?
A. Qua các thương nhân.
B. Qua các dân du mục.
C. Qua các cuộc xâm lược chiến tranh.
D. Qua các cuộc thám hiểm.
Câu 16: Sự khác biệt về văn hóa giữa cư dân Văn Lang – Âu Lạc và cư dân Chăm-pa là gì?
A. Substantial influence from Hinduism and Buddhism.
B. The significant introduction of Confucianism from China.
C. Widespread worship of ancestors and national heroes.
D. Phát triển hệ chữ viết riêng từ chữ Phạn của người Ấn Độ.
Câu 17: Ai là người đứng đầu hệ thống nhà nước của Chăm-pa?
A. Các tăng lữ.
B. Thành viên quý tộc.
C. Vị vua.
D. Các nông dân.
Câu 18: Những đặc điểm nổi bật trong đời sống kinh tế của cư dân Chăm-pa là gì?
A. Kỹ thuật xây dựng tháp đạt đến trình độ tinh xảo.
B. Hoạt động thương mại qua đường biển phát triển mạnh mẽ.
C. Chủ yếu là nông nghiệp trồng lúa nước.
D. Các ngành thủ công và khai thác lâm thổ sản phát triển mạnh mẽ.
Câu 19: Ai là người sáng lập nhà nước Chăm-pa?
A. Lê Lợi.
B. Khu Liên.
C. Trần Hưng Đạo.
D. Hùng Vương.
Câu 20: Thành tựu văn hóa nào của người Chăm-pa hiện còn và được công nhận là di sản văn hóa thế giới?
A. Tháp Bánh Ít.
B. Tháp Bà Pô Na-ga (Po Nagar).
C. Thánh địa Mỹ Sơn.
D. Khu phố cổ Hội An.
